Wikipedia

Zygmunt Protassewicz

polski działacz niepodległościowy

Zygmunt Protassewicz (ur. 4 kwietnia?/16 kwietnia 1899[a] w Kruplanach, zm. 11 sierpnia 1991 w Warszawie) – działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, inżynier dróg i mostów, oficer kawalerii Wojska Polskiego.

Zygmunt Protassewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

16 kwietnia 1899
Kruplany

Data i miejsce śmierci

11 sierpnia 1991
Warszawa

Zawód, zajęcie

inżynier dróg i mostów

Faksymile
Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Medal Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons
Zygmunt Protassewicz
Zygmunt Protassewicz
Tabliczka pamiątkowa w Sanatorium „Patria” w Krynicy-Zdroju
Grób Jadwigi Smosarskiej i Zygmunta Protassewicza na cmentarzu Powązkowskim

Życiorys edytuj

Urodził się 16 kwietnia 1899 w majątku Kruplany, w ówczesnym powiecie słonimskim guberni grodzieńskiej, w rodzinie Wilhelma Jana i Zofii ze Stabrowskich[4][7][8]. Był młodszym bratem Kazimierza (1896–1949)[9]. W latach 1907–1915 uczył się w Szkole Realnej w Wilnie[10]. Tam też działał w organizacji niepodległościowej[11]. W 1915, po zajęciu Wilna przez Niemców, wyjechał do Moskwy, gdzie kontynuował naukę w Szkole Realnej oraz podjął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej[12]. W maju 1917 zdał egzamin maturalny, a we wrześniu tego roku rozpoczął studia w Instytucie Dróg Komunikacji w Moskwie[13]. Ukończył dwa semestry[13].

W 1919 wrócił do Polski. 19 kwietnia tego roku wstąpił jako ochotnik do 1 pułku szwoleżerów i został ranny podczas zajmowania Wilna[14]. Po wyleczeniu wrócił do pułku i wziął udział w kolejnych walkach z bolszewikami[15]. Od 23 lutego do 20 czerwca 1920 był uczniem kawaleryjskiej 27. klasy Szkoły Podchorążych w Warszawie[15][16]. Po ukończeniu szkoły wrócił do pułku w randze podchorążego[15]. W lipcu 1920 został przydzielony w charakterze instruktora do 4. szwadronu 201 pułku szwoleżerów, który był organizowany w Płocku[15][17]. 10 sierpnia z 4. szwadronem dołączył do pułku[18] i w jego szeregach walczył do końca wojny z bolszewikami[15]. 16 lutego 1921 został mianowany z dniem 1 stycznia 1921 podporucznikiem kawalerii[3][19]. W październiku 1921 został przeniesiony do rezerwy[10].

29 stycznia 1932 prezydent RP nadał mu stopień porucznika z dniem z 2 stycznia 1932 i 35. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych kawalerii[6]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III i nadal posiadał przydział w rezerwie do 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich[5][6].

W kwietniu 1930 ukończył studia na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej i otrzymał tytuł inżyniera dróg i mostów[13]. Kierował budową hotelu Jana Kiepury w Krynicy-Zdroju[20]. W 1933 mieszkał w Warszawie przy ul. Górnośląskiej 16 m. 35[4][7].

26 lutego 1935 ożenił się z Jadwigą Smosarską (1898–1971), aktorką teatralną i filmową. Zmarł 11 sierpnia 1991 i został pochowany obok żony w alei zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim (grób 158/159/160/161/162)[21].

Ordery i odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Zygmunt Protassewicz podawał datę swoich urodzin według kalendarza juliańskiego: „urodziłem się dn 4 kwietnia (star. stylu) 1899”[1][2][3]. W Kartotece personalno-odznaczeniowej Centralnego Archiwum Wojskowego znajduje się fiszka, na której podano datę urodzin 16 kwietnia 1899[4], natomiast w latach 30. XX wieku w ewidencji Wojska Polskiego fiugurował jako urodzony 17 kwietnia 1899[5][6]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Kolekcja ↓, 1, 4.
  2. ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-12].
  3. ↑ a b Spis oficerów 1921 ↓, s. 242, 831.
  4. ↑ a b c d Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-12].
  5. ↑ a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 121, 586.
  6. ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 1 lutego 1932, s. 108.
  7. ↑ a b c Kolekcja ↓, 1.
  8. ↑ Majątek Kruplany należał do rodziny Stabrowskich. Zob. Kruplany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 172.
  9. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-12].
  10. ↑ a b Kolekcja ↓, 4.
  11. ↑ Kolekcja ↓, 3, 4.
  12. ↑ Kolekcja ↓, 2, 3, 4.
  13. ↑ a b c Kolekcja ↓, 2, 4.
  14. ↑ Kolekcja ↓, 2, 4, 5.
  15. ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 4.
  16. ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 384, 451.
  17. ↑ Gruszecki 1929 ↓, s. 5.
  18. ↑ Gruszecki 1929 ↓, s. 9.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 lutego 1921, s. 331, jako Protasiewicz.
  20. ↑ Kolekcja ↓, 2.
  21. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JADWIGA SMOSARSKA PROTASSEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 8.
  23. ↑ Gruszecki 1929 ↓, s. 30.
  24. ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 418.
  25. ↑ Kolekcja ↓, 3.
  26. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-12].
  27. ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81
  28. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-12].
  29. ↑ Kolekcja ↓, 1 foto.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygmunt_Protassewicz&oldid=73667439”