Zamek w Tylży
Zamek w Tylży (niem. Schloss Tilsit) – gotycki zamek krzyżacki z początku XV wieku Tylży, częściowo zachowany; ruiny chronione jako obiekt dziedzictwa kulturowego w Rosji.
 nr rej. 3930186000[1]
| |
 Zamek w Tylży, widok od strony rzeki (grafika z 1833 roku) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Bazarnaja 9a[1] |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy |
1404 |
| Ukończenie budowy |
1408 |
| Zniszczono |
27 grudnia 1876 (pożar) |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
miasto, kupcy |
Położenie na mapie obwodu królewieckiego  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 55°04′53,04″N 21°54′25,92″E/55,081400 21,907200
| |
Historia edytuj
Możliwe, że pierwotny zamek powstał w 1289 roku[2] na miejscu murów obronnych[3]. Budowla, która należała do zakonu krzyżackiego[4] (miejscowość pojawia się w zakonnej kronice po raz pierwszy w 1385 roku[3]) została wzniesiona nad rzeką Tylżą[2] przy jej ujściu do Niemna[3]. Budowa zamku rozpoczęła się, gdy wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego był Konrad von Jungingen[3] (zachowała się umowa pomiędzy nim a gdańskim murarzem Hansem Bolle z 1406 roku[3]). Prace nad budową zamku (częściowo zachowanego do dziś[5]) prowadzono od 1404 roku[3] pod nadzorem architekta Nikolausa Fellensteina (1408 rok[6]); zamek został ukończony około 1407–1408 roku[7] za czasów Ulricha von Jungingena[3]. Do zamku należał młyn położony przy jeziorze koło rynku[5]. Po sekularyzacji zakonu krzyżackiego zamek był rezydencją burgrabiego[3].
6 grudnia 1678 roku zamek wraz z miastem został zajęty przez Szwedów[8]. W 1795 roku była to siedziba dowódcy pułku dragonów[9]. Zamek z wyposażeniem został zlicytowany w 1805 roku, w jego posiadanie weszło sześciu kupców; był następnie przez lata stopniowo rozbierany[10]. Od 1820 roku mieścił się w nim sąd miejski[3]. W 1844 roku była tam fabryka maszyn[3]. Od 1873 roku znajdowała się tam papiernia[9]. Zamek spłonął 27 grudnia 1876 roku[10][5]. Po pożarze zamek był wykorzystywany jako fabryka wapna aż do lat 80. XX wieku[3]. Następnie pozostałości zamku pozostały nieużytkowane, w 1995 roku nabyła je osoba prywatna z zamiarem ich wyburzenia[3]. Ostatecznie zdecydowano się zachować resztki zamku, jednak mocno przebudowane i z zawalonymi sklepieniami[3], 18 stycznia 2010 roku[9] ruiny zamku wpisano do rejestru zabytków jako obiekt dziedzictwa kulturowego w Rosji[1].
Galeria edytuj
-
Fregment muru (1993) -
Fragment muru (2012) -
Rysunek zamku (2021)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c О ВЫЯВЛЕННЫХ ОБЪЕКТАХ КУЛЬТУРНОГО НАСЛЕДИЯ от 28 марта 2011 - docs.cntd.ru [online], docs.cntd.ru [dostęp 2023-03-24].
- ↑ a b Tilsit, [w:] The Edinburgh Gazetteer Or Geographical Dictionary, 1827, s. 247.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m D.I. Veber, Tilsit Castle in Sovetsk [online], baltic-way.spbu.ru [dostęp 2023-03-24] (ang.).
- ↑ Stephen R. Turnbull, Crusader castles of the Teutonic Knights. Red-brick castles of Prussia 1230-1466, Oxford: Osprey, 2003, s. 23, ISBN 978-1-84908-010-1, OCLC 610984057 [dostęp 2023-03-24] (ang.).
- ↑ a b c October 11- Noble John, Estonia, Latvia & Lithuania, wyd. 1st ed, Hawthorn, Vic., Australia: Lonely Planet, 1997, s. 432, ISBN 0-86442-416-7, OCLC 37586491 [dostęp 2023-03-24].
- ↑ Roswitha Beyer, Fellenstein, Niclaus - Deutsche Biographie [online], www.deutsche-biographie.de [dostęp 2023-03-24] (niem.).
- ↑ Max Töppen, Historisch-comparative Geographie von Preussen, Gotha: Justus Perthes, 1858, s. 220.
- ↑ Gerard Labuda, Historia Pomorza., [Wyd. 1.], Poznań,: Wydawn. Poznańskie, 1969, ISBN 83-210-0399-0, OCLC 3061513 [dostęp 2023-03-24].
- ↑ a b c Замок Тильзит - Советск [online], www.prussia39.ru [dostęp 2023-03-24].
- ↑ a b Waldemar Thalmann, Stadtgeschichte Tilsits, 1938, s. 18 (niem.).