Zbrodnia w Nalibokach
Zbrodnia w Nalibokach – masakra polskich mieszkańców wsi Naliboki dokonana przez oddziały radzieckich partyzantów.
 Samoobrona w Nalibokach (1943) | |
| Państwo |
Polska (okupowana przez III Rzeszę) |
|---|---|
| Miejsce | |
| Data |
8 maja 1943 |
| Liczba zabitych |
ok. 128 |
| Typ ataku | |
| Sprawca | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 53°45′46,0″N 26°28′08,5″E/53,762778 26,469028
| |
Przebieg zdarzeń edytuj
W celu obrony przed grabieżą ze strony partyzantów sowieckich i band kryminalnych powołano w Nalibokach niewielki oddział samoobrony pod dowództwem Eugeniusza Klimowicza. 8 maja 1943 oddziały radzieckich partyzantów pod dowództwem Pawła Gulewicza z Brygady im. Stalina i z oddziałów „Dzierżyńskiego”, „Bolszewik”, „Suworowa” – według niektórych wersji przy współudziale partyzantów żydowskich[1] – zamordowały ok. 128 polskich mieszkańców miasteczka[2][3][4][5] podejrzewanych o przynależność do samoobrony lub AK.
Spalono kościół, szkołę, pocztę, remizę i część domów mieszkalnych, resztę osady ograbiono. Zginęło także kilku napastników. W sowieckich źródłach szacowano liczbę zabitych Polaków na 250 osób, wspomniano także o walkach z niemieckim garnizonem. Jednak późniejsze badania nie potwierdzają obecności Niemców czy policji w Nalibokach, zginął jeden białoruski policjant. Weryfikują także liczbę ofiar. Po masakrze, partyzanci ukradli z wioski ok. 100 krów i 70 koni[6]. O masakrze w Nalibokach wspomina nakręcony w 1993 w Australii film dokumentalny „The Bielsky Brothers” (reż. Arun Kumar).
6 sierpnia 1943 wieś została ponownie spacyfikowana, tym razem przez oddziały niemieckie, w ramach tzw. „Operacji Hermann”, a jej mieszkańców wywieziono w głąb Rzeszy na roboty przymusowe (m.in. do Braunau am Inn)[potrzebny przypis].
Śledztwo IPN edytuj
Od 20 marca 2001 Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi prowadzi śledztwo w sprawie zbrodni popełnionych przez partyzantów radzieckich w Nalibokach. Obecnie śledztwo IPN toczy się w sprawie zbrodni popełnionych przez partyzantów radzieckich na żołnierzach Armii Krajowej i ludności cywilnej na terenie powiatów Stołpce i Wołożyn[2].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Komunikat dot. śledztwa w sprawie zbrodni popełnionych przez partyzantów sowieckich w latach 1942–1944 na terenie byłego województwa nowogródzkiego [online], Instytut Pamięci Narodowej., cytat: „Tak więc fakt udziału partyzantów z Oddziału Bielskiego w ataku na Naliboki jest tylko jedną z wersji przyjętych w toku śledztwa.”
- ↑ a b Komunikat dot. śledztwa w sprawie zbrodni popełnionych przez partyzantów sowieckich w latach 1942–1944 na terenie byłego województwa nowogródzkiego [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2018-02-07].
- ↑ Wieś na kresach północno-wschodnich pod dwiema okupacjami. martyrologiawsipolskich.pl. [dostęp 2019-07-21].
- ↑ Ppor. Czesław Zajączkowski ps. „Ragner”. armiakrajowa-lagiernicy.pl. [dostęp 2019-07-21].
- ↑ 75 lat temu sowieccy i żydowscy partyzanci wymordowali polskich mieszkańców wsi Naliboki. tysol.pl, 2018-05-08. [dostęp 2019-07-21].
- ↑ Партизаны [online], web.archive.org, 11 maja 2012 [dostęp 2019-09-11] [zarchiwizowane z adresu 2012-05-11].
Bibliografia edytuj
- Jacek Hugo-Bader, A rewolucja to miała być przyjemność; Magazyn „Gazety Wyborczej”, 15.11.1996.
- Piotr Głuchowski, Marcin Kowalski: Odwet. Prawdziwa historia braci Bielskich
Linki zewnętrzne edytuj
- Naliboki w Radzima.org
- Wspomnienia
- Piotr Głuchowski, Marcin Kowalski, Prawdziwa historia Bielskich [online], Wyborcza.pl, 6 stycznia 2009 [dostęp 2009-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2009-01-22].
- Bogdan Musiał: Bielski w puszczy niedomówień. (pol.).
- Polacy z Białorusi uczcili 75 rocznicę pacyfikacji wsi