Wikipedia

Zespół pałacowo-parkowy w Chrobrzu

Zespół pałacowo-parkowy w Chrobrzu (Pałac Wielopolskich w Chrobrzu) – mieści się w północno-zachodniej części wsi Chroberz, jest usytuowany na południowym, wyższym brzegu Nidy.

Pałac Wielopolskich i park w Chrobrzu
Symbol zabytku nr rej. A.665/1-3 z 19.12.1957, z 29.01.1958 i z 21.06.1967[1]
Ilustracja
Pałac Wielopolskich w Chrobrzu, front od strony południowo-wschodniej
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Miejscowość

Chroberz

Architekt

Henryk Marconi

Ukończenie budowy

1857-1860

Położenie na mapie gminy Złota
Mapa konturowa gminy Złota, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pałac Wielopolskich i park w Chrobrzu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Pałac Wielopolskich i park w Chrobrzu”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pałac Wielopolskich i park w Chrobrzu”
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego
Mapa konturowa powiatu pińczowskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac Wielopolskich i park w Chrobrzu”
Ziemia50°25′24,12″N 20°33′08,43″E/50,423367 20,552342
Multimedia w Wikimedia Commons
Północno-zachodnia strona pałacu
Stan elewacji, 2023 roku
Jedna z sal pałacowych
Ekspozycja wykopalisk z Pełczysk w Pałacu Wielopolskich w Chrobrzu

Historia zespołu pałacowo-parkowego w Chrobrzu zaczyna się w roku 1857. Wtedy to Aleksander Wielopolski, XIII ordynat pińczowski, postanowił w będącym po sprzedaniu Pińczowa głównym ośrodkiem ordynacji Chrobrzu, wybudować otoczony parkiem pałac. W budynku zamierzał umieścić m.in. swoją bogatą bibliotekę, jak i też duży księgozbiór przejęty po przyjacielu margrabiego Konstantym Świdzińskim.

Autorem projektu był Henryk Marconi. Jednopiętrowy budynek został wybudowany w stylu późnoklasycystycznym. Jego budowę ukończono w 1859 r. Fasada zwrócona jest w kierunku południowo-wschodnim. Ryzalit na poziomie parteru tworzy czterokolumnowy ganek z wejściem do pałacu, nad którym na poziomie pierwszego piętra znajduje się taras. Fasada zwieńczona jest attyką z czterema posągami klasycystycznymi przedstawiającymi Germanika, Ceres, Minerwę i Achillesa, autorstwa rzeźbiarza Andrzeja Pruszyńskiego. W przyłuczach portalu pierwszego piętra znajdują się dwa kartusze z herbami, z lewej Świdzińskich Półkozic, z prawej Myszkowskich Jastrzębiec. Tylną elewację pałacu zwieńcza herb Wielopolskich Starykoń[2].

Budynek jest symetryczny. Jego prawa strona służyła do przyjmowania gości. W dawnej sali myśliwskiej-bawialni zachowały się cztery medaliony portretowe z wizerunkami kolejnych właścicieli pałacu, dzieła wspomnianego Andrzeja Pruszyńskiego. W sali tej, w 2000 r. Filip Bajon nakręcił scenę balu w Odolanach z Przedwiośnia[3]. Do sali przylega dawna kaplica pałacowa wykonana na planie koła.

Gabinet prywatny margrabiego Wielopolskiego mieści się na parterze, w skrajnym, frontowym pomieszczeniu lewego skrzydła. Do dziś zachowało się w nim oryginalne malowidło na sklepieniu, szafa biblioteczna i biurko margrabiego.

Pokoje właścicieli jak i gości znajdowały się na piętrze.

Obecnie w pałacu ma swą siedzibę Ośrodek Dziedzictwa Kulturowego i Tradycji Rolnej Ponidzia w Chrobrzu[4]. W salach oglądać można stałe ekspozycje:

Park przypałacowy edytuj

Dobrze zachowany zespół parkowo-pałacowy rozciąga się na prawym, wysokim brzegu Nidy, pomiędzy szosą wiślicką a rzeką i zajmuje powierzchnię około 5 ha[5]. W jego centrum ulokowany jest pałac i stare budynki mieszkalne otoczone krajobrazowym parkiem angielskim. Rośnie w nim wiele starych, imponujących rozmiarami drzew. Wśród nich platan klonolistny, kilkusetletnie miłorzęby japońskie i lipy.

W głębi parku, ok. 200 metrów od frontu pałacu, zachowała się zabytkowa kaplica wzorowana na pawilonach przy zamku w Książu Wielkim.

Po stronie południowo-zachodniej parku znajdują się zabudowania zespołu szkół rolniczych. Od zachodu zamykają go częściowo zrujnowane budynki gospodarcze folwarku, spichlerza i stodoły, w pobliżu których stoją budynki szkoły rolniczej i internatu.

Całość otoczona jest parkanem. Do zespołu parkowo-pałacowego prowadzą dwie bramy: główny wjazd prowadzi od strony zachodniej, a drugie wyjście jest od strony wschodniej. Obiekt jest udostępniony do zwiedzania.

W cieniu wiekowego parkowego drzewostanu prezentowana jest stała wystawa "Kultura Rolna XIX i XX wieku". Pod stylizowanymi drewnianymi wiatami eksponowane są stare maszyny i urządzenia rolnicze. W spichlerzu dworskim zrekonstruowano wnętrze wiejskiej chaty z końca XIX i I połowy XX wieku.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 50 [dostęp 2016-01-05].
  2. ↑ Pałac, Ośrodek Dziedzictwa Kulturowego i Tradycji Rolnej Ponidzia - Pałac Wieloposkich w Chrobrzu, [1]
  3. ↑ Przedwiośnie w bazie filmpolski.pl
  4. ↑ Ośrodek Dziedzictwa Kulturowego Ponidzia. palac.chroberz.info. [dostęp 2016-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-08)].
  5. ↑ Park przypałacowy w Chrobrzu, Parki i ogrody
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zespół_pałacowo-parkowy_w_Chrobrzu&oldid=71405601”