Zdzisław Nurkiewicz
Zdzisław Nurkiewicz ps. „Noc”, „Nieczaj”, „Bator”, „Błyskawica” (ur. 10 lutego 1901 we Włocławku, zm. 12 września[1] 1980 w Czatkowicach) – podporucznik kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 lutego 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 września 1980 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
31 Pułk Strzelców Kaniowskich, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys edytuj
Syn Stanisława i Marii. W latach 1918–1919 służył jako ochotnik w 31 pułku strzelców kaniowskich, a kampanię wrześniową 1939 odbył w szeregach 27 pułku ułanów im. Króla Stefana Batorego w Nieświeżu. Został ciężko ranny. Dowódca Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, gen. bryg. Władysław Anders awansował go na chorążego i wnioskował o odznaczenie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
W czasie II wojny światowej w konspiracji ZWZ i AK. W latach 1941–1942 w Obwodzie AK w Nieświeżu, kryp. „Strażnica”, „Niedźwiedzica”, a później w Obwodzie AK Stołpce.
W latach 1942-1944 działał w grupie ppor. K. Miłaszewskiego i organizował w Puszczy Nalibockiej dywizjon 27 pułku ułanów (nazywany przez miejscową ludność „Legionem Nurkiewicza” lub „Królem Nocy”)[2].
Od lipca 1944 do stycznia 1945 walczył w Puszczy Kampinoskiej, powstaniu warszawskim i w lasach opoczyńskich. Rozbudował dywizjon i był jego ostatnim dowódcą. W czasie walk był dwukrotnie ranny. Ostatnie boje toczył wspólnie z 25 pułkiem piechoty AK Ziemi Piotrkowskiej.
Po rozwiązaniu oddziału w styczniu 1945 podjął pod przybranym nazwiskiem pracę jako górnik[3]. 15 stycznia 1959 został aresztowany przez funkcjonariuszy SB. 25 marca 1960 wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Zielonej Górze został skazany na karę śmierci, zamienioną następnie na 15 lat pozbawienia wolności[4]. Wolność odzyskał w czerwcu 1969 z powodu złego stanu zdrowia. W 1975 spisał swoje wojenne wspomnienia pt. "Straszny Dwór"[3]. Przez ostatnie 10 lat życia działał na rzecz kombatantów, dawnych podkomendnych i weteranów AK z "Grupy Kampinos". Pochowany na cmentarzu parafialnym Św. Marcina w Krzeszowicach.
W 2005 Sąd Okręgowy w Krakowie unieważnił wyrok wydany w 1960 i zrehabilitował go[3].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2010)[5]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari[6]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie
- Krzyż Zasługi
- Krzyż Armii Krajowej
- Warszawski Krzyż Powstańczy
- Medal Wojska – czterokrotnie
Przypisy edytuj
- ↑ Maciej Zapolski [online], nieczaj.republika.pl [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].
- ↑ Obszernie na temat tego okresu pisze: A.Pilch, Partyzanci trzech puszcz, Wydawnictwo Mireki 2013
- ↑ a b c Powstańcze Biogramy - Zdzisław Nurkiewicz [online], www.1944.pl [dostęp 2019-10-31] (ang.).
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-10-31].
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 98, poz. 1146
- ↑ Janusz Stankiewicz: Kawalerowie Orderu VIRTUTI MILITARI. [dostęp 2010-01-06]. (pol.).