Wikipedia

Jan Mickunas

major artylerii Wojska Polskiego, jeździec sportowy, trener i sędzia jeździecki, pedagog i autor książek

Jan Kazimierz Mickunas (ur. 20 kwietnia 1907 w Kazimierzy Wielkiej, zm. 2 listopada 1973 w Poznaniu) – major Wojska Polskiego, jeden z najlepszych jeźdźców w Polsce międzywojennej, trener i sędzia jeździecki, uczestnik kampanii wrześniowej, jeniec Oflagu II C Woldenberg (Dobiegniew), więzień Obozu NKWD w Diagilewie pod Riazaniem, oficer wywiadu i dowódca oddziału Armii Krajowej, pedagog i autor książek.

Jan Kazimierz Mickunas
Ilustracja
major major
Data i miejsce urodzenia

20 kwietnia 1907
Kazimierza Wielka

Data i miejsce śmierci

2 listopada 1973
Poznań

Przebieg służby
Lata służby

1924–1945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

4 Dywizjon Artylerii Konnej,
1 Dywizjon Artylerii Konnej,
7 Pułk Artylerii Ciężkiej

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Multimedia w Wikimedia Commons
Zawody konne na święcie 10-lecia 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach. ppor. Jan Mickunas bierze przeszkodę 1928
kpt. Jan Mickunas na Dianie – XII Międzynarodowe Zawody Hippiczne o „Puchar Narodów” na hipodromie w Łazienkach Królewskich w Warszawie 1939
kapitan Jan Mickunas drugi w rzędzie. XII Międzynarodowe Zawody Hippiczne o "Puchar Narodów" na hipodromie w Łazienkach Królewskich w Warszawie 1939. Prezes Towarzystwa Zachęty Hodowli Koni hr. Michał Komorowski gratuluje zawodnikom

Życiorys edytuj

Okres międzywojenny edytuj

W 1924 r. Jan Mickunas ukończył I Państwowe Gimnazjum Męskie im. Bolesława Prusa w Sosnowcu.

We wrześniu 1924 roku wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie, którą ukończył z pierwszą lokatą w czerwcu 1925 roku. Od 1 listopada 1925 roku uczył się w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu. Po ukończeniu z pierwszą lokatą[1][2] 15 sierpnia 1927 r. został promowany na podporucznika z 1 lokatą starszeństwa[3]. Jako prymus, mając możliwość wyboru jednostki, wybrał 4 dywizjon artylerii konnej w Suwałkach[4], w którym zaczął służbę 15 września 1927 roku.

W archiwalnej prasie zachowały się informacje o udanych startach ppor. Jana Mickunasa w zawodach hippicznych.

W zawodach 27 maja 1928 roku na święcie 10-lecia 2 pułku ułanów w Suwałkach zdobył II nagrodę na „Molochu” i III nagrodę na „Malachicie”[5][6],.

W dniach 23–26 maja 1929 roku na obchodach dziesięciolecia 4 dywizjonu artylerii konnej w Suwałkach podczas konkursu hippicznego dla oficerów dywizjonu ppor. Mickunas zajął I, II i III miejsce na trzech koniach[7].

15 sierpnia 1929 roku został awansowany na porucznika[8].

W dniach 18–24 maja 1930 roku w Suwałkach w konkursie oficerskim zorganizowanym z okazji święta dywizjonowego 4 dak zajął pierwsze miejsce[9].

1 listopada 1931 roku skierowany został na kurs instruktorów jazdy konnej w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu. Po ukończeniu kursu (lok. 1) wrócił 15 lipca 1932 r. do 4 dak w Suwałkach[10].

Od 1 października 1932 roku do 31 lipca 1933 roku szkolił się na Kursie Instruktorów Jazdy Konnej w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (lok. 1).

