Aksamitnikowate
Aksamitnikowate (Clubionidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae, należąca do kladu Entelegynae[2], liczy 15 rodzajów obejmujących 639 gatunków, występujących niemal na całym świecie; w Polsce stwierdzono obecność 27 gatunków[3].
| Clubionidae[1] | |
| Wagner, 1887 | |
 Samica z rodzaju Clubiona, Niemcy | |
.jpg) Samiec z rodzaju Clubiona | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Infrarząd | |
| Rodzina |
aksamitnikowate |
| Zasięg występowania | |
| |
Systematyka edytuj
Rodzina została opisana przez Władimira Wagnera w artykule pt. Copulationsorgane des Männchens als Criterium für die Systematik der Spinnen, który ukazał się w 22. numerze „Horae Societatis Entomologicae Rossicae” w 1887 roku[4]. Przyjmuje się także opis Eugène’a Simona z 1895 roku[5]. Rodzina słabo zdefiniowana[6][2], przez długi czas zaliczano do niej różne pająki z dwoma pazurkami oraz o niezmodyfikowanym układzie oczu[6]. Ostatecznie kilkadziesiąt rodzajów wcześniej zaliczanych do aksamitnikowatych zostało przeniesionych do innych rodzin, m.in. do Corinnidae[7]. Blisko spokrewniona np. z rodzinami obniżowatych i Corinnidae[6]. Obecna w zapisie kopalnym – np. w dominikańskim bursztynie natrafiono na wymarły gatunek Elaver nutua[6].
Jason A. Dunlop i David Penney na łamach czasopisma „Zootaxa” podawali liczebność aksamitnikowatych na 601 gatunków, ujętych w 26 rodzajach (stan na 2011 rok) i zaliczali tę rodzinę do kladu Dionycha[5][2]. Natomiast według World Spider Catalog rodzina obejmuje 639 gatunków ujętych w 15 rodzajach[4] (z czego 495 gatunków należy do największego rodzaju Clubiona[8][9]):
- Arabellata Baert, Versteirt & Jocqué, 2010[10]
- Carteronius Simon, 1897[10]
- Clubiona Latreille, 1804[10] – rodzaj typowy[2]
- Clubionina Berland, 1947[10]
- Elaver O. Pickard-Cambridge, 1898[10]
- Invexillata Versteirt, Baert & Jocqué, 2010[10]
- Malamatidia Deeleman-Reinhold, 2001[10]
- MatidiaThorell, 1878[10]
- Nusatidia Deeleman-Reinhold, 2001[10]
- Porrhoclubiona Lohmander, 1944[10]
- Pristidia Deeleman-Reinhold, 2001[10]
- Pteroneta Deeleman-Reinhold, 2001[10]
- Scopalio Deeleman-Reinhold, 2001[10]
- Simalio Simon, 1897[10]
- Tixcocoba Gertsch, 1977[10]
Christa L. Deeleman-Reinhold proponowała ponadto wydzielenie podrodzin: Clubioninae, Eutichurinae i Systariinae dla gatunków z południowo-wschodniej Azji[11].
Rozmieszczenie geograficzne edytuj
Aksamitnikowate występują niemal na całym świecie[12], zasięg rodzaju Clubiona nie obejmuje części Ameryki Południowej[9].
Morfologia edytuj
Długość ciała od 5 do 12 mm[13]. Ciało żółtobrązowe bądź ciemne[13], pokrywa je gęste, aksamitne owłosienie[13]. Ośmioro[2] okrągłych oczu w dwóch równoległych rzędach[11][13], dolny rząd prosty lub lekko zakrzywiony[11]. Szczękoczułki masywne, nieraz sterczące do przodu[13]. Nogogłaszczki samców z apofyzą retrolateralną[11], zawsze bez apofyzy medialnej[11], tegulum okrągłe lub wydłużone[11], z konduktorem lub bez[11]. Labium dłuższe niż szersze[11]. Stopy z dwoma pazurkami[11][13], z masywnymi skopulami[14]. Kądziołki przędne o zbliżonej budowie u obu płci[11], cylindryczne bądź stożkowate[13], brak cribellum[2].
