Joanna Chmielewska

polska architekt, pisarka powieści sensacyjnych

Joanna Chmielewska, właśc. Irena Barbara Kuhn z domu Becker (ur. 2 kwietnia 1932 w Warszawie, zm. 7 października 2013 tamże) – polska architektka, autorka popularnych powieści sensacyjnych, kryminalnych, komedii obyczajowych, a także książek dla dzieci i młodzieży.

Joanna Chmielewska
Ilustracja
Imię i nazwisko

Irena Barbara Kuhn

Data i miejsce urodzenia

2 kwietnia 1932
Warszawa

Data i miejsce śmierci

7 października 2013
Warszawa

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

literatura popularna
literatura dla dzieci i młodzieży

Ważne dzieła
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Strona internetowa
Grób Ireny Kuhn na cmentarzu Powązkowskim (2019)

Jej książki zostały przetłumaczone na co najmniej jedenaście języków (rosyjski, bułgarski, litewski, łotewski, estoński, czeski, słowacki, gruziński, szwedzki, niemiecki i hiszpański)[1].

Życiorys edytuj

Najwcześniejsze dzieciństwo pisarka spędziła w Grójcu i Warszawie. Jako dziecko wiele czytała i w bardzo młodym wieku marzyła o napisaniu powieści. Najpierw uczyła się w szkole powszechnej. W 1943 roku została oddana do internatu u Sióstr Zmartwychwstanek na warszawskim Żoliborzu[2]. Następnie uczęszczała do gimnazjum, a później wraz rodzicami wyprowadziła się na jakiś czas do Bytomia, skąd powróciła do Grójca. Okazało się, że jest w jednej klasie ze swoją dawną koleżanką, Janką (późniejszą absolwentką historii na Uniwersytecie Warszawskim), z którą teraz mogła się zaprzyjaźnić. Osoba ta stała się pierwowzorem postaci w kilku powieściach Chmielewskiej, podobnie jak członkowie rodziny pisarki. Również jedna z nauczycielek została opisana w jednym z utworów – Zwyczajnym życiu[3].

Rodzina Chmielewskiej pragnęła, żeby została lekarką, jednak w liceum młodą Joannę zaczęła interesować architektura i ten kierunek studiów wybrała[4]. W czasach szkoły średniej poznała swojego przyszłego męża, Stanisława. Wcześnie zaszła w ciążę i wzięła ślub. Studia zaczęła jako mężatka, a wkrótce (w 1951 roku) urodziła pierwszego syna.

Ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, uzyskując tytuł inżyniera architekta. Pracowała m.in. w Samodzielnej Pracowni Architektoniczno-Budowlanej „Blok”, w Energoprojekcie, w Biurze Projektów „Stolica”. Brała udział w budowie Domu Chłopa. Tematyka związana z pracą z tego okresu pojawiała się później w jej powieściach.

Debiutowała w 1958 na łamach czasopisma „Kultura i Życie” jako prozaik. Przez pewien czas pisała w „Kulturze i Sztuce” na tematy związane z architekturą wnętrz[5]. W 1964 miał miejsce debiut książkowy – wydała sensacyjną powieść Klin. Od 1970 zajmowała się wyłącznie twórczością literacką. Łączny nakład jej powieści w Polsce przekroczył 6 mln egzemplarzy[6], a w Rosji – gdzie uważana była za najpoczytniejszą pisarkę zagraniczną – 8 mln[7]. Jej książki tłumaczono na języki obce 107 razy[8].

3 maja 2004 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[9].

Życie prywatne edytuj

Była żoną Stanisława Jana Kuhna (ur. 1929), syna Stanisława. Miała dwóch synów: Jerzego (ur. 1951) i Stanisława Roberta (ur. 1956, używa głównie imienia Robert)[10].

Zmarła 7 października 2013 w Warszawie[11][12], pochowana 14 października 2013 na cmentarzu Powązkowskim[13] (kwatera H-5-20).

Genealogia[14] edytuj

Prapradziadkowie

Józef Becker
(1808-?)
∞ 08.09.1844
Marianna Maur (1817-?)

Ignacy Borkowski
(01.10.1820-?)
∞ 06.08.1843
Julianna Michalak (1821-?)

Wojciech Koch
(1817-12.04.1877)
∞?
Rozalia Wasilewska (?-?)