Na początku czerwca 1933 porucznik J. Mickunas wystartował w międzynarodowych konkursach hipicznych w Warszawie na stadionie w Łazienkach z udziałem reprezentacji Czechosłowacji, Francji, Polski i Rumunii. W ramach tych zawodów, w dniu 2 czerwca 1933 r. odbył się krajowy Konkurs Ujeżdżenia im. Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce o nagrody ofiarowane przez to Towarzystwo. W próbach wystąpiło 56 koni. Jan Mickunas, na koniu Walczyk, wziął udział w serii dla koni 7-letnich i młodszych zajmując trzecie miejsce[11].

18 czerwca 1933 roku na placu Papiernia w Suwałkach w dorocznych wielkich zawodach hippicznych o Mistrzostwo Suwalskiej Brygady Kawalerii i zawodach eliminacyjnych o Mistrzostwo Armii por. Mickunas, spokojną i opanowaną jazdą z czystym przebyciem całego toru, zdobył pierwsze miejsce[12].

1 października 1933 roku został instruktorem jazdy konnej na Kursie Instruktorów Jazdy Konnej CWArt w Toruniu. Startował w zawodach hippicznych, uzyskując w 1934 roku tytuł wicemistrza Polski we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego (WKKW).

1 sierpnia 1935 roku został przeniesiony do 1 dywizjonu artylerii konnej w Warszawie.

20 października 1935 roku na stadionie w Łazienkach w Warszawie na konkursie konnym „Militari", zorganizowanym przez Związek Jeździecki „Sport Konny" o mistrzostwo artylerii konnej, w klasyfikacji indywidualnej mistrzostwo w konkursie „Militari” i nagrodę ministra gen. Tadeusza Kasprzyckiego zdobył por. Mickunas (1 dak) na „Walczyku"[13][14].

2 czerwca 1936 roku krajowy pokaz konia wierzchowego podczas międzynarodowych zawodów konnych w Łazienkach w Warszawie wygrywa por. Mickunas na klaczy „Anitra”. W pokazie wzięło udział 30 koni. O klasyfikacji pokazu decydował wygląd zewnętrzny konia, jego stan zdrowotny, toaleta konia, kucie, rząd, ubiór jeźdźca, postawa konia w stępie, kłusie, galopie i styl w skokach przez żywopłot i rów[15].

Przygotowywał do startu w Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie w 1936 roku m.in. klacz „Tośkę”, na której major Seweryn Kulesza wywalczył dla polskiej ekipy srebrny medal w kategorii drużynowej WKKW.

W 1937 roku w zawodach hipicznych artylerzystów, które odbyły się w Wygodzie na terenie poligonu Czerwony Bór w konkursie oficerskim lekkim o nagrodę przechodnią dowódcy 1 Grupy Artylerii indywidualnie pierwsze trzy miejsca podzielili kpt. Mickunas i por. Piątkowski. W konkursie oficerskim ciężkim o nagrodę szefa departamentu artylerii zajął II miejsce na„ Bej-Dezerterze”[16].

Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 85. lokatą w korpusie oficerów artylerii[17]. W latach 1937–1939 pełnił służbę w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu na stanowisku instruktora jazdy maneżowej Grupy Sportu Konnego (tzw. Grupa Olimpijska)[18]. W zawodach konnych Pomorskiego Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni, zorganizowanych 9 maja 1939 przez Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu zwyciężył kapitan Mickunas na „Dianie” w pierwszej serii konkursu ujeżdżenia konia[19].

29 maja 1939 roku w trakcie Międzynarodowych Zawodów Hippicznych na hipodromie w Łazienkach Królewskich w Warszawie w konkurencji krajowej pokazu konia wierzchowego pierwszą nagrodę przyznano siwej klaczy „Diana” pod kpt. Janem Mickunasem[20], zdobył tamże II nagrodę w konkursie ujeżdżania konia na „Dianie" i I nagrodę Wilhelma Schöna w próbie dodatkowej do konkursu ujeżdżania konia[21].

