Zagórki (powiat słupski)
Zagórki (kaszb. Zagórczi lub Zôgórczi[3], niem. Sagerke) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, gminie Kobylnica[4][5].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2010) |
211 |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
76-251[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GSL |
| SIMC |
0745556 |
Położenie na mapie gminy Kobylnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
 54°20′19″N 16°55′57″E/54,338611 16,932500[1]
| |
W latach 1975–1998 należała do województwa słupskiego.
W 1997 roku stała się miejscem akcji filmu dokumentalnego Arizona (reż. Ewa Borzęcka), pokazującego Zagórki jako wieś, w której – po upadku PGR – ludzie nie potrafili odnaleźć się w nowej rzeczywistości.
Nazwa edytuj
Nazwa miejscowości ma genezę słowiańską i charakter topograficzny. Powstała od wyrażenia przyimkowego za górką[6]. Niemiecka nazwa Sagerke jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[6]. W latach 1937-1945 miejscowość nosiła nazwę Brackenberg – jest to tzw. chrzest nazewniczy o charakterze pseudotopograficznym, złożony z dwóch członów – nazw pospolitych: Bracke „ogar, pies myśliwski” (odniesienie do herbu rodu Boehn, w którym widnieją trzy ogary) i Berg „góra”[6][7].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Zagórczi[8].
Geografia edytuj
Zagórki leżą w gminie Kobylnica (woj. pomorskie, pow. słupski), w odległości około 17 km w kierunku południowo-zachodnim od Słupska[9] i kilometra od linii kolejowej nr 405 Piła – Ustka. Najbliższe miejscowości to:
- Zbyszewo (ok. 1 km), wieś licząca w 2009 roku 10 mieszkańców[10],
- Wrząca (ok. 3 km),
- Korzybie (ok. 5 km), miejscowość, w której znajduje się przystanek kolejowy[10].
Zagórki leżą na płaskim terenie Równiny Sławieńskiej[11]. Znajdują się na nim grunty orne[10]. W pobliżu znajdują się eksploatowane złoża kruszywa naturalnego (piaski, żwiry)[12].
Historia edytuj
Pierwsza znana wzmianka o Zagórkach została zamieszczona w liście lennym z 1529 roku, w którym stwierdzono, że wieś od 1470 roku należy do rodziny Boehnów. W 1529 roku część wsi została sprzedana von Belowi, a w 1746 roku – odkupiona przez Boehnów[10].
W 1717 roku we wsi mieszkało trzech gospodarzy, w 1784 roku było w niej 17 chałup. W 1914 roku folwark miał 677 ha ziemi, w tym 278 ha gruntów ornych i sadów. Do wybuchu II wojny światowej majątek został powiększy do 1009 ha[10].
W 1945 roku niemieccy mieszkańcy Zagórek zostali przesiedleni za Odrę, a do wsi przybyli osadnicy z kresów[13]. Majątek Boehnów został upaństwowiony i utworzono Państwowe gospodarstwo rolne, które istniało do 1990 roku[10]. W 1952 roku utworzono sołectwo Zagórki (jego granic nie zmieniono)[10].
W 1997 roku we wsi Zagórki zrealizowano film dokumentalny w reżyserii Ewy Borzęckiej, Arizona.
Kultura, oświata i sport edytuj
W miejscowości Zagórki nie ma szkoły, świetlicy wiejskiej ani stowarzyszenia sportowego[14] (jednoklasowa szkoła działała przed II wojną światową[13]). Najbliższa szkoła podstawowa znajduje się w Kończewie[15].
Zabytki i obiekty turystyczne edytuj
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki:
- pałac rodziny von Boehnów z XIX wieku[10],
- park dworski z XIX wieku[10],
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku[13],
- zabudowania Państwowego Gospodarstwa Rolnego[10].
Obiekty te budzą małe zainteresowanie turystów, prawdopodobnie ze względu na ich bardzo zły stan techniczny i trudności z zakwaterowaniem. Jedyne w gminie Kobylnica bazy noclegowe znajdują się w Sycewicach[16] i Kobylnicy[17]. Turyści, jeżdżący do Zagórek, przybywają tu tylko po to, by zobaczyć miejsce akcji filmu Arizona.
Pomniki przyrody edytuj
- Głaz narzutowy o wymiarach 8,8 m × 9,5 m × 1,85 m[10].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 155971
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1578 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Friedrich Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 154 (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 58.
- ↑ Karl-Heinz Pagel, Der Landkreis Stolp in Pommern: Zeugnisse seiner deutschen Vergangenheit, Lübeck: Heimatkreise Stadt Stolp, 1989, s. 408.
- ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 225, ISBN 978-83-62137-50-3.
- ↑ 76-251 Zagórki, słupski, Pomorskie. maps.google.pl. [dostęp 2011-10-22]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Tu mieszkam : Zagórki, Zbyszewo. kobylnica.pl, 14 września 2011. [dostęp 2011-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-19)]. (pol.).
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, 2002, s. 46.
- ↑ Plan Rozwoju Lokalnego gminy Kobylnica wraz z programem operacyjnymi i wieloletnim planem inwestycyjnym na lata 2004–2007. Kobylnica: Urząd Gminy Kobylnica, 2004, s. 23.
- ↑ a b c Stare cmentarze w powiecie słupskim. kobylnica.pl. [dostęp 2011-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
- ↑ Plan Rozwoju Lokalnego gminy Kobylnica wraz z programem operacyjnymi i wieloletnim planem inwestycyjnym na lata 2004–2007. Kobylnica: Urząd Gminy Kobylnica, 2004, s. 26.
- ↑ Kuratorium Oświaty w Gdańsku: Kuratorium Gdańskie, Kuratorium: Delegatura w Słupsku, Wykaz szkół. kuratorium.gda.pl. [dostęp 2011-10-15]. (pol.).
- ↑ Plan Rozwoju Lokalnego gminy Kobylnica wraz z programem operacyjnymi i wieloletnim planem inwestycyjnym na lata 2004–2007. Kobylnica: Urząd Gminy Kobylnica, 2004, s. 24.
- ↑ Baza noclegowa - Zabytkowy kościół w Kwakowie z XV wieku. zabytkowekoscioly.pl. [dostęp 2011-10-15]. (pol.).