Zagórze Śląskie

wieś w województwie dolnośląskim

Zagórze Śląskiewieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, w gminie Walim.

Zagórze Śląskie
wieś
Ilustracja
Zamek Grodno w Zagórzu
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

wałbrzyski

Gmina

Walim

Liczba ludności (2011)

438[2]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

58-321[3]

Tablice rejestracyjne

DBA

SIMC

0856480

Położenie na mapie gminy Walim
Mapa konturowa gminy Walim, u góry znajduje się punkt z opisem „Zagórze Śląskie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Zagórze Śląskie”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zagórze Śląskie”
Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego
Mapa konturowa powiatu wałbrzyskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Zagórze Śląskie”
Ziemia50°45′27″N 16°24′10″E/50,757500 16,402778[1]

Położenie edytuj

Wieś jest usytuowana w dolinie Bystrzycy, pomiędzy Górami Sowimi i Górami Czarnymi.

Podział administracyjny edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego. Graniczy ze wsiami: Jugowice, Niedźwiedzica, Dziećmorowice, Lubachów i Michałkowa.

Nazwa edytuj

Pierwsza wzmianka o miejscowości w formie Kiensberg pochodzi z 1372 roku. Nazwa była później notowana także w formach Kinsberg (1429), Kiensperg (1547), Kinaw (1666-67), Kynau, Kynsberg, Königsberg (1785), Kynau (1845), Choina, Kynau (1896), Chojna, Kynau (1900), Kynau (1941), Chojna (1945), Chojnów, Choina (1945), Zagórze Śląskie (1947)[4].

Najstarsze zapisy wskazują na formę Kiensberg, składającą się z niemieckich rzeczowników pospolitych der Kien (śrwniem. kien) ‘drzewo sosnowe’ i der Berg (śrwniem. berc) ‘góra, wzgórze, wzniesienie’. Być może była to także hybrydalna forma polsko-niemiecka, której pierwszy człon wywodził się od staropolskiego apelatywu kien, kna (psł. *kъnъ) ‘żywiczne drzewo sosnowe’. Z czasem człon Kien- uległ przekształceniu w Kyn-, a nazwa ugruntowała się w formie Kynau. Po II wojnie światowej jako przejściową stosowano polską nazwę Chojna[4]. Ostatecznie ustalona została nazwa Zagórze Śląskie, którą oficjalnie przyjęto 15 marca 1947 roku[5].

Historia edytuj

Wieś powstała jako osada związana z zamkiem Grodno i nosiła tą samą co zamek nazwę, co powoduje trudności z ustaleniem, czy dokumenty odnoszą się do miejscowości czy do zamku. Wiadomo, że w 1372 roku, istniał folwark u podnóża zamku. W kolejnych stuleciach Zagórze Śląskie należało do kolejnych właścicieli zamku.

W 1825 roku we wsi było 61 domów, folwark, wolne sołectwo, szkoła ewangelicka, przytułek, browar, gorzelnia, bielnik, 3 młyny wodne, olejarnia, tartak, młyn do mielenia kory dębowej, folusz, sezonowa cegielnia, 5 warsztatów bawełnianych oraz 53 warsztaty lniane. W drugiej połowie XIX wieku nastąpił remont i udostępnienie zamku zwiedzającym, co spowodowało przekształcenie się Zagórza w miejscowość letniskową.

Na początku XX wieku atrakcyjność Zagórza wzrosła wraz z uruchomieniem Kolei Bystrzyckiej oraz utworzeniem Jeziora Bystrzyckiego. W okresie międzywojennym w Zagórzu funkcjonowało 5 hoteli i pensjonatów, dysponujących około 100 miejscami noclegowymi oraz schronisko młodzieżowe z 38 miejscami i polem namiotowym.

Po II wojnie światowej miejscowość zachowała turystyczny charakter[6].

W 2018 roku przystąpiono do budowy Centrum Edukacji Ekologicznej „Choina” ze ścieżką edukacyjną i akwarium, dzięki któremu będzie możliwa obserwacja życie biologicznego w Jeziorze Bystrzyckim.

Zabytki edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:

inne zabytki:

Atrakcje turystyczne edytuj

  • kładka dla pieszych na Jeziorze Bystrzyckim (w budowie; od 1968 do 2018 znajdował się w tym miejscu most linowy, 2010 wyłączony z użytkowania z powodu złego stanu technicznego)[10][11],
  • przystań sportów wodnych na Jezioro Bystrzyckie,
  • jarmark średniowieczny - organizowany co roku na Zamku Grodno
  • Festiwal Filmów Amatorskich Biała Dama na Zamku Grodno
  • Góra Choina wraz ze znajdującym się na niej rezerwatem

Szlaki turystyczne edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 156214
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1592 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. a b Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. pod red. Stanisławy Sochackiej. T. 16, Wrzesień-Żyznów. Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski, 2014, s. 82. ISBN 978-83-7126-300-2.
  5. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  6. Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów, Tom 10 Góry Wałbrzyskie, Podgórze Wałbrzyskie, Pogórze Bolkowskie, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław, 2005
  7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 192. [dostęp 2012-10-24].
  8. Józef Pilch: Zabytki Architektury Dolnego Śląska, Wrocław, 1978
  9. a b Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa, 2005
  10. Będzie nowa kładka nad Jeziorem Bystrzyckim
  11. Zagórze Śląskie będzie atrakcyjniejsze

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj