Zespół przetoczenia krwi między płodami

Zespół przetoczenia krwi między płodami (ang. twin-to-twin transfusion syndrome, TTTS, feto-fetal transfusion syndrome, FFTS) – powikłanie ciąży wielopłodowych jednokosmówkowych, wynikające z różnego stopnia zaburzeń hemodynamicznych polegających na przecieku pełnej krwi od jednego płodu (dawcy) do drugiego (biorcy).

Para bliźniąt z TTTS: dawca po prawej, biorca po lewej

Epidemiologia edytuj

TTTS występuje w 5–25% ciąż bliźniaczych. Szacuje się, że w Polsce rocznie dotyczy 100–150 ciąż[1].

Patogeneza edytuj

Zespół rozwija się wskutek przecieku krwi od jednego z płodów do drugiego. Warunkiem jest jednokosmówkowość ciąży wielopłodowej, obecność nieprawidłowych, funkcjonalnie czynnych anastomoz tętniczo-żylnych w kosmkach końcowych łożyska i brak wydolnych, kompensacyjnych połączeń zapewniających przeciek w drugą stronę.

Rozpoznanie edytuj

Rozpoznanie możliwe jest na podstawie badania ultrasonograficznego. Do rozpoznania niezbędne jest stwierdzenie cech jednokosmówkowości ciąży i objawów zaburzeń hemodynamicznych.

Objawy ciąży jednokosmówkowej:

  • brak przegrody rozdzielającej pęcherzyki żółtkowe lub cienka (<2 mm), dwuwarstwowa przegroda
  • objaw „pojedynczej obręczy”
  • objaw „tau”
  • pojedynczy dysk łożyska
  • ta sama płeć bliźniąt

Objawy zaburzeń hemodynamicznych:

  • rozbieżności w objętościach płynu owodniowego: małowodzie (MAP<2 cm) / wielowodzie (MAP>8 cm)
  • objaw unieruchomionego płodu (ang. stuck twin sign)
  • nadmiernie wypełniony pęcherz moczowy u jednego płodu i niewidoczny u drugiego
  • rozbieżny wewnątrzmaciczny wzrost płodów
    • różnica szacowanych mas ciała > 20%
    • różnica obwodów brzucha > 20 mm
  • różna średnica sznurów pępowinowych (>2:1)
  • różnice w przepływie krwi między tętnicami pępowinowymi lub innymi naczyniami wewnątrzpłodowymi
    • S1/D1 – S2/D2 >0,4
    • PI1 – PI2> 0,5
  • nieprawidłowe wartości przepływów krwi w tętnicy i (lub) żyle pępowinowej i przewodzie żylnym
  • cechy nieimmunologicznego obrzęku uogólnionego u jednego z płodów
  • różnice w stężeniu hemoglobiny > 5 g%

Diagnostyka różnicowa edytuj

TTTS należy różnicować z[1]:

  • izolowane wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu (IUGR) w ciąży jednokosmówkowej
  • fizjologiczne rozbieżności w objętościach płynu owodniowego, niespełniające kryteriów mało- i wielowodzia
  • izolowane wielowodzie
  • izolowane małowodzie
  • wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu u jednego z płodów w ciąży dwukosmówkowej ze złączonymi łożyskami

Postępowanie edytuj

Obecnie stosowane metody leczenia[2]:

  • postępowanie zachowawcze
  • farmakoterapia niewydolności krążenia u płodu (digoksyna)
  • powtarzane amniopunkcje odbarczające
  • septostomia (rozerwanie przegrody między bliźniakami)
  • laserowa obliteracja anastomoz naczyniowych.

Rokowanie edytuj

W nieleczonym TTTS śmiertelność wynosi 60–100%[3].

Historia edytuj

 
De Wikkellkinderen (1617)

Zespół opisał niemiecki położnik Friedrich Schatz w 1875 i w pracach późniejszych[4][5]. Uważa się, że obraz De Wikkelkinderen nieznanego artysty pochodzący z roku 1617 przedstawia bliźnięta z TTTS[6].

Przypisy edytuj

  1. a b G.H. Bręborowicz, W. Malinowski, E. Ronin-Walknowska: Atlas ciąży wielopłodowej. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych, 2008. ISBN 978-83-7314-029-5.
  2. Położnictwo i ginekologia, Grzegorz H. Bręborowicz (red.), Beata Banaszewska, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005, s. 142, ISBN 83-200-3082-X, OCLC 749793069.
  3. Zach T, Ford SP. Twin-to-Twin Transfusion Syndrome. eMedicine.com. URL:http://www.emedicine.com/med/topic3410.htm
  4. Friedrich Schatz, Ueber die während jeder Geburt eintretende relative Verkürzung oder Verlängerung der Nabelschnur und die dadurch unter bestimmten Umständen bedingten Störungen und Gefahren der Geburt, „Archiv für Gynäkologie”, 8 (1), 1875, s. 1–47, DOI10.1007/BF01960040, ISSN 0003-9128 (niem.).
  5. H. Ludwig, Friedrich Schatz, Rostock (1841–1920). Über Zwillinge, Wehen und Schwangerschaftsdauer, „Der Gynäkologe”, 39 (8), 2006, s. 657–660, DOI10.1007/s00129-006-1862-x.
  6. Berger H.M., de Waard F., Molenaar Y.. A case of twin-to-twin transfusion in 1617. „Lancet”. 9232 (356), s. 847–848, 2000. PMID: 11022944.