Wikipedia

Zespół żyły głównej górnej

Zespół żyły głównej górnej (ang. superior vena cava syndrome, SVCS) – zespół objawów spowodowanych znacznym utrudnieniem lub zamknięciem przepływu krwi przez żyłę główną górną – krótkiego, szerokiego naczynia doprowadzającego krew obwodową do prawego przedsionka serca[1]. W większości przypadków spowodowany jest zmianami rozrostowymi w obrębie śródpiersia, zazwyczaj jest to rak płuca lub chłoniak nieziarniczy bezpośrednio uciskający lub naciekający ścianę żyły głównej górnej. Obserwuje się również wzrost występowania zespołu spowodowany zwiększoną częstością ingerencji wewnątrznaczyniowych jak np. zakładanie kaniul lub prowadnic, co przyczyniać się może do powstawania zakrzepicy[2]. Innymi przyczynami niezwiązanymi z procesami nowotworowymi mogące powodować zespół mogą być np. tętniaki aorty, infekcje lub zapalenie śródpiersia[3].

Zespół żyły głównej górnej
Ilustracja
Zespół żyły głównej górnej u chorego z rakiem płuca. Po lewej widoczny obrzęk twarzy występujący rano i jego ustąpienie po przebywaniu cały dzień w pozycji stojącej.
Klasyfikacje
ICD-10

I87
Inne patologie żył

MeSH

D013479

Zespół żyły głównej górnej. Znacznie powiększone żyły powierzchowne odprowadzające krew z górnej części ciała do żyły głównej dolnej (krążenie oboczne)
Zespół żyły głównej górnej spowodowany nowotworem w prawej wnęce płuca, obraz TK
Zespół żyły głównej górnej wywołany zakrzepicą na cewniku centralnym, obraz TK

Charakterystycznymi objawami zespołu żyły głównej górnej są obrzęki twarzy i kończyn górnych oraz poszerzenie żył powierzchownych na klatce piersiowej wynikające z powstania krążenia obocznego. Stosunkowo często występują także duszności oraz kaszel lub chrypka[1]. Trudności w przełykaniu zgłasza 11%, bóle głowy 6%, stridor 4% chorych. Objawy rzadko kiedy są zagrażające życiu, jednakże obrzęk nagłośni może spowodować poważne problemy z oddychaniem. Leczenie w pierwszej kolejności polega na objawowym załagodzeniu ewentualnych objawów bezpośrednio zagrażających życiu a następnie ustaleniu przyczyny zwężenia żyły głównej górnej i wdrożeniu swoistego leczenia przyczynowego[4].

Zespół opisany po raz pierwszy został przez Williama Huntera w 1757 roku u pacjenta z tętniakiem aorty w przebiegu kiły, a termin superior vena cava syndrome został wprowadzony przez Armanda Trousseau w 1865 roku[5].

Objawy edytuj

Nachylenie się do przodu lub położenie się nasila dolegliwości. Występuje dodatni objaw Pembertona.

Mimo wykształcania się krążenia obocznego w przypadku SVCS ciśnienie w żyle głównej górnej jest podwyższone, niekiedy bardzo znacznie.

Przyczyny edytuj

W chwili obecnej około 2/3 przypadków spowodowanych jest nowotworem płuc (80% przypadków dotyczy guza prawego płuca) oraz chłoniakami. Może występować również w przebiegu nowotworów tarczycy, grasicy oraz przerzutów do śródpiersia. Inne choroby mogące wywołać SVCS: tętniak aorty, zapalenie naczyń, przetoki tętniczo-żylne, gruźlica, sarkoidoza, kiła, aktynomikoza, grasiczak, zapalenie osierdzia, śluzak przedsionka serca, zakrzepica[6].

Zablokowanie przepływu krwi przez SVC spowodowane jest najczęściej przez ucisk rosnącego guza na ściany naczynia, rzadziej przez bezpośrednie naciekanie ściany i światła żyły z towarzyszącą zakrzepicą.

Leczenie edytuj

Leczenie podejmowane jest w zależności od przyczyny. W przypadku nowotworów złośliwych płuc, uciskających lub naciekających żyłę główną górną stosuje się radioterapię lub chemioterapię, która umożliwia zmniejszenie masy guza. Inne przypadki stara się również leczyć przyczynowo. Niekiedy wykonuje się paliatywne zespolenia omijające bądź zabieg przezskórny, wewnątrznaczyniowy z implantacją stentu[1][7].

Rokowanie edytuj

Objawy w większości przypadków ustępują w ciągu miesiąca po napromienianiu śródpiersia[7]. 99% pacjentów mimo leczenia umiera jednak w ciągu dwóch i pół lat z powodu nowotworu będącego przyczyną powstania zespołu[7]. Średni wiek występowania zespołu żyły głównej górnej to 54 lata[7].

Klasyfikacja ICD10 edytuj

kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: I87 Inne patologie żył
ICD-10: I87.1 Ucisk żyły (zespół żyły głównej (dolnej) (górnej))

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Aleksandra Kotlińska-Lemieszek, Wojciech M. Wysocki: Interna Szczeklika 2020/21. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2020, s. 401-402. ISBN 978-837430-629-4.
  2. ↑ TW Rice. The superior vena cava syndrome: clinical characteristics and evolving etiology.. „Medicine”. 85 (1), s. 37–42, January 2006. DOI: 10.1097/01.md.0000198474.99876.f0. PMID: 16523051. (ang.). 
  3. ↑ Superior Vena Cava Syndrome. „Medscape”, 28 marca 2018. WebMD LLC. [dostęp 2021-02-25]. (ang.). 
  4. ↑ Superior Vena Cava Syndrome. W: MS Kent, JL Port: Oncology – An Evidence-based Approach. Springer Science & Business Media, 2007, s. 1291–9. ISBN 978-0387310565. (ang.).
  5. ↑ Janina Aleszewicz-Baranowska, Komorowska Wanda. Zespół żyły głównej górnej. „Forum Medycyny Rodzinnej”. Tom 1, Nr 4, s. 358–361, 2007-09-07. Via Medica. ISSN 1897-3590. 
  6. ↑ a b c d e Robert Andrew Parker, Catherine Thomas, Lesley Bennett: Emergencies in Respiratory Medicine (Emergencies in Series). Oxford University Press, USA, s. 96–97. ISBN 978-0-19-920244-7.
  7. ↑ a b c d e Michael S Beeson: Superior Vena Cava Syndrome. [dostęp 2021-02-25].

  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zespół_żyły_głównej_górnej&oldid=73019204”