Henryk Walczak (wojskowy)
Henryk Walczak[a] (ur. 15 stycznia[b] 1899 w Krzesimowie, zm. po 22 czerwca 1946) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.
 kapitan piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
15 stycznia 1899 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 22 czerwca 1946 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
oficer wywiadowczy |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 15 stycznia 1899 w Krzesimowie, w ówczesnym powiecie lubelskim guberni lubelskiej, w rodzinie Ignacego, ogrodnika[4][5]. Uczył się w Szkole Handlowej w Lublinie[4].
1 lipca 1915 wstąpił do Legionów Polskich i został przydzielony do 1. kompanii V batalionu 7 pułku piechoty[4][6][7]. 5 lipca[6][7] lub 6 sierpnia 1916 pod wsią Kołodie został ranny[4]. 29 kwietnia 1917 pełnił służbę w 9. kompanii III batalionu 5 pułku piechoty[7]. Awansował na kaprala[4]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w obozie w Szczypiornie[4]. W styczniu 1918, po zwolnieniu z obozu, zatrudnił się w syndykacie rolniczym w Janowie Lubelskim i jednocześnie wstapił do Polskiej Organizacji Wojskowej[4]. W listopadzie 1918 wziął udział w rozbrajaniu żołnierzy armii austro-węgierskiej[4].
Po odzyskaniu niepodległości przeniósł się do Lublina, gdzie został zatrudniony w Sądzie Okręgowym, w charakterze urzędnika[4]. W maju 1919 został powołany do służby w Wojsku Polskim i przydzielony do Rejonowego Zakładu Żywnościowego w Lublinie[4]. We wrześniu tego roku został wyreklamowany od służby wojskowej przez Sąd Okręgowy w Lublinie[4]. W lipcu 1920, w czasie wojny z bolszewikami wstąpił w szeregi 5 pułku piechoty Legionów[4]. W marcu 1921 został przydzielony z pułku do Powiatowej Komendy Uzupełnień Łomża na stanowisko pomocnika oficera instrukcyjnego[4]. W Łomży ukończył kurs dokształcający z zakresu sześciu klas gimnazjum[4]. W lipcu 1922 został skierowany na II kurs w Centralnej Szkole Podoficerów Piechoty Nr 2 w Grudziądzu[4][8]. W styczniu 1923, po ukończeniu kursu, wrócił do 5 pułku piechoty Legionów[4].
23 sierpnia 1924 prezydent RP mianował go z dniem 1 lipca 1924 podporucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1923 i 12. lokatą w korpusie oficerów piechoty[8][9]. W grudniu 1924 został przeniesiony do 78 pułku piechoty w Baranowiczach[4][10][11]. 17 lipca 1925 prezydent RP nadał mu z dniem 1 kwietnia 1925 stopień porucznika w korpusie oficerów piechoty ze starszeństwem z 1 stycznia 1925 i 13. lokatą[12]. W marcu 1930 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[13][14]. Pełnił służbę w Dowództwie Brygady KOP „Nowogródek” w Baranowiczach[5]. We wrześniu 1933 został przeniesiony z KOP do macierzystego pułku w garnizonie Baranowicze[15]. 27 czerwca 1935 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1935 i 103. lokatą w korpusie oficerów piechoty[16][17][18]. W marcu 1939 dowodził 2. kompanią karabinów maszynowych[19].
W tym samym miesiącu, po przeprowadzonej mobilizacji niejawnej, został przydzielony do Kwatery Głównej 20 Dywizji Piechoty na stanowisko oficera wywiadowczego[4]. Na tym stanowisku wziął udział w kampanii wrześniowej[20]. Walczył w bitwie pod Mławą, a później w obronie Warszawy[4]. 29 września 1939, po kapitulacji załogi stolicy, dostał się do niewoli niemieckiej[4]. Przebywał kolejno w Oflagu IV A Hohnstein, Oflagu IV C Colditz, Oflagu II A Prenzlau, Oflagu II E Neubrandenburg, Oflagu II D Gross-Born i Stalagu X B Sandbostel[4]. 29 kwietnia 1945 został uwolniony przez żołnierzy brytyjskich[4]. 19 listopada 1945 wrócił do Polski, a 22 czerwca 1946 stawił się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień Gliwice[4].
Był żonaty z Wierą z Sieniutorów (?), z którą miał córkę Danutę i syna Ryszarda[4].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Niepodległości – 13 kwietnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[21][5][22][23]
- Krzyż Walecznych po raz pierwszy i drugi[18][24]
- Krzyż Walecznych po raz trzeci – 1939[4]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”[25][4]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[4]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[4]
Uwagi edytuj
- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Henryk I Walczak”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko[1], a mianowicie Henryka Walczaka (1897–1944), absolwenta 31. klasy Szkoły Podchorążych Piechoty, 12 lutego 1923 mianowanego podporucznikiem rezerwy w korpusie oficerów piechoty[2].
- ↑ 1 czerwca 1935 ogłoszono sprostowanie daty urodzenia por. Henryka I Walczaka z „3 lutego 1899” na „15 stycznia 1899”[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1677.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 23 lutego 1923, s. 126.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935, s. 64.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Henryk Walczak. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.14333 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-18].
- ↑ a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-18].
- ↑ a b VII Lista strat 1916 ↓, s. 22.
- ↑ a b c Henryk Walczak. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-05-18].
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 85 z 27 sierpnia 1924, s. 479.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-18].
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 305, 406, 1677.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 92, 270, 1094.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 77 z 24 lipca 1925, s. 412.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 118.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 103, 909.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933, s. 209.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935, s. 74.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 346.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 44.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 641.
- ↑ Juszkiewicz 1979 ↓, s. 48, 170.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-18].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 372.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-18].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 34.
Bibliografia edytuj
- VII Lista strat Legionów Polskich. Piotrków: Centralny Urząd Ewidencyjny Legionów Polskich przy Departamencie Wojskowym NKN, 1916-10-01.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Juszkiewicz: Bitwa pod Mławą 1939. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1979. ISBN 83-11-07109-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.