Diecezja toruńska
Diecezja toruńska (łac. Dioecesis Thoruniensis) – jedna z trzech diecezji obrządku łacińskiego metropolii gdańskiej w Polsce.
Bazylika katedralna świętych Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty w Toruniu | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Siedziba |
Toruń |
Data powołania |
25 marca 1992 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Metropolia | |
Katedra | |
Biskup diecezjalny | |
Biskup pomocniczy | |
Biskup senior | |
Dane statystyczne (2020) | |
Liczba wiernych |
575 420[potrzebny przypis] |
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych |
491[potrzebny przypis] |
Liczba osób zakonnych |
326 |
Liczba dekanatów |
24 |
Liczba parafii |
196 |
Powierzchnia |
5 427 km² |
Strona internetowa |
Historia edytuj
Diecezja toruńska została ustanowiona 25 marca 1992 roku przez papieża Jana Pawła II bullą „Totus Tuus Poloniae populus”[1]. Pierwszym biskupem toruńskim został ówczesny biskup pomocniczy płocki Andrzej Suski, a jego ingres do katedry odbył się 31 maja 1992 roku[potrzebny przypis].
Patronką diecezji toruńskiej została Matka Boża Nieustającej Pomocy, która od 1962 roku patronowała także byłej diecezji chełmińskiej[potrzebny przypis].
7 czerwca 1999 roku miała miejsce wizyta papieża Jana Pawła II w Toruniu[2].
11 listopada 2017 roku papież Franciszek przyjął rezygnację ks. bp. Andrzeja Suskiego z posługi biskupa toruńskiego. Jednocześnie mianował biskupem toruńskim bp. Wiesława Śmigla – biskupa pomocniczego diecezji pelplińskiej[3].
Biskupi edytuj
- Wiesław Śmigiel (biskup diecezjalny, od 2017)
- Józef Szamocki (biskup pomocniczy/wikariusz generalny, od 2000)
- Andrzej Suski (biskup senior, od 2017)
Główne świątynie edytuj
- Bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu – pochodzi z początków XIII wieku. W latach 1530–1583 służył protestantom, a przez następne 13 lat użytkowany był wspólnie przez katolików i protestantów. W 1596 roku kościół przejmują jezuici i w ich posiadaniu świątynia jest do 1772 roku, kiedy to gospodarzem świątyni stają się księża diecezjalni. Od 1935 roku ma ona tytuł bazyliki mniejszej, a od 1992 roku jest katedrą diecezji toruńskiej[potrzebny przypis].
- Bazylika konkatedralna Świętej Trójcy w Chełmży – pochodzi z początków XIII wieku. W latach 1251–1821 był on katedrą diecezji chełmińskiej. Od 1982 roku ma tytuł bazyliki mniejszej, a od 1994 roku jest konkatedrą diecezji toruńskiej[potrzebny przypis].
- Bazylika św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim – pochodzi z początku XIV wieku. Od 1971 roku ma tytuł bazyliki mniejszej[4].
- Bazylika św. Mikołaja w Grudziądzu – pochodzi z początku XIV wieku. Od 2010 roku ma tytuł bazyliki mniejszej[potrzebny przypis].
Kapituły edytuj
- Kapituła Katedralna Toruńska (powołana 21 sierpnia 1992)[5]
- Kapituła Konkatedralna Chełmżyńska[6]
- Kapituła Kolegiacka Grudziądzka (powołana 1 grudnia 1992)[7]
- Kapituła Kolegiacka Nowomiejska (powołana 25 marca 2012)[potrzebny przypis]
Podział administracyjny edytuj
Diecezja obejmuje teren 5427 km², który zamieszkuje 617 694 mieszkańców. Podzielona jest ona na trzy rejony: brodnicki, grudziądzki i toruński, na które składają się 24 dekanaty ze 196 parafiami[potrzebny przypis].
