Bitwa u przylądka Artemizjon
 |
Ten artykuł od 2024-06 należy dopracować |
Bitwa u przylądka Artemizjon – bitwa morska stoczona w sierpniu 480 roku p.n.e. pomiędzy siłami zjednoczonych państw greckich a flotą perskiego imperium w pobliżu przylądka Artemizjon na Eubei.
| II wojna perska | |||
| |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
przylądek Artemizjon (Eubea) | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
taktyczny odwrót Greków, operacyjny sukces Persów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Grecji  | |||
| 39°03′09,72″N 23°19′04,08″E/39,052700 23,317800 | |||
Strategiczny plan Greków przewidywał powstrzymanie inwazji Persów przez obronę dwóch kluczowych pozycji: lądowej w wąwozie termopilskim, blokującej dostęp do krain Grecji środkowej, oraz morskiej koło przylądka Artemizjon, która podobnie broniłaby wejścia do Cieśniny Eubejskiej[a]. Ich bliskość umożliwiała też obrońcom wzajemną łączność i łatwy kontakt w warunkach bojowych. Sprzyjającą im okolicznością był fakt, iż podczas burzy u brzegów Magnezji zatonęło 400 okrętów nieprzyjacielskich zmierzających ku Eubei[2]. Znaczne straty poniesione wskutek sztormu u wybrzeży Tesalii nie osłabiły w sposób istotny floty perskiej, która liczyła wciąż około 1000 okrętów. Flota grecka pod dowództwem Spartanina Eurybiadesa liczyła nie więcej niż 300 okrętów, w tym 180 ateńskich[3].
Zgodnie z planem, powiadomione o zbliżaniu się wrogiej armady okręty greckie zablokowały jej szlak koło Eubei w tzw. kanale Oreos. Bitwa morska rozpoczęła się dopiero w trzecim dniu starć lądowych w Termopilach i udowodniła wartość bronionej pozycji, bowiem mimo przewagi liczebnej, Persom nie udało się jej sforsowanie. Sukcesu nie zdołali jednak odnieść i Grecy, pomimo zadania ciężkich strat nieprzyjacielowi. Persów zawiodła też kolejna próba zamknięcia sił greckich w pułapce poprzez wysłanie 200 galer, które okrążając wyspę, miały zaatakować od tyłu: następna silna burza zniszczyła je już pierwszej nocy[2].
Trzeciego dnia rozegrała się druga bitwa obu flot, która po ciężkich walkach również nie przyniosła decydującego wyniku. W tym czasie do Greków dotarły już wieści o klęsce pod Termopilami, co skłoniło Eurybiadesa podjęcia decyzji o wycofaniu się nocą przez cieśninę Euripos na południe[2]. Po udanym odwrocie flota sprzymierzonych skierowała się do Zatoki Sarońskiej w pobliżu Salaminy, gdzie przewidywano dalszy ciąg morskich działań wojennych[4]. Zgromadzone tam siły liczyły więcej okrętów niż dotychczas, uzupełnione rezerwami ateńskimi i posiłkami innych państw, które dotarły z opóźnieniem[2].
Uwagi edytuj
- ↑ Flotę sprzymierzonych państw greckich pierwotnie zamierzano podzielić dla obsadzenia dwóch strategicznych pozycji (pod Eubeą i Salaminą); gdy stwierdzono, że Persowie nie planują wysadzenia desantu, całość morskich sił greckich skoncentrowano pod Artemizjon (Oswyn Murray: Narodziny Grecji. Warszawa: Prószyński, 2004, s. 385-386).
Przypisy edytuj
- ↑ R.G. Grant:1001 bitew. Warszawa: Muza, 2012, ISBN 978-83-7758-208-4
- ↑ a b c d Bravo i Wipszycka 1988 ↓, s. 281.
- ↑ Wolski 2000 ↓, s. 167.
- ↑ Wolski 2000 ↓, s. 168.
Bibliografia edytuj
- Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. T. 1: Do końca wojen perskich. Warszawa: PWN, 1988. ISBN 83-01-06654-7.
- Józef Wolski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-08851-6.
- Wielka Historia Świata (pod red. A. Krawczuka). Tom 3: Świat okresu cywilizacji klasycznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, 2005, s. 106, ISBN 83-85719-84-9