Ziarnojadek rdzaworzytny
Ziarnojadek rdzaworzytny[3][4] (Sporophila hypochroma) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Jeden z mniej poznanych gatunków ziarnojadków występujący w środkowej Ameryce Południowej. Jest gatunkiem bliskim zagrożenia[2].
| Sporophila hypochroma[1] | |
| Todd, 1915 | |
.jpg) Samiec | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ziarnojadek rdzaworzytny |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 w sezonie lęgowym zimowiska | |
Systematyka edytuj
Gatunek ten jako pierwszy opisał Walter Edmond Clyde Todd w 1915 roku[5]. Holotyp pochodził z Buena Vista w departamencie Santa Cruz w Boliwii[5][6]. Gatunek monotypowy[1][5][7][6].
Morfologia edytuj
Mały ptak o niewielkim, zaokrąglonym dziobie koloru czarno-szarego u samców i brązowo-czarnego u samic. Samce mają szarą głowę do linii oka, plecy, ogon i nogi. Skrzydła są szaro czarne z niewielką białą plamką na środku. Gardło, pierś, brzuch, podbrzusze i kuper w kolorze rdzawym. Tęczówki ciemnobrązowe z szarymi powiekami. Samica jest piaskowo-brązowa, z nieco jaśniejszym brzuchem i czarniawymi skrzydłami, z brązowymi obrzeżami lotek. Skrzydła ciemnooliwkowe z białą plamką na środku. Gatunek może być mylony z ziarnojadkiem płowym, do którego jest bardzo podobny i zasiedla pokrywające się częściowo tereny. Młode osobniki są podobne do samic. Długość ciała 10 cm, masa ciała 9,7 g[5][8].
Zasięg występowania edytuj
Ziarnojadek rdzaworzytny występuje na wysokości do 1100 m n.p.m.[2] Występuje w departamentach Beni, Santa Cruz i La Paz w Boliwii, stanach Mato Grosso do Sul i Goiás w Brazylii, prowincjach Buenos Aires, Chaco, Corrientes, Entre Ríos i Formosa w Argentynie, departamentach Artigas i Paysandú w Urugwaju oraz we wschodnim i południowo-wschodnim Paragwaju[2]. Rozmnaża się na terenach Argentyny, Boliwii, Paragwaju i Urugwaju. Jest gatunkiem w większości migrującym, chociaż populacja zamieszkująca tereny Boliwii prawdopodobnie nie migruje[9][8].
Ekologia edytuj
Jego głównym habitatem są otwarte przestrzenie z wysokimi trawami w pobliżu bagien i mokradeł. Żywi się głównie ziarnami traw, które wyjada bezpośrednio z kłosów. Sezon lęgowy trwa od grudnia do lutego. Poza sezonem lęgowym spotykany jest w stadach z innymi ziarnojadkami[5][8].
Status i ochrona edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnojadek rdzaworzytny od 1994 roku jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako niezbyt pospolity i występujący plamowo (uncommon and patchily distributed). Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 1,794 mln km², z czego tylko 224 tys. km² to tereny lęgowe[10]. BirdLife International uważa, że populacja zmniejsza się ze względu na degradację naturalnych siedlisk oraz odłów w celu nielegalnego handlu[2][8][10].
BirdLife International wymienia aż 41 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje: 4 w Brazylii (m.in. Park Narodowy Emas), 3 w Urugwaju, 2 w Paragwaju, 2 w Boliwii (w tym Park Narodowy Noel Kempff Mercado) i 30 w Argentynie (m.in. Parque Provincial Pampa del Indio, Reserva El Bagual, Park Narodowy Mburucuyá, Park Narodowy Pre-Delta, Valle del río Paraguay-Paraná)[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Sporophila hypochroma, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Sporophila hypochroma, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 374, 1999.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) – ziarnojadki - Seedeaters (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-22].
- ↑ a b c d e Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 659. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Rufous-rumped Seedeater, Sporophila hypochroma (Todd, 1915) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-08-21]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-21]. (ang.).
- ↑ a b c d Jaramillo, A. & A. Bonan: Rufous-rumped Seedeater, Sporophila hypochroma, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-08-21]. (ang.).
- ↑ a b Data table and detailed info: Rufous-rumped Seedeater, Sporophila hypochroma. BirdLife International. [dostęp 2021-08-22]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Rufous-rumped Seedeater, Sporophila hypochroma. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-22]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] Oiseaux.net [on-line]. (ang.).