Zamek Odrzański
Zamek Odrzański (Oderburg, Aderburg) – niezachowana siedziba książąt Pomorza Zachodniego, Gryfitów, w Grabowie (wówczas pod Szczecinem).
 Zamek Odrzański (Heinrich Kote, ok. 1620) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Grabowo pod Szczecinem |
| Zniszczono |
1677 |
Położenie na mapie Polski  | |
| 53,438156°N 14,575907°E/53,438156 14,575907 | |
_oltarz_.jpg)
_ambona_.jpg)
Historia edytuj
W 1360 książę Barnim III sprowadził kartuzów i ufundował im klasztor w podszczecińskiej wsi Grabowo[1]. W 1364 teren klasztoru został powiększony o ogrody odkupione od zakonu cysterek[2]. Liczne nadania, jakie na rzecz klasztoru czynili książęta pomorscy, pozwoliły zakonnikom wznieść okazałą siedzibę z bogatym wyposażeniem. W skład kompleksu klasztornego wchodziła trzynawowa, dwuwieżowa bazylika z wirydarzem otoczonym przez trzy skrzydła klasztorne[3]. W XVI w., w okresie reformacji kartuzi opuścili Szczecin, a posiadłości klasztorne przekształcone zostały w domenę książęcą. W połowie XVI w. książę Barnim XI postanowił przekształcić dawne zabudowania klasztorne w rezydencję książęcą. Decyzja ta spowodowana była poważnymi zniszczeniami Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie jakie powstały w wyniku pożaru w 1551[1]. Książę był także fundatorem wyposażenia kaplicy książęcej w Oderburgu, które dotrwało do naszych czasów i obecnie znajduje się w kościele w Sownie[1].
W 1612 na Zamku Odrzańskim książę szczeciński Filip II wydał wystawny bankiet na cześć króla czeskiego Macieja wybranego na cesarza[3][2].
W 1619 w lochach Oderburga osadzona została, posądzana o czary, pomorska szlachcianka Sydonia von Borck. Była tu również torturowana podczas toczącego się przeciw niej śledztwa[3][2].
W czasie wojny trzydziestoletniej, król szwedzki Gustaw II Adolf rezydował na Zamku Odrzańskim[2]. Po zakończeniu wojny trzydziestoletniej, władający ziemią szczecińską Szwedzi nie wykazywali żadnego zainteresowania Oderburgiem, który stopniowo popadał w ruinę. Część murów zamku została rozebrana w 1652[3]. Ostatecznie Oderburg został zburzony w 1677[2], podczas oblężenia Szczecina przez Brandenburczyków. Zachowały się ówcześnie tylko fundamenty i niewielkie fragmenty ścian[2]. Teren dawnego Zamku Odrzańskiego został następnie gęsto zabudowany kamienicami w XIX w. Dziewiętnastowieczna zabudowa została niemal całkowicie zniszczona w czasie II wojny światowej[3].
W związku z brakiem jakichkolwiek pozostałości po Zamku Odrzańskim, jego dokładna lokalizacja nie jest obecnie znana. Najczęściej jest on sytuowany na wzniesieniu53°26′17,4″N 14°34′33,3″E/53,438156 14,575907, w okolicach bramy głównej dawnej Stoczni Szczecińskiej, w pobliżu ul. Łyskowskiego, Dubois i ul. Firlika[2].
Opis edytuj
Zamek Odrzański składał się z tzw. „Dużego Domu” - będącego siedzibą księcia, kościoła oraz zabudowań gospodarczych: browaru, piekarni, stajni. Nad całością górowały trzy wieże[1]. Fasada zamku ozdobiona była marmurowymi figurami księcia Barnima XI i jego małżonki[1]. Zamek otaczały rozległe ogrody, w których hodowano zwierzęta (sarny, jelenie, kucyki)[1].
Wizerunki Zamku Odrzańskiego zachowały się na rysunkach Heinricha Kotego z ok. 1620.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Janina Kochanowska: Tajemnice Pomorza. Szczecin: Oficyna IN PLUS, 2004. ISBN 83-89402-09-2.
- ↑ a b c d e f g Tadeusz Białecki: Szczecin Stary i Nowy. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 1991, s. 104-110.
- ↑ a b c d e Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina tom I; hasło: Kościół i klasztor kartuzów. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999. ISBN 83-87341-45-2.