Podział na rejony edytuj
- brodnicki I:
- dekanat Brodnica
- dekanat Działdowo
- dekanat Golub
- dekanat Górzno
- dekanat Kurzętnik
- dekanat Lidzbark Welski
- dekanat Lubawa
- dekanat Nowe Miasto Lubawskie
- dekanat Rybno Pomorskie
- grudziądzki II:
- dekanat Chełmno
- dekanat Grudziądz I
- dekanat Grudziądz II
- dekanat Jabłonowo Pomorskie
- dekanat Łasin
- dekanat Radzyń Chełmiński
- dekanat Wąbrzeźno
- toruński III:
- dekanat Bierzgłowo
- dekanat Chełmża
- dekanat Kowalewo Pomorskie
- dekanat Toruń I
- dekanat Toruń II
- dekanat Toruń III
- dekanat Toruń IV
- dekanat Unisław Pomorski
- parafie garnizonowe:
- Matki Bożej Częstochowskiej w Chełmnie
- św. Stanisława Kostki w Grudziądzu
- św. Katarzyny w Toruniu
- kościół akademicki Ducha Świętego w Toruniu
Sanktuaria edytuj
Rejon brodnicki edytuj
- Boleszyn – Matki Bożej Bolesnej
- Brzozie – Matki Bożej Łaskawej
- Działdowo – bł. Męczenników abpa Juliana Nowowiejskiego i bpa Leona Wetmańskiego
- Lubawa – Matki Bożej Lipskiej
- Nowe Miasto Lubawskie – Matki Bożej Łąkowskiej
- Wardęgowo – Matki Bożej Wardęgowskiej
Rejon grudziądzki edytuj
- Chełmno – Matki Bożej Bolesnej
- Grudziądz – Matki Bożej Łaskawej
- Jabłonowo Pomorskie – bł. Marii Karłowskiej
- Lisewo – Matki Bożej
- Mokre – Matki Bożej Mokrzańskiej
- Rywałd – Matki Bożej Rywałdzkiej
- Wąbrzeźno – Matki Bożej Brzemiennej
Rejon toruński edytuj
- Chełmonie – Matki Bożej Brzemiennej
- Chełmża – bł. Juty w Bielczynach
- Kowalewo Pomorskie – Matki Bożej z Dzieciątkiem
- Nawra – Matki Bożej Nawrzańskiej
- Toruń – bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego
- Toruń – Matki Bożej Nieustającej Pomocy
- Toruń – Miłosierdzia Bożego i św. siostry Faustyny
- Toruń – Matki Bożej Podgórskiej Niepokalanej Królowej Rodzin
- Toruń – Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II[8]
- Toruń – św. Jakuba[9]
Diakonat stały edytuj
W diecezji posługuje trzech diakonów stałych: Tomasz Chmielewski, Mateusz Malinowski i Waldemar Rozynkowski[10].
Statystyka edytuj
Liczba nowo wyświęconych kapłanów w diecezji toruńskiej w wybranych latach:
Pielgrzymka edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Historia. diecezja-torun.pl. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Kluczwajd 2002 ↓, s. 74.
- ↑ Nowy biskup toruński, „gosc.pl”, 11 listopada 2017 [dostęp 2017-12-29] .
- ↑ Bazylika Mniejsza św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim – Leksykon kultury Warmii i Mazur [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2018-11-28] (pol.).
- ↑ Srebrny jubileusz Kapituły Katedralnej. diecezja-torun.pl. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Odpust Trójcy Świętej. parafiachelmza.pl. [dostęp 2024-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-03)].
- ↑ Kapituła Kolegiacka Grudziądzka św. Mikołaja. bazylika-grudziadz.pl. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Konsekracja toruńskiej świątyni z legatem papieskim. diecezja-torun.pl, 2016-05-19. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Magdalena Winiarska: Wielki dzień w parafii św. Jakuba. torun.pl, 2021-07-25. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Rozynkowski 2017 ↓, s. 122.
- ↑ redPor: Święcenia kapłańskie w katedrze. torun.wyborcza.pl, 2001-06-17. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Neoprezbiterzy Diecezji Toruńskiej A. D. 2003. niedziela.pl, 2003. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Neoprezbiterzy Diecezji Toruńskiej A. D. 2004. niedziela.pl, 2004. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Neoprezbiterzy Diecezji Toruńskiej A.D. 2005. niedziela.pl, 2005. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Neoprezbiterzy Diecezji Toruńskiej. niedziela.pl, 2006. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Joanna Kruczyńska: Święcenia kapłańskie 2007 w diecezji toruńskiej. niedziela.pl, 2007. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Dariusz Żurański: Święcenia kapłańskie 2008. niedziela.pl, 2008. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Joanna Kruczyńska: Neoprezbiterzy Anno Domini 2010. niedziela.pl, 2010. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Diecezja toruńska ma czterech nowych kapłanów. diecezja-torun.pl, 2017-06-17. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Święcenia kapłańskie. diecezja-torun.pl, 2018-06-15. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Diecezja toruńska ma ośmiu nowych kapłanów. diecezja-torun.pl, 2020-05-30. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Diecezja toruńska ma 4 nowych kapłanów. diecezja-torun.pl, 2021-05-29. [dostęp 2024-03-15].
Bibliografia edytuj
- Katarzyna Kluczwajd: Skarby toruńskiej katedry. Toruń: Wydawnictwo Diecezji Toruńskiej, 2002. ISBN 83-916731-1-1.
- Waldemar Rozynkowski: Diakonat stały w diecezji toruńskiej – o początkach diakonatu stałego w Polsce. W: Waldemar Rozynkowski, Paweł Borowski (red.): Jubileusz Diecezji Toruńskiej Spojrzenie w przeszłość i w przyszłość. Toruń: Toruńskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2017. ISBN 78-83-60053-73-7. [dostęp 2024-03-15].
- Ks. Witold Zdaniewicz, Ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 693–708) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2.