Zygmunt Czerny
Zygmunt Bronisław Czerny (ur. 24 lipca 1888 we Lwowie, zm. 18 lutego 1975 w Krakowie) – polski filolog romanista.
| Data i miejsce urodzenia |
24 lipca 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 lutego 1975 |
| Profesor nauk filologicznych | |
| Specjalność: romanistyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Lwowski |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 24 lipca 1888 we Lwowie, w rodzinie Bronisława i Wandy z Lisowskich[1]. W 1907 roku ukończył Gimnazjum Klasyczne we Lwowie i podjął studia w zakresie filologii polskiej i romańskiej oraz historii sztuki na Uniwersytecie Lwowskim. Jego wykładowcami byli m.in. Edward Porębowicz, Kazimierz Twardowski i Jan Bołoz Antoniewicz. W latach 1911–1913 pracował jako nauczyciel w lwowskiej szkole średniej. W 1913 roku doktoryzował się na podstawie rozprawy L'ètude stylometrique sur "Les Narbonnais". W latach 1913–1920 odbywał studia uzupełniające w Paryżu, Grenoble i Genewie, uzyskując dyplom Études Superieures de Littérature Française. W 1920 roku habilitował się na Uniwersytecie Jana Kazimierza na podstawie rozprawy L'esthétique de Louis-Claude de Saint Martin. W 1916 roku był współzałożycielem Związku Polaków we Francji, w 1919 roku pracował w Polskim Biurze Prac Kongresowych w Paryżu[1].
W 1920 roku wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego[1]. Przez krótki czas nauczał w Państwowym Gimnazjum w Rawie Ruskiej. Od 1921 roku pracował jako docent na Uniwersytecie Jana Kazimierza. W 1924 roku otrzymał stanowisko profesora filologii francuskiej, a w 1933 roku tytuł profesora zwyczajnego. Przez dwie kadencje pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego UJK (w tym 1937/1938[2]), był też członkiem Senatu Akademickiego. Wykładał również w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego we Lwowie (w latach 1925–1939).
W 1938 został mianowany członkiem Okręgowej Komisji Wyborczej nr 70 we Lwowie przed wyborami parlamentarnymi w 1938[3]. Za zasługi dla sprawy zbliżenia między Polską a Francją otrzymał Legię Honorową[4]. Otrzymał także tytuł doktora honoris causa Sorbony[5].
Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w tajne nauczanie, był prorektorem tajnego uniwersytetu działającego we Lwowie. W latach 1944–1945 pracował na Uniwersytecie Iwana Franki.
Po wojnie pracował jako profesor kontraktowy na Uniwersytecie Poznańskim (1945–1946) i Wrocławskim (1946–1948), potem osiadł w Toruniu, gdzie współtworzył Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Od 1 stycznia 1946 do 1952 roku kierował Katedrą Filologii Romańskiej na Wydziale Humanistycznym. W latach 1948–1951 był prorektorem uczelni.
W 1952 roku przeniósł się do Krakowa, gdzie pracował jako profesor filologii romańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Od 24 lipca 1913 był mężem Anny Ludwiki z Pierożyńskich[1].
Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC3-1-17)[6].
Wybrane publikacje edytuj
- L'esthétique de Louis-Claude De Saint Martin (1920)
- Współczesna wymowa francuska (1920)
- O nowy podział materiału neofilologicznego wobec wprowadzenia 8-letniego kursu nauki (1930)
- O nowy ustrój szkół akademickich (1933)
- Les aventures de Polo: premier livre de français pour la première classe des écoles secondaires (1934, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
- Ogólne problemy reformy studjów wyższych w Polsce (1934)
- Aspects de la France: géographie – histoire – population – institutions – vie économique (1935)
- Bon sourire et en avant: deuxième livre de français (1935, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
- O przyszłe liceum ogólnokształcące (1935)
- Dydaktyka języków nowożytnych (1936)
- Stan badań literackich we Francji po wojnie (1936)
- Hier et aujourd'hui: 3-me livre de français pour la 3-me classe des écoles secondaires (1936, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
- C'est nous la France: 4 livre de Français pour la 4 classe des écoles secondaires (1937, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
- Le génie de la France. 1, Depuis les origines jusqu'à la Grande Révolution: manuel de littérature et de civilisation française pour la première année des lycées (1938, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
- Edward Porębowicz, poeta i uczony (1937)
- Lektura neofilologiczna w szkole średniej a w szczególności francuska (1937)
- Les composants réalistes du Romantisme français (1958)
- Contribution à une théorie comparée du motif dans les arts (1959)
- Francuski wiersz wolny i jego artyzm strukturalny (1960)
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)[7]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (28 września 1954)[8]
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1951)[9]
- Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1937)[4]
- Order Palm Akademickich (Francja)[1]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 49–50. [dostęp 2021-07-08].
- ↑ Nowe władze na U. J. K.. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 151 z 9 lipca 1937.
- ↑ Dział urzędowy. 151. Ogłoszenie. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 19, s. 244, 23 września 1938.
- ↑ a b Z Federacji Stowarzyszeń polsko-francuskich w Polsce. „Kurier Warszawski”. Nr 75, s. 3, 16 marca 1937.
- ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 28, s. 94, Czerwiec 1975. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Cmentarz parafialny Kraków Salwator - wyszukiwarka osób pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2020-10-27].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za działalność naukową, profesorską i społeczną”.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicą Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 1007 „za wybitną działalność naukową”.
Bibliografia edytuj
- Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 154, ISBN 83-231-1988-0.