Gregorio Allegri

Gregorio Allegri
Data i miejsce urodzenia	1582 ; Rzym
Pochodzenie	włoskie
Data i miejsce śmierci	7 lutego 1652 ; Rzym
Gatunki	muzyka poważna, muzyka barokowa
Zawód	kompozytor, śpiewak
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gregorio Allegri (ur. 1582 w Rzymie, zm. 7 lutego 1652 tamże) – włoski kompozytor i śpiewak.

Życiorys edytuj

Był uczniem Giovanniego Marii Nanino w latach 1600–1607 w Rzymie. Później przebywał w Fermo i Tivoli, gdzie działał w tamtejszych kapelach katedralnych. Po 1629 roku powrócił do Rzymu i związał się jako śpiewak i kapelmistrz z kapelą papieską przy Kaplicy Sykstyńskiej.

Twórczość edytuj

Jego muzyka nawiązuje do stylu XVI-wiecznej polifonii. Komponował koncerty kościelne na małą obsadę, motety, msze, improperia, psalmy, lamentacje, a z muzyki instrumentalnej canzony i sinfonie.

Jego najsłynniejszą kompozycją jest 9-głosowe Miserere. Był to jeden z utworów przeznaczonych do wykonywania wyłącznie raz do roku – w okresie Wielkiego Tygodnia – w Kaplicy Sykstyńskiej. Rękopis utworu był przechowywany w archiwum Kaplicy i pod groźbą ekskomuniki nie wolno było go wynosić, kopiować i rozpowszechniać. Zakaz nie był jednak ściśle przestrzegany. Pod koniec XVII wieku cesarz rzymski poprosił papieża o kopię utworu, którą otrzymał. Przesłana partytura nie była jednak dokładnym zapisem utworu w takiej formie, jak był wykonywany, gdyż zgodnie z ówczesną praktyką wykonawczą śpiewacy Kaplicy Sykstyńskiej dodawali do prostego zapisu liczne ozdobniki – diminucje.

W 1769 roku, 14-letni wówczas Wolfgang Amadeus Mozart zasłynął sporządzeniem „ze słuchu” kompletnej partytury utworu w wersji „improwizowanej”, po jego dwukrotnym wysłuchaniu^[a].

Uwagi edytuj

↑ Według świadectwa Leopolda Mozarta (ojca Wolfganga Amadeusa Mozarta), który twierdził, że spisana ze słuchu partytura była pierwszą nieautoryzowaną kopią utworu Allegriego. Stworzona przez L. Mozarta legenda mija się z prawdą. Miserere wykonywano już kilkadziesiąt lat wcześniej w różnych miejscach Europy. Utwór był popularny w Anglii, po której L. Mozart wraz z synem odbyli podróż w latach 1764–1765; niewykluczone, że w tym czasie W.A. Mozart zapoznał się z partyturą Miserere (zob. Chrissochoidis, op. cit.).

Źródła/Bibliografia edytuj

Mała encyklopedia muzyki, Stefan Śledziński (red. naczelny), PWN, Warszawa 1981, ISBN 83-01-00958-6.
Ilias Chrissochoidis. London Mozartiana: Wolfgang’s disputed age & early performances of Allegri’s Miserere. „The Musical Times”. 151. s. 83–89. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Gregorio Allegri – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
darmowe nuty dostępne w Choral Public Domain Library

[1] Według świadectwa Leopolda Mozarta (ojca Wolfganga Amadeusa Mozarta), który twierdził, że spisana ze słuchu partytura była pierwszą nieautoryzowaną kopią utworu Allegriego. Stworzona przez L. Mozarta legenda mija się z prawdą. Miserere wykonywano już kilkadziesiąt lat wcześniej w różnych miejscach Europy. Utwór był popularny w Anglii, po której L. Mozart wraz z synem odbyli podróż w latach 1764–1765; niewykluczone, że w tym czasie W.A. Mozart zapoznał się z partyturą Miserere (zob. Chrissochoidis, op. cit.).

[a]