Zespół stawów w Budzie Stalowskiej

Zespół stawów w Budzie Stalowskiej – zespół stawów rybnych zlokalizowany na północ i północny wschód od Budy Stalowskiej, przysiółka wsi Alfredówka w województwie podkarpackim (powiat tarnobrzeski).

Zespół stawów w Budzie Stalowskiej
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Buda Stalowska

Region

Kotlina Sandomierska

Morfometria
Powierzchnia

711 ha

Głębokość
• maksymalna


2,5 m

Hydrologia
Rzeki zasilające

Łęg, wody gruntowe

Rzeki wypływające

Klewiec

Rodzaj jeziora

zespół stawów rybnych

Położenie na mapie gminy Nowa Dęba
Mapa konturowa gminy Nowa Dęba, po prawej nieco u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Zespół stawów w Budzie Stalowskiej”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Zespół stawów w Budzie Stalowskiej”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, u góry po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Zespół stawów w Budzie Stalowskiej”
Położenie na mapie powiatu tarnobrzeskiego
Mapa konturowa powiatu tarnobrzeskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Zespół stawów w Budzie Stalowskiej”
Ziemia50°29′44,3620″N 21°48′06,7651″E/50,495656 21,801879

Historia edytuj

Rozległy kompleks 29 zbiorników wodnych powstał w okresie międzywojennym. Po wojnie eksploatowany był przez Państwowe Gospodarstwo Rybne w Budzie Stalowskiej. Z uwagi na wartość przyrodniczą, w 1990 zaproponowano tu i na terenie okalających lasów oraz łąk, utworzenie rezerwatu przyrody albo użytku ekologicznego kategorii ornitologicznej, wodno-leśnej[1].

Charakterystyka edytuj

Akweny położone na Równinie Rozwadowskiej, w północnej części Kotliny Sandomierskiej, mają łączną powierzchnię 711 hektarów, z czego w 1996 w użytkowaniu pozostawało 574 hektary. Poszczególne stawy mają powierzchnię od 2,5 do 87 hektara, a ich głębokość waha się pomiędzy 0,5, a 1 metr (akweny narybkowe) oraz 1-2,5 metra (akweny produkcyjne)[1].

Stawy założono na aluwialnym podłożu piaszczysto-żwirowym, zalegającym na nieprzepuszczalnych, trzeciorzędowych iłach krakowieckich. Panuje tu klimat o cechach pośrednich między kotlinami podgórskimi i nizinami. Średnia roczna temperatura wynosi 7,9 °C, a przeciętna ilość opadów atmosferycznych waha się w przedziale od 575 do 725 mm/rok. Akweny zasilane są w 80% przez rzekę Łęg, a w 20% przez czwartorzędowe wody gruntowe zalegające na głębokości 1-2 metrów. Połączone są skomplikowanym systemem kanałów nawadniających, z których główny to Kanał Klewiec. Kanał odwadniający odprowadza wody do rzeki Karasiówki. Część kanałów jest mocno spłycona, zarośnięta zwartym szuwarem, z wkraczającą roślinnością zaroślową i leśną[1].

W 1996 wody charakteryzowały się ponadnormatywnym skażeniem bakteriologicznym oraz zakwaszeniem, co było niekorzystne w procesie hodowli ryb[1].

Przyroda edytuj

W 1996 na terenie zespołu stwierdzono stanowiska 31 zespołów w 77 facjach i osiem bliżej nie określonych fitosocjologicznie zbiorowisk roślinnych. Reprezentowały one siedem klas, osiem rzędów i dwanaście związków zespołów roślinności wodnej i nawodnej. W przebadanych fitocenozach występowało 157 gatunków roślin (142 zielne, dziesięć drzew i krzewów, cztery mszaki i jedną ramienicę). Największą powierzchnię zajmowały dwa zespoły: Phragmitetum communis i Typheum augustifoliae. Regionalnie interesujące asocjacje roślin wodnych i nawodnych to m.in.: Salvinietum natantis, Scirpetum maritimi, Charetum coronatae, Potamogetonetum compressi, Potamogetonetum graminei oraz facja wgłębki wodnej w zespole Caricetum gracilis[1].

Toponimia edytuj

Nazwy poszczególnych stawów, poczynając od północy:

  • Stawy Kosiarzowe II
  • Stawy Kosiarzowe I
  • Malinów
  • Lisie Jamy II
  • Lisie Jamy I
  • Miechy Środkowe,
  • Miechy Dolne,
  • Cyranki II,
  • Cyranki I,
  • Pańska Łąka II,
  • Pańska Łąka I,
  • Gliniki I-VI,
  • Nowaków Dół,
  • Miechy Zachodnie,
  • Rogowe Bardo,
  • Pogrzewacz,
  • Staw Legiertów,
  • Stawy Zimochowe I-VI,
  • Stary Staw[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f Marzena Kwiatkowska-Farbiś, Małgorzata Wrzesień, Roślinność wodna i nadbrzeżna kompleksu stawów rybnych Państwowego Gospodarstwa Rybnego w Budzie Stalowskiej, w: Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska, vol. LI, 1996, Lublin, s. 59–60, 101–102.