Zamek w Błoniu
Zamek w Błoniu – nieistniejąca warownia książąt mazowieckich z około 1235-1245 roku leżąca na terenie Błonia w województwie mazowieckim[1]. Składała się z otoczonej wałami wieży na kopcu i romańskiego ceglanego palatium dla księcia. Lokalnie miejsce to jest nazywane Łysą Górą. W literaturze pojawia się też określenie Gród w Błoniu-Radzikowie[1].
Teren warowni w XIII wieku wchodził w skład kasztelanii z siedzibą w grodzie w Rokitnie, którego lokalizacja do dzisiaj nie została dowodnie potwierdzona[1]. Około 1235-1245 roku w pobliżu Błonia zbudowano na terenie grodu wieżę na kopcu, w związku z czym warownia ta spełniała schemat motte and bailey. Wieża miała konstrukcję szkieletową, która w dolnej części była wyłożona kamieniami. Kopiec był otoczony fosą i wałem, do którego przylegał majdan o wymiarach 50 x 30 metrów, który także był otoczony wałem.
Podczas prac archeologicznych na majdanie grodziska odnaleziono relikty ceglanego romańskiego palatium książęcego, przy budowie którego wykorzystano m.in. szkliwione cegły i kształtki z charakterystycznymi dla 2. ćwierci XIII w. nacięciami ukośnymi lub w jodełkę[2][1]. Palatium miało bok o długości około 9 metrów, jednak długość drugiego boku jest nieznana, ale nie przekraczała 20 metrów[3][4]. Palatium w Błoniu było więc mniejsze niż powstałe w tym okresie piastowskie palatia w Legnicy i wieża na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu[1].
Fundatorem założenia obronnego mógł być książę Konrad Mazowiecki lub jego syn Siemowit I, który przebywał w Błoniu w dniu 24 czerwca 1261 r., gdy wystawił tu dokument[1][2]. W 1282 roku w Błoniu dokument wystawił jego syn książę Konrad II Siemowitowic.
Do zniszczenia warowni doszło w 1286 lub 1287 roku w trakcie odwetowej wyprawy księcia Leszka Czarnego przeciwko Konradowi II Siemowitowicowi[3].
Po stronie zachodniej grodu w Błoniu w odległości około 1,5 km istniał gród w Osieku, a po wschodniej gród w Kopytowie.
Bibliografia edytuj
- Kiersnowska Teresa, Trzynastowieczna siedziba książęca w Błoniu, [w.] Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, rok XIX, nr 3, 1971, s. 447-462.
- Cofta Aleksandra, Wyniki badań na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Błoniu, pow. Grodzisk Mazowiecki, [w:] Materiały Wczesnośredniowieczne, 1951, tom 3, s. 1–51
- Błoński Mariusz, Ponowne spojrzenie na wyniki badań grodu książęcego w Błoniu, [w:] Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, tom 69 (2), 2021, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Mariusz Błoński, Ponowne spojrzenie na wyniki badań grodu książęcego w Błoniu, [w:] Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, t. 69 (2), 2021, Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, s. 221-231, DOI: 10.23858/KHKM69.2021.2.005, ISSN 0023-5881 [dostęp 2024-04-08].
- ↑ a b Galicka, Sygietyńska, „Sztuka romańska [na Mazowszu](X-XIII w.)” [w:] „Dzieje Mazowsza do 1526 roku”, red. A. Gieysztor, H. Samsonowicz, Warszawa 1994, s. 167.
- ↑ a b Tomasz Olszacki, Artur Różański, Góra Zamkowa w Wyszogrodzie: mazowiecki ośrodek władzy na przestrzeni dziejów, Zamki Niżu Polskiego, Poznań: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2018, s. 201-202, ISBN 978-83-7654-383-3 [dostęp 2024-04-07].
- ↑ Kiersnowska T., Trzynastowieczna siedziba książęca w Błoniu, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, rok 19, nr 3,, 1971, s. 447-462.