Józef Walenty Szwartz (03.02.1826-?)
∞ 22.01.1854
Joanna Luzińska
(10.05.1829-?)

Wawrzyniec Knopocki[15]
(06.08.1832-8.10.1904)
∞ 26.02.1854
Józefa Dziędziela
(17.03.1836-13.04.1869)

Antoni Dąbrowski (12.05.1833-?)
∞ 02.02.1852
Małgorzata Kuza (31.05.1829-01.05.1880)

Franciszek Wojtyra (1822-29.07.1877)[16]
∞ 26.02.1843[17]
Urszula Gnaś (1821-6.11.1892)[18]

Szpitalewski
∞?
NN

Pradziadkowie

Karol Bogumił Becker (1850-?)
∞ 07.10.1876
Julianna Borkowska (1851-10.04.1927)

Antoni Koch(?-?)
∞ 1882
Paulina Magdalena Szwartz (21.06.1862-?)

Ludwik Knopocki (23.08.1862-?)[19]
∞ 24.09.1885
Józefa Dąbrowska (20.10.1862-?)

Bartłomiej Wojtyra (12.08.1854-?)[20]
∞?
Katarzyna Szpitalewska[21] (ok. 1864-?)

Dziadkowie

Paweł Becker (14.01.1883-19.06.1927)
∞ przed 1906
Helena Koch (16.05.1883-15.11.1959)

Franciszek Knopacki (13.11.1889-21.06.1946)[22]
∞ 4.10.1908[23]
Paulina Wojtyra (6.02.1886-?)[24]

Rodzice

Jan Becker (1906-11.03.1983)
∞ przed 1932
Janina Knopacka (1909-1993)

Joanna Chmielewska (02.04.1932-07.10.2013)

Twórczość edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Powieści Joanny Chmielewskiej.

Literatura piękna (dla dorosłych) edytuj

Literatura piękna (cykle dla młodzieży) edytuj

Dla dzieci edytuj

  • 1994: Pafnucy[72]
  • 2003: Las Pafnucego[73]

Poradniki edytuj

  • 1996: Jak wytrzymać z mężczyzną[74]
  • 1996: Jak wytrzymać ze współczesną kobietą[75]
  • 2001: Jak wytrzymać ze sobą nawzajem[76]
  • 2005: Przeciwko babom![77]
  • 2007: Traktat o odchudzaniu[78]

Autobiograficzne edytuj

  • 1993: Autobiografia, tom 1 – Dzieciństwo
  • 1994: Autobiografia, tom 2 – Pierwsza młodość
  • 1994: Autobiografia, tom 3 – Druga młodość
  • 1994: Autobiografia, tom 4 – Trzecia młodość
  • 1994: Autobiografia, Wieczna młodość – aneks do wszystkich pozostałych (w 2000 r. ukazał się jako tom 5 – Wtórna młodość)
  • 2000: Autobiografia, tom 5 – Wtórna młodość
  • 2006: Autobiografia, tom 6 – Stare próchno
  • 2008: Autobiografia, tom 7 – Okropności
  • 2013: Życie (nie)całkiem spokojne

Słuchowiska edytuj

  1. Lesio
  2. Całe zdanie nieboszczyka
  3. Krokodyl z kraju Karoliny
  4. Wszystko czerwone
  5. Klin
  6. Dzikie białko
  7. Wielki Diament cz. 1
  8. Wielki Diament cz. 2
  9. Wielki Diament cz. 3
  10. Romans wszech czasów
  11. Boczne drogi
  12. Kocie worki
  13. Pech
  14. Najstarsza prawnuczka cz. 1
  15. Najstarsza prawnuczka cz. 2
  16. Przeklęta bariera cz. 1
  17. Przeklęta bariera cz. 2
  18. (Nie)Boszczyk mąż cz. 1
  19. (Nie)Boszczyk mąż cz. 2
  20. Złota mucha
  21. Zapalniczka
  22. Studnie przodków
  23. Wszyscy jesteśmy podejrzani
  24. Krowa niebiańska
  25. Depozyt cz. 1
  26. Depozyt cz. 2

Ekranizacje edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Joanny Chmielewskiej.