W czerwcu 1939 roku, jako kapitan i instruktor polskiej ekipy, startował w międzynarodowych zawodach WKKW w Turynie. Przygotowywał także polską reprezentację do Letnich Igrzysk Olimpijskich w Helsinkach, które miały się odbyć w 1940 roku.

Okres II wojny światowej edytuj

25 sierpnia 1939 roku otrzymał przydział do 7 pułku artylerii ciężkiej w Poznaniu. Walczył podczas kampanii wrześniowej 1939 w Armii „Poznań”, brał udział w bitwie nad Bzurą. 20 września, w ostatniej fazie bitwy, trafił do niewoli we wsi Pieczyska k. Wyszogrodu. Kolejno przebywał w niemieckich obozach jenieckich: Stablack (Stabławki), Riesenburg (Prabuty), w Lienzu nad Drawą w Austrii a w końcu w Oflagu II C Woldenberg (Dobiegniew).

28 czerwca 1940 roku kpt. Jan Mickunas z por. Jerzym Fularskim zdołali zbiec z obozu. Była to pierwsza udana ucieczka z Oflagu w Woldenbergu[22][23][24][25].

Po miesiącu Jan Mickunas dotarł do Warszawy, zdobył fałszywe papiery i nawiązał kontakty konspiracyjne z Armią Krajową, przybierając pseudonim „Zaporożec”. Przebywał w rejonie Puław, w majątku Osiny, gdzie pod fałszywym nazwiskiem: Henryk Roźniewski pracował jako robotnik rolny i znając język niemiecki, został tłumaczem w gminie Żyrzyn. Pełnił funkcję komendanta Rejonu AK w Żyrzynie Obwodu Puławy[26]. Następnie administrował majątkami Jawidz (pow. Lubartów) i Snopków (pow. Lublin), działając w konspiracji pod zmienionym pseudonimem „Sterling" dowodził oddziałem AK w okolicach Lubartowa[25] i pełnił funkcję oficera wywiadu Obwodu Puławy AK[27].

Po wejściu Armii Czerwonej z Wojskiem Polskim zawierzył wezwaniom PKWN do ujawnienia się i 3 sierpnia 1944 roku zgłosił się do komendantury w Lublinie. 6 sierpnia przydzielony został do 3 pułku zapasowego w Lublinie, 6 dni później został aresztowany, osadzony na Zamku Lubelskim potem w obozie NKWD na Majdanku[27], a 23 sierpnia wywieziony na wschód do łagru NKWD nr 178 w Diagilewie pod Riazaniem[26][28]. Przetrzymywany przez półtora roku w nieludzkich warunkach niewoli sowieckiej, poddawany był brutalnym przesłuchaniom. Bardzo trudne warunki obozowe i surowy klimat sprzyjały chorobom, a pomoc medyczna, mimo wysiłków więzionych lekarzy, praktycznie nie istniała.

22 marca 1946 roku[28] uciekł z obozu[27] w towarzystwie kpt. Gracjana Fróga ps. „Szczerbiec” i[a] ppor. Leonarda Stacewicza ps. „Sęk”[26][29]. Wiedząc, że będą poszukiwani w drodze na zachód, przez jakiś czas przemieszczali się w kierunku przeciwnym, na ogół pociągami towarowymi. Ostatecznie po dziesięciu dniach dotarł do Wilna, skąd przedostał się 19 kwietnia do Poznania pociągiem repatriacyjnym.

