Bente Kahan
Bente Kahan (ur. 23 września 1958 w Oslo) – norweska piosenkarka, aktorka, dramatopisarka[1], związana z Wrocławiem. Jest obecnie jedną z czołowych wykonawczyń pieśni żydowskich w Europie.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 września 1958 |
|---|---|
| Zawód | |
| Współmałżonek | |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys edytuj
Ojciec Bente Kahan, rabin Hermann Kahan (Chaim Hersh Kahan, ur. 15 lutego 1926, zm. 13 lutego 2020) pochodził z rumuńskiego miasta Sighet[2]. Jego przodkowie pochodzili z Andaluzji, a na przestrzeni wieków zamieszkiwali Niemcy, Francję, Polskę i Czechy[3]. On sam po II wojnie światowej, przez Węgry i Francję, wyemigrował do Norwegii. Rodzina matki artystki, Ester Kahan z domu Dante (ur. 30 września 1930, zm. 27 marca 2004), pochodziła z Litwy, lecz na skutek antysemickich prześladowań wyemigrowała do Norwegii i Szwecji[3].
Po zakończeniu studiów aktorskich w Tel Awiwie i Nowym Jorku zaczęła występować na scenach klasycznego teatru Habima, Teatru Narodowego w Izraelu oraz Teatru Narodowego w Norwegii. W 1990 roku założyła Teater Dybuk Oslo, którego celem jest rozpowszechnianie kultury i muzyki europejskich Żydów poprzez teatr i muzykę.
Od 2001 mieszka we Wrocławiu, gdzie założyła Fundację Bente Kahan, prawnie zarejestrowaną w 2006 roku. Jej głównym zadaniem jest przedstawienie żydowskiej kultury i historii szerszej publiczności, głównie we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, oraz odnowienie zabytkowej synagogi pod Białym Bocianem. W 2006 roku za swoją działalność na rzecz miasta Bente Kahan została odznaczona Nagrodą Prezydenta Miasta Wrocławia, a w 2017 roku – tytułem Honorowego Obywatela Wrocławia[4].
Bente Kahan jest żoną Aleksandra Gleichgewichta, z którym współpracuje artystycznie – wyreżyserowała we Wrocławiu swoje (napisane z Ellen Foyn Bruun) widowisko Głosy z Theresienstadt w jego tłumaczeniu. Jej córka Voja Gleichgewicht (ur. 5 stycznia 1994) z przyjaciółmi śpiewa na płycie: Voja and her friends – Sing with us in Yiddish. W roku 2011 przedstawiła nowy program zatytułowany „Ani Ma’Amin” z akompaniamentem elektrycznego jazzowego trio. Wystawiła go we Wrocławiu (Synagoga) i Wilnie.
18 września 2013 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[5].
Monodramy edytuj
Napisane wspólnie z Ellen Foyn Bruun:
- Bessie – a Bluesical (1986)
- Letter Without a Stamp (1988)
- Voices from Theresienstadt (1995)
Dyskografia edytuj
- 2015: Only A Human Being. Bente Kahan Sings the Poetry of Tadusz Różewicz
- 2005: Sing with us in Yiddish
- 2000: Home
- 1998: Bente Kahan & Di Gojim (muzyka klezmerska)[6]
- 1997: Voices from Theresienstadt (wersja angielska)
- 1996: Stimmen aus Theresientstadt (wersja niemiecka)
- 1996: Stemmer fra Theresienstadt (wersja norweska)
- 1992: Farewell Cracow
- 1991: Yiddishkayt
Przypisy edytuj
- ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 330-331.
- ↑ Guri Hjeltnes: Liv og levebrød: 'Du ble altså funnet i en likhaug. Aftenbladet.no, 24 lutego 2013. [dostęp 2016-11-27]. (norw.).
- ↑ a b Roman Pawłowski: Bente Kahan. Wysokieobcasy.pl, 15 marca 2002. [dostęp 2016-11-27].
- ↑ Święto Wrocławia: Tytuł Honorowego Obywatela trafił do trzech osób [NAZWISKA] [online], Gazeta Wrocławska, 24 czerwca 2017 [dostęp 2023-10-03] (pol.).
- ↑ Odznaczenia dla działaczy organizacji pozarządowych.
- ↑ Bente-Kahan-Di-Gojim [online], discogs.com [dostęp 2022-06-08] (ang.).