Wikipedia

Ziemia Sasinów

region historyczny położony w północnej Polsce

Ziemia Sasinów, Ziemia sasińska[2][3], Sasinia[4] (niem. Sassen, łac. Terra Sossinensia, lit. Sasna, prus. Sasnis) – kraina historyczna oraz terytorium plemienne, położone w południowo-zachodniej części Prus, zamieszkana przez plemię Sasinów.

Sasinia
Sasnis
Państwa

 Polska

Stolica

Lubawa[1]

Ważniejsze miejscowości

Ostróda, Działdowo

Położenie na mapie
Mapa Sasinii
Multimedia w Wikimedia Commons
Ziemia Sasinów na mapie Prus.

Etymologia edytuj

Nazwa Sasinii pojawiła się w dokumencie księcia łęczyckiego Kazimierza z 4 sierpnia 1257 r. w formie „[…] terre, que Sausin vulgariter nuncupatur ”, natomiast w dokumencie z 1263 r. w formie Sassin. Z kolei w tzw. dokumencie króla Przemysława Ottokara z 1267 roku występuje w wersji Soysim. Jej nazwa wywodzona jest od słowa sasnis, co w języku pruskim znaczyło „zając”[5].

Położenie edytuj

Ziemia Sasinów obejmowała w przybliżeniu obszar Garbu Lubawskiego[6] wraz z terytoriami nad rzekami: Drwęcą, Welem, Nidą, Omulew i Sawicą. Od wschodu graniczyła z Galindią, od północy z Pogezanią, na zachodzie z Pomezanią, na południowym zachodzie z ziemią chełmińską i z Mazowszem na południu. Obecnie jest to południowo-zachodnia część województwa warmińsko-mazurskiego.

Historia edytuj

Za czasów Bolesława Krzywoustego, a potem jego synów, na ziemię sasińską organizowano wyprawy krzyżowe[7] i w tym też czasie powstały polskie grody, takie jak Klasztorek, Łanioch, Zwiniarz, Gutowo, Nowe Grodziczno, które miały zabezpieczać granicę z Sasinami[8]. Chronologia grodów w północnej części Sasinii wskazuje, że tylko Domkowo wraz z osadą funkcjonowało w VII–XIII w. Natomiast ceramika z wczesnośredniowiecznych grodów w południowej Sasinii (Nowy Dwór, Tarczyny, Trzcin, Leszcz, a w drugiej fazie Kajkowo) uznawana jest za słowiańską[9]. Na lewym brzegu środkowej Drwęcy do rzeki Wel od drugiej połowy X wieku powstawały słowiańskie skupienia osadnicze wokół grodów w Grążawach-Świeciu i Nielbarku[10]. Dawniej sądzono, że centralnym punktem osadniczym plemienia Sasinów miał być gród w Zajączkach, jednak podczas ostatnich badań stwierdzono, że był to gród słowiański zniszczony w XIII wieku[6].

O strukturze terytorialnej plemiennej Sasinii nic bliższego nie wiadomo. Być może nawiązuje do niej podział administracyjny komturstwa ostródzkiego. Można przypuszczać, że w jej obrębie również występowały małe ziemie[11].

W walkach z Polakami ludność terytorium przetrzebiono tak bardzo, że w czasie podboju krzyżackiego w XIII wieku było ono prawie bezludne. Wkrótce stało się częścią ziem Zakonu Krzyżackiego, a później Prus książęcych, zaś resztki Sasinów zostały zasymilowane przez Lubawian i Mazurów. Ziemia Sasinów pokrywała się z południową częścią Prus Górnych oraz częściowo z ziemią lubawską.

Miasta edytuj

Do miast leżących współcześnie na terenie Sasinii należą:

Lp. Miasto Populacja Powierzchnia
1.   Ostróda 32 714 14,15 km²
2.   Działdowo 21 370 11,47 km²
3.   Nidzica 13 872 6,86 km²
4.   Lubawa 10 269 16,84 km²
5.   Nowe Miasto Lubawskie 10 097 11,37 km²
6.   Lidzbark Welski 7900 5,68 km²
7.   Olsztynek 7677 7,69 km²
8.   Wielbark 2911 1,84 km²
9.   Miłomłyn 2449 12,38 km²

Miasta zdegradowane edytuj

Do miast Sasinii (które jednak z różnych przyczyn utraciły status miasta) należą również:

Lp. Dawne miasto Populacja Prawa miejskie Degradacja
1.   Kurzętnik 3065 Około 1330 r. 1905 r.
2.   Dąbrówno 1014 1326 r. 1946 r.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jest najstarszym miastem ziemi sasińskiej i jednocześnie ziemi lubawskiej (prawa miejskie – 1311 r.)
  2. ↑ Zamki i obiekty warowne - Zamki Krzyżackie- Pomezania, Ziemia Sasińska i Lubawska - Sypek R. - Księgarnia Odkrywcy, książki historyczne [online], odk.pl [dostęp 2022-09-02].
  3. ↑ Trochę o naszej historii [online], gazetaolsztynska.pl [dostęp 2022-09-02] (pol.).
  4. ↑ Sasinia, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-09-02].
  5. ↑ Bojtár, s. 158
  6. ↑ a b Sławomir Wadyl, Studia nad kształtowaniem się pogranicza pomorsko- i mazowiecko-pruskiego we wczesnym średniowieczu [online] [dostęp 2019-12-19].
  7. ↑ G. Białuński, Studia z dziejów plemion pruskich i jaćwieskich, Olsztyn 1999, s. 26–27
  8. ↑ Kazimierz Grążawski, Z najnowszych badań pogranicza słowiańsko-pruskiego w rejonie lubawsko-iławskim, „PRUTHENIA” (2), Olsztyn: Towarzystwo Naukowe Pruthenia (pismo.pruthenia.pl), 2006, s. 119–130, ISSN 1897-0915 [dostęp 2021-06-22].
  9. ↑ W. A. Moszczyński, Rubież słowiańsko-bałtyjska nad Wkrą w VIII–XI wieku na podstawie ceramiki ze stanowisk w Nowym Dworze, Tarczynach i Trzcinie, [w:] Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie, pod red. K. Grążawskiego, Włocławek–Brodnica 2003, s. 83–108
  10. ↑ E. Kowalczyk, Dzieje granicy mazowiecko-krzyżackiej (między Drwęcą a Pisą), Warszawa 2003, s. 120–156, s. 127–141
  11. ↑ PhD Justyna Prusinowska, Pruthenia Society, Pruthenia Yearbook vol 2: 2006 [online] [dostęp 2019-10-30] (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Ostróda. Z dziejów miasta i okolic. Pojezierze, Olsztyn, 1976, 448 str.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ziemia_Sasinów&oldid=71938722”