Wikipedia

Zaroślak białoskrzydły

gatunek ptaka

Zaroślak białoskrzydły[3][4] (Atlapetes leucopterus) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Występuje na niewielkim obszarze Peru i Ekwadoru. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski[2][5].

Zaroślak białoskrzydły
Atlapetes leucopterus[1]
(Jardine, 1856)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

pasówki

Rodzaj

Atlapetes

Gatunek

zaroślak białoskrzydły

Synonimy
  • Arremon leucopterus Jardine 1856
Podgatunki
  • A. l. dresseri (Taczanowski, 1883)
  • A. l. leucopterus (Jardine, 1856)
  • A. l. paynteri Fitzpatrick, 1980
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Systematyka edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał William Jardine, nadając mu nazwę Arremon leucopterus[6]. Opis ukazał się w 1856 roku w The Edinburgh new philosophical journal[6][7]. Autor jako miejsce typowe wskazał Kordylierę Zachodnią w Ekwadorze[6]. IOC wyróżnia 3 podgatunki[8]:

  • A. l. dresseri (Taczanowski, 1883) – zaroślak nadbrzeżny[4]
  • A. l. leucopterus (Jardine, 1856) – zaroślak białoskrzydły[4]
  • A. l. paynteri Fitzpatrick, 1980 – zaroślak jasnogłowy[4].

Na liście ptaków świata opracowywanej we współpracy autorów Handbook of the Birds of the World z BirdLife International A. l. paynteri uznawany jest za odrębny gatunek[9]. Systematykę opartą o tę listę stosuje IUCN[10].

Etymologia edytuj

  • Atlapetes: połączenie słowa Atlas z gr. πετης petēs – „lotnik” πετομαι, petomai – „latać”[11].
  • leucopterus: gr. λευκοπτερος leukopteros „białoskrzydły”, gr. λευκος „biały” gr. -πτερος „skrzydły”[12].

Morfologia edytuj

Nieduży ptak z dosyć długim, grubym u nasady dziobem w kolorze czarnym. Tęczówki ciemne, brązowoczerwone. Nogi czarniawobrązowe. Podgatunek nominatywny ma charakterystyczny rdzawoczerwony wierzchołek głowy, wyraźnie ciemniejszy na szczycie głowy niż na karku. Pióra reszty głowy, oprócz dolnej części policzków i gardła, czarne lub czarniawe. Górne pokrywy skrzydeł szare z ciemnoczarnymi obrzeżami. Lotki szare z ciemniejszymi obrysami, na środku skrzydeł wyraźne białe lusterka. Ogon długi (około 60,5–70 mm), niestopniowany, wszystkie sterówki w kolorze szarym. Brzuch i dolna część ciała jasnoszare. Podgatunek A. l. dresseri ma czarne wąsy i białe obwódki wokół oczu. Podgatunek ten ma różne warianty ubarwienia, różniące się obszarem białych plam na twarzy. U niektórych populacji pokrywają one prawie całą twarz i przypominają w ubarwieniu zaroślaka białolicego. Obie płcie wyglądają tak samo. Długość ciała z ogonem 15,5–16,5 cm, masa ciała 19–26,5 g[5][13].

Zasięg występowania edytuj

Zaroślak białoskrzydły jest spotykany tylko w niewielkim obszarze u podnóża i na stokach zachodnich Andów w Ekwadorze i północno-zachodnim Peru; podgatunek A. l. paynteri zamieszkuje wschodnie Andy w skrajnie południowo-wschodnim Ekwadorze i północnym Peru[5]. Zazwyczaj występuje na wysokościach 1000–2500 m n.p.m., sporadycznie niżej do 700 m n.p.m. i wyżej do 2900 m n.p.m.[13][14][2] Zasięg występowania zaroślaka białoskrzydłego w części pokrywa się z zasięgiem występowania zaroślaka białolicego (Atlapetes albiceps). Podgatunek A. leucopterus dresseri może być z nim mylony[15].

Ekologia edytuj

Zaroślak białoskrzydły jest gatunkiem endemicznym. Jego głównym habitatem są suche lub umiarkowanie wilgotne zarośla i niskie lasy. Występuje także na bardziej suchych zakrzewionych zboczach wzgórz z rozproszonymi drzewami z rodzaju wełniak. Spotykany jest także w ogrodach, osadach i na brzegach wilgotnego lasu. Jest prawdopodobnie gatunkiem wszystkożernym, zjadającym nasiona, jagody oraz owady np. mrówki[5]. Pokarm podejmuje prosto z ziemi lub bezpośrednio nad nią. Występuje zazwyczaj w parach lub niewielkich grupach, ale może być także spotykany w grupach 20–30 osobników, również z innymi gatunkami ptaków z rodzaju Atlapetes[5].

Rozmnażanie edytuj

Brak szczegółowych informacji o rozmnażaniu, gniazdach i jajach. Młode ptaki były widziane w prowincji Loja (południowy Ekwador) w czerwcu, a w prowincji Pichincha (północno-zachodni Ekwador) w lutym i marcu[5].

Status edytuj

Zaroślak białoskrzydły (w ujęciu systematycznym obejmującym podgatunek nominatywny i A. l. dresseri) wpisany jest do Czerwonej księgi gatunków zagrożonych IUCN jako gatunek najmniejszej troski. Zasięg występowania zaroślaka białoskrzydłego według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 117 tys. km²[14]. Liczebność populacji nie jest oszacowana, jednak jest on uznawany za gatunek pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny[14].

Od 2016 roku IUCN uznaje zaroślaka jasnogłowego (A. l. paynteri) za odrębny gatunek. Również zalicza go do kategorii najmniejszej troski, a trend liczebności populacji uznaje za stabilny. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale opisywany jest jako gatunek rzadki, lokalnie pospolity. Zasięg jego występowania szacowany jest na 5400 km²[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Atlapetes leucopterus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c Atlapetes leucopterus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999. 
  4. ↑ a b c d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-06-19].
  5. ↑ a b c d e f Alvaro Jaramillo, Josep del Hoyo, Nigel Collar & Guy M. Kirwan: White-winged Brushfinch Atlapetes leucopterus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman, B.K. Keeney & T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-07-01]. (ang.).  
  6. ↑ a b c Denis Lepage: White-winged Brush-Finch Atlapetes leucopterus (Jardine, 1856). Avibase. [dostęp 2022-07-01]. (ang.).
  7. ↑ Sir William Jardine, Contribution to Ornithology, „The Edinburgh new philosophical journal”, 3 (new series), Edynburg: A. and C. Black [etc.], 1856, s. 92 (ang.).
  8. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-07-01]. (ang.).
  9. ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-06-16].
  10. ↑ a b Atlapetes paynteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2022-07-04] (ang.).
  11. ↑ Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).
  12. ↑ leucopterus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-01] (ang.).
  13. ↑ a b Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 590. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
  14. ↑ a b c White-winged Brush-finch Atlapetes leucopterus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-07-01]. (ang.).
  15. ↑ Thomas S. Schulenberg & Alvaro Jaramillo: White-headed Brushfinch Atlapetes albiceps, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-07-01]. (ang.).  

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zaroślak_białoskrzydły&oldid=68364312”