Edward Szturm de Sztrem
Edward Szturm de Sztrem (ur. 11 lipca 1885 w Petersburgu, zm. 9 września 1962 w Warszawie) – polski statystyk i demograf.
| Data i miejsce urodzenia |
11 lipca 1885 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 września 1962 |
| Zawód, zajęcie |
ekonomista, statystyk |
| Alma Mater | |
| Małżeństwo | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Syn Jana i Marii z Rusieckich. Tradycja rodzinna utrzymywała, że nazwisko de Sztrem pochodzi z Alzacji. Przodek walczył w oddziałach Jana III Sobieskiego i za waleczność w odsieczy wiedeńskiej został nobilitowany. Do nazwiska de Sztrem dodano pierwszy człon – Szturm. Ojciec Jan pełnił różne kierownicze stanowiska w miastach nad Wołgą.
Miał siostrę Zofię (1891–1965), później żonę majora Tadeusza Herfurta oraz trzech braci: Tadeusza (1892–1968) – działacza PPS i PPS-WRN, Witolda (1888–1933) – prawnika, działacza PPS i KPP. Najmłodszy Zbigniew (1898–1921) był działaczem Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) i podchorążym Wojska Polskiego.
W 1912 ukończył studia prawnicze i ekonomiczne na Uniwersytecie w Petersburgu, a następnie wyjechał do Nancy, gdzie na tamtejszym uniwersytecie studiował nauki matematyczne. Do 1918 pracował jako statystyk w Samorządzie Ziemskim Guberni Połtawskiej, a następnie przeniósł się do Warszawy. Początkowo był statystykiem w Biurze Pracy Społecznej, aby później objąć stanowisko kierownika organizacyjnego w Wydziale Statystycznym Ministerstwa Aprowizacji. W 1920 Ministerstwa Aprowizacji zostało wchłonięte przez Główny Urząd Statystyczny, gdzie powierzono mu etat naczelnika Wydziału Statystyki Rolniczej i Aprowizacji. 24 października 1929 dotychczasowy prezes GUS Józef Buzek złożył rezygnację z zajmowanego stanowiska, tego samego dnia Edward Szturm de Sztrem został prezesem GUS i pełnił tę funkcję do wybuchu II wojny światowej. Po utworzeniu w 1937 Polskiego Towarzystwa Statystycznego został jego prezesem.
Prowadził szeroką działalność naukową, w okresie dwudziestolecia był wykładowcą Wolnej Wszechnicy Polskiej, gdzie wykładał przedmiot: metody badań statystycznych w samorządzie[1].
Po wybuchu wojny, w latach 1939–1941, przebywał we Francji, gdzie pracował dla Polskiego Czerwonego Krzyża. Od maja 1941 w Wielkiej Brytanii prowadził prace nad Atlasem Statystycznym Polski, w latach 1943–1946 był wykładowcą na uniwersytecie w Oksfordzie. Od 1945 został delegatem Rządu do Komitetu Europejskiego UNRRA, uczestniczył w delegacji polskiej na pierwsze Walne Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych.
Do kraju powrócił w listopadzie 1946 i objął funkcję rektora Akademii Nauk Politycznych, rok później powołano go na Wiceprezydenta Międzynarodowego Instytutu Statystycznego. W 1951 uzyskał stopień profesora nadzwyczajnego na SGPiS, gdzie był wykładowcą.
Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera IIB 30-1-21)[2].
Członkostwo edytuj
- Towarzystwo Ekonomistów i Statystyków Polskich
- Polskie Towarzystwo Statystyczne
- Królewskie Towarzystwo Ekonomiczne w Londynie
- Towarzystwo Ekonomiczne USA
- Międzynarodowy Instytut Statystyczny
- Komitet Ekspertów Statystycznych przy Międzynarodowym Biurze Pracy
- Towarzystwo Statystyków i Geografów Meksykańskich
Główne publikacje edytuj
- Kształtowanie się cen na ważniejsze artykuły rolne w Polsce, 1927
- Atlas statystyczny Polski, 1941
- Elementy demografii, 1956
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[3]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (13 lipca 1955)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi[5]
Przypisy edytuj
- ↑ Wolna Wszechnica Polska. W: Szkoły wyższe Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 1930, s. 312.
- ↑ Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi, na polu organizacji państwowej statystyki administracyjnej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1164 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie szkolnictwa wyższego”.
- ↑ Edward Szturm de Sztrem (1885–1962) [online], 100 lat Głównego Urzędu Statystycznego [dostęp 2022-07-01] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Leinwand Artur, Tadeusz Szturm de Sztrem. PWN, Warszawa 1987.
- Statystycy polscy, Szturm de Sztrem Edward, Edustat.