Okres powojenny edytuj

 
Grób Jana Mickunasa na cmentarzu Powązkowskim

Z Poznania przemieścił się do Sompolna, gdzie pracował w nadleśnictwie. Po ujawnieniu się w ramach amnestii w 1947 roku mógł powrócić do swojego nazwiska i od 1 czerwca 1947 roku został nauczycielem języka angielskiego i rosyjskiego w gimnazjum (od 1949 roku – liceum) w Sompolnie. Jego postać utrwalił we wspomnieniach jeden z uczniów Ewaryst Jaśkowski. Eksternistycznie uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim dyplom uprawniający do nauczania języka angielskiego. Jako samouk opanował kilka języków. Oprócz angielskiego i rosyjskiego znał języki: niemiecki i francuski. We wrześniu 1955 roku przeniósł się do Technikum Rachunkowości Rolnej w Zieleńcu koło Gorzowa Wielkopolskiego, gdzie został dyrektorem. W tym czasie napisał trzy podręczniki do nauki języka angielskiego My English Book, które wznawiane były 17 razy. W 1962 roku wydana została jego książka Ich drugi dom oparta na doświadczeniach z pracy wychowawczej z młodzieżą. Zajmował się również tłumaczeniami, rysował i pisał wiersze.[potrzebny przypis]

Po 1956 roku otrzymał stopień majora. W 1962 roku został zatrudniony jako kierownik wyszkolenia Polskiego Związku Jeździeckiego, a następnie jako trener w Zakładzie Koni Eksportowych w Stadninie Koni w Chyszowie, dzielnicy Tarnowa, gdzie pod jego okiem edukację jeździecką rozpoczął syn Wojciech Mickunas, późniejszy olimpijczyk, trener jeździectwa i ekspert hipologii.

Pracował także w ośrodku jeździeckim w Poznaniu Woli. Był również sędzią międzynarodowym w jeździectwie, autorem opracowań i tłumaczeń. Polski Związek Jeździecki odznaczył go Złotą Honorową Odznaką.

Autor książek i podręczników edytuj

  • My English Book 1 – Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, 1961 ISBN 83-02-00347-6[30]
  • My English Book 2 – Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne
  • My English Book 3 – Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne
  • Poradnik metodyczny do podręcznika My English book dla klasy V – Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1961
  • Poradnik do podręcznika My English book dla klasy VI – Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1963
  • Ich drugi dom – Biblioteka Postępowego Wychowania. Towarzystwo Szkoły Świeckiej. Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1962
  • Praca z młodym koniem – Resortowe Centrum Metodyczno-Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu, 1987

Życie prywatne edytuj

Ojcem Jana Mickunasa był Kazimierz Mickunas, nauczyciel w Krakowie. Gdy zmarł, 10-letnim Janem zajął się wuj z Sosnowca.

Matka Jana – Maria z Rayskich (1879–1963)[b] pochodziła z ziemiańskiej rodziny. Jej rodzicami byli Joanna z Łatów i Adam Rayski herbu Kietlicz, który w swoim majątku w powieci Pińczów zajmował się hodowlą koni dla wojska.

W 1938 roku Jan Mickunas ożenił się z Janiną Budzińską i gdy walczył w kampanii wrześniowej 1939 urodziła się ich córka Katarzyna.

Jan Mickunas zmarł 2 listopada 1973 roku w Poznaniu. Pochowany został na Starych Powązkach w Warszawie (kwatera e, rząd 5, grób 5)[31].

Ordery i odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ ppor. Leonard Stacewicz „Sęk” - komendant placówki AK Obwód Radzymin, dowódca kompanii w 8 DP AK akcja „Burza”
  2. ↑ Cmentarz Stare Powązki: FRANCISZEK KIETLICZ RAYSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].