Zachowanie edytuj
Aktywni nocni łowcy[11][13], nie owijają ofiar przędzą[11]. U przedstawiciela rodzaju Clubiona zaobserwowano pożywianie się nektarem kukuczki kapturkowatej[9]. Tworzą workowate oprzędy, umieszczane zazwyczaj na liściach, bądź pod kamieniami czy korą[13], w których spędzają dzień[13], linieją, a także umieszczają w nich jaja, których strzegą[11]; jaja mogą być także deponowane w kokonach[15].
Galeria edytuj
-
Clubiona corticalis w oprzędzie, Włochy -
Clubiona sp., samiec od frontu -
Porrhoclubiona leucaspis -
Clubiona trivialis, Ukraina -
Clubiona sp., Niemcy -
Clubiona sp., Holandia -
Clubiona terrestris, samiec, Holandia -
Clubiona stagnatilis, Łotwa -
Clubiona sp., samiec, Polska -
Clubiona sp., Wielka Brytania -
Clubiona sp., Australia -
Clubiona tanikawai, samica, Japonia -
Kądziołki przędne u Clubiona sp.
.jpg)
,_Elst_(Gld),_the_Netherlands.jpg)
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Clubionidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f R. Jocqué, A. S. Dippenaar-Schoeman: Spider families of the world. Tervuren: Royal Museum for Central Africa, cop. 2007, s. 94. ISBN 978-90-74752-11-4.
- ↑ W. Nentwig, T. Blick, R. Bosmans, D. Gloor, A. Hänggi, C. Kropf: Europe - Country lists. [w:] Spiders of Europe [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
- ↑ a b Family: Clubionidae Wagner, 1887. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
- ↑ a b Jason A. Dunlop, David Penney. Order Araneae Clerck, 1757. In: Zhang, Z.-Q. (Ed.) Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness. „Zootaxa”. 3148, s. 152, 2011-12-23. Magnolia Press. ISSN 1175-5334. (ang.).
- ↑ a b c d David Penney: Dominican Amber Spiders. A comparative palaeontological-neontological approach to identification, faunistics, ecology and biogeography. Siri Scientific Press, cop. 2008, s. 116. ISBN 978-0-9558636-0-8.
- ↑ Family: Clubionidae Wagner,1887. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
- ↑ Hao Yu, Jianshuang Zhang, Jian Chen. Checklist of the Clubiona japonica-group spiders, with the description of a new species from China (Araneae, Clubionidae). „ZooKeys”. 715, s. 1, 2017-11-09. DOI: 10.3897/zookeys.715.14645. ISSN 1313-2970. (ang.).
- ↑ a b c Kenji Suetsugu, Masato Hayamizu, Naoki Koike. Clubiona spider (Araneae: Clubionidae) visiting flowers ofnectariferous orchid Neottianthe cucullata. „Entomological Science”, s. 2, 2013. DOI: 10.1111/ens.12047. ISSN 1479-8298. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Family: Clubionidae Wagner, 1887. [w:] World Spider Catalog [on-line]. [dostęp 2021-01-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Christa L. Deeleman-Reinhold: Forest Spiders of South East Asia: With a revision of the sac and ground spiders (Araneae: Clubionidae, Corinnidae, Liocranidae, Gnaphosidae, Prodidomidae and Trochanteriidae). Leiden, Boston, Köln: Brill, 2001, s. 86. ISBN 90-04-11959-0.
- ↑ Luyu Wang, Huiming Chen, Panlong Wu, Feng Zhang, Zhisheng Zhang. Spider diversity in Fanjing Mountain Nature Reserve, Guizhou, China, II: Clubionidae (Araneae). „Zoological Systematics”. 43 (3), s. 317, 2018-07. DOI: 10.11865/zs.201827. ISSN 0947-5745. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Marek Michał Żabka: Pajęczy świat. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2013, s. 154. ISBN 83-88147-16-1.
- ↑ David Penney: Dominican Amber Spiders. A comparative palaeontological-neontological approach to identification, faunistics, ecology and biogeography. Siri Scientific Press, cop. 2008, s. 61. ISBN 978-0-9558636-0-8.
- ↑ Tobias Bauer, Steffen Bayer, Eckhart Derschmidt, Hubert Höfer. Description of the egg sac of Paratrachelas maculatus, with notes on its establishment in urban regions of Germany and Austria (Araneae: Trachelidae). „Arachnologische Mitteilungen: Arachnology Letters”. 57 (1), 2019-02-20. DOI: 10.30963/aramit5705. ISSN 2014-9999. (ang.).