Irena Elgas-Markiewicz
Irena Elgas-Markiewicz (ur. 14 października 1921 w Rzeszowie, zm. 16 października 2019) – polska artystka fotograf, dokumentalistka[1][2]. Członkini Okręgu Krakowskiego Związku Polskich Artystów Fotografików[3][4].
| Data i miejsce urodzenia |
14 października 1921 |
|---|---|
| Data śmierci |
16 października 2019 |
| Zawód, zajęcie |
artysta fotograf, dokumentalistka |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Córka Stanisława Elgasa. Po wybuchu II wojny światowej, od jesieni 1939 działała w konspiracji jako harcerka w Związku Walki Zbrojnej w Rzeszowie. W marcu 1940 została aresztowana przez Gestapo, następnie więziona w Rzeszowie i Tarnowie. 12 września 1940 wywieziona Sondertransportem Tarnów do niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet w Ravensbrück (nr obozowy 4569) gdzie była więziona do stycznia 1942. Obóz opuściła dzięki wykupieniu jej przez rodzinę. Po powrocie z obozu włączyła się w konspiracyjną działalność Armii Krajowej jako sanitariuszka i kurierka[5].
W 1945 ukończyła szkołę fotograficzną (studia w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie), związana z małopolskim środowiskiem fotograficznym – w latach 60. XX wieku zajmowała się opracowaniem dokumentacji fotograficznej zamków – m.in. w Baranowie Sandomierskim, Czorsztynie, Łańcucie, Nidzicy[1]. Miejsce szczególne w jej twórczości zajmowała fotografia dokumentacyjna, fotografia dokumentalna, fotografia reportażowa[1]. Od 1952 do 1970 była współpracownikiem Wydawnictwa Arkady[1]. Po ukończeniu Wydziału Architektury UJ w 1952 rozpoczęła pracę w Kierownictwie Odnowienia Zamku Królewskiego na Wawelu. Na Wawelu pracowała do 1989 jako starszy projektant i inspektor nadzoru przy pracach konserwatorskich[5].
Irena Elgas-Markiewicz była autorką oraz współautorką wielu wystaw fotograficznych[1]; autorskich i zbiorowych. W 1953 została przyjęta w poczet członków rzeczywistych Związku Polskich Artystów Fotografików (legitymacja nr 170)[1][3][4], w którym w latach 1961–1981 pełniła funkcje prezesa i wiceprezesa Zarządu Okręgu Krakowskiego ZPAF[1]. Za twórczość fotograficzną, pracę na rzecz fotografii i opieką nad zabytkami – otrzymała wiele nagród[1]. Fotografie Ireny Elgas-Markiewicz wzięły udział w wystawie Dokumentalistki – polskie fotografki XX wieku, zaprezentowanej w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki, w 2008 roku[1][6][7].
Zmarła 16 października 2019, pochowana 23 października w grobie rodzinnym na cmentarzu Rakowickim[2] (kwatera M-płd-po prawej Ziemiańskiej)[8].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[2]
Wystawy edytuj
- Festiwal Sztuk Plastycznych (Sopot 1947);
- Morze (Sopot, Warszawa 1950);
- IV Ogólnopolska Wystawa Fotografiki – Centralne Biuro Wystaw Artystycznych (Warszawa 1954);
- V Ogólnopolska Wystawa Fotografiki – Centralne Biuro Wystaw Artystycznych (Warszawa 1955);
- VI Ogólnopolska Wystawa Fotografiki – Centralne Biuro Wystaw Artystycznych (Warszawa 1956);
- Okręgowa wystawa ZPAF (Kraków 1958);
- Fotografia – Muzeum Archeologiczne (Kraków 1962):
- Człowiek w Polsce Ludowej – Centralne Biuro Wystaw Artystycznych (Warszawa 1963);
- Jubileusz 600-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego (Kraków 1964);
- Człowiek w Polsce Ludowej – Pałac Sztuki (Kraków 1964);
- Konserwacja i odnowa obrazów w Polsce – Wenecja (Włochy 1965);
- Kraków – Moje miasto – Pałac Sztuki (Kraków 1966);
- Wystawa Fotografiki – Pawilon Wystawowy ZPAF (Kraków 1966);
- Fotografia – Galeria Kordegarda (Warszawa 1966);
- Fotografia – KMPiK, BWA (Kraków 1975);
- Dokumentalistki – Zachęta Narodowa Galeria Sztuki (Warszawa 2008)[6];
Źródło[1].
Rodzina edytuj
Irena Elgas-Markiewicz jest wnuczką Leopoldyny Januszowej – pionierki polskiej fotografii oraz Edwarda Janusza (1850–1914) – rzeszowskiego fotografa[1]. W 2016 powstał film dokumentalny o jej rodzinie, pod tytułem Rzeszowskie janusze – zrealizowany przez Fundację Rzeszowską[1][9][10][11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Elgas - Markiewicz Irena · ZPAF OK [online], web.archive.org, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-04].
- ↑ a b c Zmarła była prezes Okręgu Krakowskiego ZPAF, Irena Elgas-Markiewicz – Związek Polskich Artystów Fotografików [online], web.archive.org, 22 października 2019 [dostęp 2019-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-22].
- ↑ a b Irena Elgas-Markiewicz - Związek Polskich Artystów Fotografików [online], web.archive.org, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-04].
- ↑ a b Związek Polskich Artystów Fotografików - Okręg Krakowski [online], web.archive.org, 28 czerwca 2017 [dostęp 2019-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-28].
- ↑ a b Żegnamy Panią Irenę Elgas-Markiewicz – Rodzina Więźniarek Niemieckiego Obozu Koncentracyjnego Ravensbrück [online] [dostęp 2022-01-10] (pol.).
- ↑ a b Dokumentalistki - Polskie fotografki XX wieku - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki [online], web.archive.org, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-04].
- ↑ Polskie fotografki XX wieku [online], archive.fo, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-04].
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2022-01-10].
- ↑ Premiera filmu Rzeszowskie janusze - o galicyjskim mieście i jego fotografie - Biznes i Styl [online], web.archive.org, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-04].
- ↑ Serwis informacyjny UM Rzeszów - Wydarzenia kulturalne [online], web.archive.org, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-04].
- ↑ Kobiety nie są sentymentalne - Film - rp.pl [online], archive.fo, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-02-04].