Przypisy edytuj

  1. ↑ „Szkoła Podchorążych Artylerji: ku uczczeniu dziesięciolecia 1923-1933”, Pomorska Drukarnia Rolnicza, Toruń 1933
  2. ↑ „W dzień promocji wychowanków Oficerskiej Szkoły Artylerji 1925/27”, Pomorska Drukarnia Rolnicza 1927 str. 82
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1928 – Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, str. 497
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1928 – Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, str. 421.
  5. ↑ „ABC Ziemi Suwalskiej” – nr 152 z 3 czerwca 1928 r.
  6. ↑ „Żołnierz Polski” – nr 25 z 1928 r., str. 521
  7. ↑ „Żołnierz Polski” – nr 25 z 1929 r., str. 624
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1932 – Ministerstwo Spraw Wojskowych, Biuro Personalne, Warszawa 1932, str. 214.
  9. ↑ „Żołnierz Polski” – nr 30 z 1930 r., str. 738
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1932 – Ministerstwo Spraw Wojskowych, Biuro Personalne, Warszawa 1932, str. 717
  11. ↑ Odradzanie się sportu konnego po kryzysie 1932 r. : Rok 1933, [w:] Witold Pruski, Dzieje konkursów hipicznych w Polsce, Stanisław Rozwadowski, Warszawa: Sport i Turystyka, 1982, s. 165, ISBN 83-217-2379-9, OCLC 830304624.
  12. ↑ „Dzień Dobry Ziemi Suwalskiej” – nr 169 z 20 czerwca 1933 r.
  13. ↑ „Ilustrowany Kuryer Codzienny” „Kuryer Sportowy” dodatek do Nr 293 z 22 października 1935 r.
  14. ↑ „Nowy Kuryer” Wiadomości Sportowe nr 1 z 1936 r. str. 13
  15. ↑ „Ilustrowany Kuryer Codzienny” Nr 154 z 4 czerwca 1936 r.
  16. ↑ „Nowy Kuryer” nr 177 – Sport, Poznań 5 sierpnia 1937
  17. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 177.
  18. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 464.
  19. ↑ „Ilustrowany Kuryer Codzienny” „Kuryer Sportowy” dodatek do nr 129 z 11 maja 1939 r.
  20. ↑ „Ilustrowany Kuryer Codzienny” „Kuryer Sportowy” dodatek do nr 148 z 31 maja 1939 r.
  21. ↑ „Przegląd Kawaleryjski” Nr 8 sierpień 1939 str. 247, 248, 251
  22. ↑ „Trudne decyzje” – „Nowa Szkoła” 1959, nr 7-8
  23. ↑ Henryk Tomiczek, Miron S. Zarudzki, Jeniecka konspiracja wojskowa w oflagu II C Woldenberg, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989, ISBN 83-210-0827-5.
  24. ↑ „Uciekali by walczyć” – „Stolica” nr 33 z 19 sierpnia 1962 r. str. 15
  25. ↑ a b Jerzy Fularski „Według gwiazd na wschód”. Wydawnictwo: Międzychód 2009
  26. ↑ a b c Dariusz Rogut, Ucieczki żołnierzy Armii Krajowej z obozu NKWD-MWD nr 178-454 w Riazaniu (1945-1946), „Dzieje najnowsze”, Rocznik XL, Instytut Historii PAN, 2008, s. 86, 87, ISSN 0419-8824.
  27. ↑ a b c Janina Kiełboń – Dokumenty dotyczące obozu NKWD na Majdanku (1944), „Zeszyty Majdanka”, 1998, t. XIX, s. 97-124
  28. ↑ a b „Indeks Represjonowanych Przez Organa Władzy Sowieckiej w latach 1939-56” - Instytut Pamięci Narodowej
  29. ↑ Mirosław Kuźnicki, Wspomnienia obozowe - Nie graj, Wojtek..., „Biuletyn Śląskiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej”, nr 45, marzec 2005, s. 14.
  30. ↑ Jan Mickunas, My English Book, wyd. 18, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1980, s. 2, ISBN 83-02-00347-6 (pol.).
  31. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JAN HICKUNAS, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-01].
  32. ↑ Józef Kuropieska – „Obozowe refleksje. Oflag IIC” Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1974, str. 325
  33. ↑ Witold Stefan Wróblewski: Ucieczki. W: Oflag IIC Woldenberg. Wspomnienia jeńców. Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, s. 169-170. ISBN 83-05-11162-8.

Bibliografia edytuj

  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Mickunas&oldid=71863087”