Zespół dworski w Owczarach

zabytek w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim

Zespół dworski w Owczarach – zespół dworski znajdujący się w Owczarach, w gminie Zielonki, w powiecie krakowskim.

Zespół dworski w Owczarach
Symbol zabytku nr rej. A-494 z 15.10.1984 [A-596/M][1]
Ilustracja
Dwór w Owczarach – tylna elewacja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Owczary

Inwestor

Antoni Zygmunt Helcel

Rozpoczęcie budowy

koniec XIX w.

Pierwszy właściciel

Antoni Zygmunt Helcel

Położenie na mapie gminy Zielonki
Mapa konturowa gminy Zielonki, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Zespół dworski w Owczarach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Zespół dworski w Owczarach”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Zespół dworski w Owczarach”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zespół dworski w Owczarach”
Ziemia50°10′25″N 19°54′47″E/50,173611 19,913056

W skład zespołu dworskiego wchodzi: dwór, park i stawy.

W końcu XIX w. właściciel Owczar Antoni Zygmunt Helcel wybudował dwór murowany w miejscu dawnego drewnianego. W 1935 r. został zakupiony przez wicepremiera inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego[2]. Podczas II wojny światowej dwór był wykorzystywany jako punkt sanitarny AK[3].

Podczas reformy rolnej w 1945 r. liczący 72 ha majątek nie uległ parcelacji, jednak w 1950 roku były wicepremier został go całkowicie pozbawiony. Po nacjonalizacji dwór przekazano krakowskiemu Szpitalowi Specjalistycznemu im. dr Józefa Babińskiego celem utworzenia ośrodka opieki dla osób psychicznie chorych[4]. W poł. lat 80. XX w. został on przebudowany.

Dwór otoczony jest parkiem krajobrazowym, założonym w 2 poł. XVIII w. i przekomponowanym na przeł. XIX/XX w. Wśród parkowych drzew aż 11 objętych jest ochroną przyrody jako pomniki przyrody (3 buki, 2 dęby, 2 lipy oraz pojedyncze egzemplarze grabu, jesionu, modrzewia oraz sosny)[5].

Obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.

Od 1962 roku w budynku mieści się Dom Pomocy Społecznej.

Przypisy

edytuj
  1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. małopolskiego. [dostęp 2013-02-09].
  2. Przewodnik rowerowy po Gminie Zielonki, Kraków: Urząd Gminy Zielonki, 2014.
  3. Program Opieki nad Zabytkami na lata 2012 – 2016, Gmina Zielonki.
  4. 50 lat działalności domu pomocy spolecznej w Owczarach, Dom Pomocy Społecznej w Owczarach.
  5. Geoserwis GDOŚ [online], geoserwis.gdos.gov.pl [dostęp 2020-07-16].

Bibliografia

edytuj