Język buduchyjski
Język buduchyjski (także: budychyjski, buduchski, nazwa własna Будад мез) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez Buduchów. Należy do zespołu samurskiego, podgrupy dagestańskiej w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich. Wraz z językami kryzyjskim oraz szachdagijskim wydzielany jest czasami w ramach zespołu samurskiego w odrębną podgrupę.
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
200 | ||
| Pismo/alfabet |
brak piśmiennictwa | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 4 poważnie zagrożony↗ | ||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | bdk | ||
| IETF | bdk | ||
| Glottolog | budu1248 | ||
| Ethnologue | bdk | ||
| WALS | bdk | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Według danych Ethnologue (wyd. 19, 2019) posługuje się nim 200 osób w Azerbejdżanie[1]. W 2007 r. podano szacunkową liczbę 1000 użytkowników, z zaznaczeniem, że niektóre spotykane szacunki odnoszą się do liczebności grupy etnicznej[2]. Nazwa języka i grupy etnicznej wywodzi się od nazwy największej miejscowości – Buduch (inna nazwa: Budad)[3].
Buduchyjski jest językiem aglutynacyjnym. Język ten nie wykształcił piśmiennictwa[1]. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W edukacji i komunikacji międzyetnicznej wykorzystywany jest język azerski[2]. Azerski służy też jako język literacki[1][3]. Wiele osób ma również znajomość rosyjskiego[4]. W latach 80. XX w. odnotowano, że buduchyjski pozostaje w powszechnym użyciu, ale jednocześnie zaobserwowano, że wśród osób zamieszkujących poza wsią Buduch jest wypierany przez azerski[5].
Ze względu na niewielką liczbę użytkowników języka, a także z powodu obniżania się prestiżu języka wśród jego użytkowników, uważa się, iż buduchyjski jest językiem zagrożonym wymarciem w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat. Ze względu na długotrwałą dwujęzyczność do języka buduchskiego przeniknęło wiele elementów języka azerskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Budukh, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ a b Salminen 2007 ↓, s. 238.
- ↑ a b The Budukhs. The Red Book of the Peoples of the Russian Empire. [dostęp 2023-09-23]. (ang.).
- ↑ Clifton i in. 2015 ↓, s. 4.
- ↑ Clifton i in. 2015 ↓, s. 4–5.
Bibliografia edytuj
- Tapani Salminen, Europe and North Asia, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733 (ang.).
- John M. Clifton i inni, The Sociolinguistic Situation of the Budukh in Azerbaijan, SIL International, 2015 (SIL Electronic Survey Reports 2005-013) [dostęp 2023-09-23] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Budukh, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2011-05-09] (ang.).
- Budukh. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-09-23]. (ang.).