Zamek w Ćmielowie – niezachowany zamek w miejscowości Ćmielów, w województwie świętokrzyskim.

Zamek w Ćmielowie
Symbol zabytku nr rej. A.600/1-5 z 4.12.1956, z 23.04.1967 i z 20.05.1977[1]
Ilustracja
Ruiny zamku
Państwo

 Polska

Miejscowość

Ćmielów

Typ budynku

zamek

Położenie na mapie Ćmielowa
Mapa konturowa Ćmielowa, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek w Ćmielowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek w Ćmielowie”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, po prawej nieco u góry znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek w Ćmielowie”
Położenie na mapie powiatu ostrowieckiego
Mapa konturowa powiatu ostrowieckiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek w Ćmielowie”
Położenie na mapie gminy Ćmielów
Mapa konturowa gminy Ćmielów, blisko centrum na dole znajduje się ikonka zamku z wieżą z opisem „Zamek w Ćmielowie”
Ziemia50°53′29″N 21°31′10″E/50,891389 21,519444

Historia edytuj

Zamek w Ćmielowie pojawia się w dokumentach w 1388 roku, jednak dotyczą one raczej warowni w pobliskim Podgrodziu. Istniejące obecnie ruiny to pozostałość po renesansowym zamku zbudowanym w latach 1519–1531 przez Krzysztofa Szydłowieckiego.

Zamek składał się z dwóch członów, właściwego zamku ulokowanego na wyspie oraz przedzamcza z wieżą bramną na południu. Znajdowały się tu dwa budynki mieszkalne połączone zamkową kaplicą. Kaplica składała się z nawy i zamkniętego wielobocznie prezbiterium. Była ona ulokowana w przyziemiu. Ponad nią znajdowały się pomieszczenia mieszkalne. Brama przejazdowa, która znajduje się w przyziemiu wieży jest przysklepiona. Otwory wjazdowe ostrołukowe z ciosowymi obramieniami. Po obydwu stronach otworu bramnego znajdują się strzelnice kluczowe. Ponad bramą umieszczona była tablica fundacyjna z 1531 roku w renesansowym obramieniu. W 1549 roku na zamku urodził się Mikołaj Krzysztof Radziwiłł. Potem zamek należał do Tarnowskich. Po 1606 roku właścicielem zamku był Janusz Ostrogski, który traktował zamek jako swoją główną siedzibę, w związku z czym wzmocnił obronność zamku budując w narożach cztery bastiony ziemne. Po jego bezpotomnej śmierci w 1621 roku, zamek odziedziczył ród Zasławskich, a później Wiśniowieckich. W 1657 roku został zdobyty przez Szwedów. Podczas III wojny północnej zamek w 1702 roku został zniszczony i częściowo rozebrany. W 1709 roku dobra, w których leżał zamek, stały się własnością Aleksandra Dominika Lubomirskiego. W 1753 roku właścicielem zamku został kanclerz Jacek Małachowski.

Około 1800 roku przedzamcze przerobiono na browar, w 1905 na łaźnię, a w 1944 roku Niemcy urządzili w nim szpital wojskowy. W 2009 roku zamek stał się własnością osoby prywatnej, do której należy też Zamek Niesytno. W tym samym roku powstało Centrum Edukacji Historycznej „Zamek Ćmielów”. Na zamku przeprowadzono wykopaliska archeologiczne i urządzono wystawę. Po niedługim czasie jednak zamek ponownie został opuszczony i w 2022 zmienił właściciela[2].

Badania archeologiczne edytuj

  • lata 2009, 2010 – dr Mariusz Ziółkowski

Zamek obecnie edytuj

Z właściwego zamku zachowały się fragmenty murów, a z przedzamcza wieża bramna połączona z budynkiem gospodarczym. Ślady bastionów zachowały się do dzisiaj, z wyjątkiem jednego, znajdującego się od strony południowo-wschodniej, który uległ całkowitemu zniszczeniu.

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj