Jan Bołoz Antoniewicz
Jan Deodat Bołoz Antoniewicz (ur. 3 maja 1858 w Skomorochach, zm. 29 września 1922 w Bad Elster) – polski historyk i teoretyk sztuki pochodzenia ormiańskiego.
Jan Antoniewicz-Bołoz (przed 1901) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Małżeństwo |
Anna Bamberg[1] |
Życiorys edytuj
Urodził się 3 maja 1858 w Skomorochach koło Buczacza[2]. Pochodził z ormiańskiej[3] rodziny szlacheckiej Antoniewiczów de Bołoz, był synem ziemianina Antoniego (w 1870 odnotowany jako członek czynny oddziału buczacko-czortkowsko-zaleszczyckiego c. k. Galisyjskiego Towarzystwa Gospodarczego we Lwowie[4]) i Albiny[5]. Kształcił się w gimnazjach bernardynów w Meranie, następnie w Bolzano i Krakowie. W 1876 podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, wkrótce jednak przeniósł się na germanistykę i romanistykę na tej samej uczelni (1876–1880); odbył ponadto studia filologiczne na Uniwersytecie Wrocławskim, a w latach 1884–1886 studia z historii sztuki, estetyki i filozofii na uniwersytecie w Monachium. Obronił doktorat na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1880 na podstawie pracy Ueber die Enstehung des Schiller'schen Demetrius.
Członek Rady powiatowej w Buczaczu jako przedstawiciel grupy większych posiadłości oraz prezes jej Wydziału (marszałek) m.in. w 1892[6].
Od 1893 wykładał historię sztuki na Uniwersytecie Lwowskim; początkowo był profesorem nadzwyczajnym, od 1898 profesorem zwyczajnym. Kierował Katedrą Historii Sztuki Nowożytnej, a od 1894 także Instytutem Historii Sztuki; w roku akademickim 1902/1903 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. W latach 1894–1918 był ponadto konserwatorem zabytków sztuki w Urzędzie Konserwatorskim we Lwowie.
Zajmował się historią sztuki renesansowej i współczesnej, teorią sztuki, a także historią literatury polskiej. Badał m.in. twórczość Tycjana i Leonarda da Vinci oraz dekorację rzeźbiarską Kaplicy Zygmuntowskiej. Opracował pierwszy polski zarys historii malarstwa, ze szczególnym uwzględnieniem polskich malarzy XVIII i XIX wieku; zajmował się twórczością Grottgera, urządzał wystawy malarskie (m.in. Malczewskiego).
W 1897 został członkiem korespondentem, w 1914 członkiem czynnym Akademii Umiejętności. W 1920 należał do grona współzałożycieli Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Od 1920 był prezesem Polskiego Związku Historyków Sztuki (a także prezesem Oddziału Lwowskiego związku).
Twórczość edytuj
Ogłosił ponad 130 prac naukowych, m.in.:
- Poezya polska w Ameryce (1881)
- O średniowiecznych źródłach do rzeźb, znajdujących się na szkatułce z kości słoniowej w skarbcu Katedry na Wawelu (1885)
- Zur Geschichte des Humanismus und der Renaissance in Polen (1886)
- „Ostatni” Krasińskiego (1889)
- Ikonographisches zu Chrestien de Troyes (1890)
- O nieznanych utworach Z. Krasińskiego (1890)
- Młodość Krasińskiego: próba syntezy (1891)
- Katalog der retrospectiven Ausstellung polnischer Kunst 1764–1886 (1894)
- Bohater ostatniej powieści Sienkiewicza: studyum nad „Bez dogmatu” (1896)
- Historya, filologia i historya sztuki : odczyt wygłoszony na IV Walnem Zgromadzeniu Towarzystwa filologicznego we Lwowie d. 23 maja 1896 r. (1897)
- Cele i drogi sztuki kościelnej (1897)
- Zygmunt Krasiński i dzieło Stanisława Tarnowskiego (1897)
- Historya, filologia i historya sztuki (1897)
- O malarstwie polskiem: z powodu dzieła J. Mycielskiego (1898)
- Świątynia zagadkowa Lionarda da Vinci (1900)
- O wieczerzy Lionarda da Vinci: (Das Abendmahl Lionardos) (1904)
- Senae Triplices: uwagi o sztuce syeneńskiej i florentyńskiej z powodu „Sieny” Kazimierza Chłędowskiego (1905)
- Raz jeszcze „Nasz Raffael” (?) (1908)
- Grottger (1910)
- „Wojna” Artura Grottgera (1911)
- Stance Zygmunta Krasińskiego (1911)
- Wykład Jana Bołoza Antoniewicza Klasycy i romantycy wobec sztuki [... 15 marca 1917] (1917)
- Leonardo da Vinci: w czterechsetletnią rocznicę jego śmierci 2 maja 1519 (1919)
- „Lament” opatowski i jego twórca” (1921)
Przypisy edytuj
- ↑ Notatka informacyjna, s. 2.
- ↑ d’Abancourt, s. 137.
- ↑ Remigiusz Okraska, Za Korzenie.Ludy. Ormianie Polscy. http://zakorzenianie.most.org.pl/za8/04.htm
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1870. Lwów: galicyjska drukarnia rządowa, 1870, s. 574.
- ↑ Antoniewicz Jan. W: Polski Słownik Biograficzny. Uzupełnienia i sprostowania do tomów 01-40. Warszawa – Kraków, 2002, s. 7.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: drukarnia Władysława Łozińskiego, 1892, s. 240–241.
Bibliografia edytuj
- Biogramy uczonych polskich. Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A–J. Wrocław 1983.
Literatura uzupełniająca edytuj
- Helena d’Abancourt, Antoniewicz Jan Bołoz (1858—1922). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 137–139. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0
Linki zewnętrzne edytuj
- Jan Antoniewicz-Bołoz. [dostęp 2017-02-08]
- Dzieła Jana Bołoza Antoniewicza w bibliotece Polona