Język mansyjski
 |
Ten artykuł od 2023-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Język mansyjski (dawniej: język wogulski, nazwa własna: ма̄ньси ла̄тыӈ) – język zaliczany do grupy ugryjskiej w ramach uralskiej rodziny językowej. Najbliżej spokrewniony z chantyjskim (ostiackim) i węgierskim. Jest językiem zagrożonym wymarciem, wypieranym przez rosyjski; spośród ok. 12 tys. Mansów (Wogułów) ojczystym językiem posługuje się niespełna tysiąc osób zamieszkujących zachodnią Syberię, głównie Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny – Jugra[1]. Badaniem języka mansyjskiego zajmowali się uczeni węgierscy i fińscy, którzy wyodrębnili w nim cztery podstawowe dialekty. Dialekt południowy (tavda) wyszedł z użycia w poł. XX w.[2] Od XX w. język mansyjski posiada skromną literaturę zapisywaną początkowo alfabetem łacińskim, a od 1937 r. – cyrylicą.
| Obszar |
Chanty-Mansyjski Okręg Autonomiczny – Jugra, obwód tiumeński, obwód swierdłowski | ||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
940 (2010)[1] | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | mns | ||
| IETF | mns | ||
| Ethnologue | mns | ||
| GOST 7.75–97 | ман 435 | ||
| WALS | mns | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Alfabet edytuj
Cyrylicki edytuj
Współczesny alfabet mansyjski oparty jest na cyrylicy i składa się z 44 liter[3].
| А а | А̄ а̄ | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Е̄ е̄ | Ё ё | Ё̄ ё̄ | Ж ж |
| З з | И и | Ӣ ӣ | Й й | К к | Л л | М м | Н н | Ӈ ӈ | О о | О̄ о̄ |
| П п | Р р | С с | Т т | У у | Ӯ ӯ | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш |
| Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ы̄ ы̄ | Ь ь | Э э | Э̄ э̄ | Ю ю | Ю̄ ю̄ | Я я | Я̄ я̄ |
Łaciński edytuj
Alfabet mansyjski oparty na łacińskim obowiązywał w latach 1931–1937[4].
| A a | B в | C c | D d | E e | F f | G g | H h | Ꜧ ꜧ | I i |
| J j | K k | L l | Ļ ļ | M m | N n | Ņ ņ | Ŋ ŋ | O o | P p |
| R r | S s | Ꞩ ꞩ | T t | Ţ ţ | U u | V v | Z z | Ь ь |
Przypisy edytuj
- ↑ a b David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Mansi, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
- ↑ Salminen 2007 ↓, s. 270.
- ↑ Pisʹmiennostʹ mansi. Obsko-ugorskij institut prikładnych issledowanij. [dostęp 2015-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-29)]. (ros.).
- ↑ G. N. Prokofjew: Jazyki i pisʹmiennostʹ narodow Siewiera. T. 1. Uczpiedgiz, s. 167–169.
Bibliografia edytuj
- Tapani Salminen, Europe and North Asia, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733 (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Mansi, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2023-09-22] (ang.).