Powstało kilka ekranizacji filmowych, opartych na jej książkach. Były to:

Nagrody edytuj

Uwagi edytuj

  1. a b Obecnie „wszech czasów” pisze się rozłącznie, jednak w czasie wydawania książki poprawna była także pisownia „wszechczasów”. Wznowienie książki, wydane w 2006 roku, miało poprawiony tytuł – „wszech czasów”.

Przypisy edytuj

  1. Index Translationum.
  2. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Dzieciństwo. Warszawa: Vers, 1993, s. 139. ISBN 83-7127-001-1.
  3. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Dzieciństwo. Warszawa: Vers, 1993, s. 248. ISBN 83-7127-001-1.
  4. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Dzieciństwo. Warszawa: Vers, 1993, s. 307. ISBN 83-7127-001-1.
  5. Agnieszka Dajbor: Hanka Bielicka współczesnej literatury. Gazeta Wyborcza, 1995/10/18. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)].
  6. (asz): Joanna Chmielewska kończy 75 lat. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2 kwietnia 2007. [dostęp 2007-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 sierpnia 2012)]. (pol.).
  7. Joanna Chmielewska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2008-06-16].
  8. BiBik – pismo MBP w Łodzi. [dostęp 2008-06-15].
  9. Przyznano odznaczenia. [dostęp 2013-10-16].
  10. Joanna Chmielewska: Autobiografia. Pierwsza młodość. Warszawa: Vers, 1994, s. 154. ISBN 83-7127-002-X.
  11. Zmarła pisarka Joanna Chmielewska. PolskieRadiopl, 7 października 2013.
  12. Joanna Chmielewska nie żyje. Jej kryminały bawiły pokolenia. wyborcza.pl. [dostęp 2013-10-07]. (pol.).
  13. Pogrzeb Joanny Chmielewskiej. Autorka kryminałów spoczęła na Powązkach. warszawa.naszemiasto.p. [dostęp 2013-10-14]. (pol.).
  14. [1] [dostęp 2016-01-03].
  15. W akcie chrztu nr 62/1832 z parafii Bolimów jego ojciec Wojciech jest pisany jako Knopocki.
  16. Akt zgonu nr 41/1877 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/64, k. 59v, s. 118).
  17. Akt ślubu nr 14/1843 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/17, s. 82). Tutaj też informacja, że rodzicami Franciszka byli Wojciech Wojtyra i Marta z Kozików, a Urszuli – Mateusz Gnaś i Teresa z Wyszogrodzkich.
  18. Akt zgonu nr 116/1892 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/79, k. 131v).
  19. Pisany też Kunopocki jak np. w akcie chrztu syna Franciszka.
  20. Akt chrztu nr 64/1854 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/28 s. 22).
  21. Pisana też Szpitalska i Szpytalewska w aktach chrztów dzieci.
  22. W akcie chrztu z parafii Bolimów nr 209/1889 ojciec był zapisany jako Kunopocki. Zmarł w Grójcu.
  23. Akt ślubu nr 494/1908 z aktów parafii Wszystkich Świętych w Warszawie (Archiwum Państwowe w Warszawie. Zespół 72/1219/0/142 k. 247v). Tu pisany jako Knopacki i takie nazwisko się ustaliło w rodzinie.
  24. Akt chrztu nr 80/1886 z aktów parafii Starawieś (Archiwum Państwowe w Siedlcach. Zespół 62/229/0/1/73 k. 21v). Miała jedenaścioro rodzeństwa.
  25. DSP, Studnie przodków, Warszawa: Czytelnik, 1979, ISBN 83-07-00020-3, OCLC 7576435 [dostęp 2021-01-22].
  26. Joanna Chmielewska, Szajka bez końca, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1990, ISBN 83-7043-160-7, OCLC 749314637 [dostęp 2021-01-22].
  27. Joanna Chmielewska, Dzikie białko, Wyd. 2. w tej serii, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wyd. „INTERART”, 1990, ISBN 83-85103-34-1, OCLC 41311339 [dostęp 2021-01-22].
  28. Joanna Chmielewska, Dzikie białko. Powieść historyczna z okresu mie̜dzykartkowego, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1990, ISBN 83-203-3308-3, OCLC 24801173 [dostęp 2021-01-22].
  29. Joanna Chmielewska, Wyścigi, Wyd. 2, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1992, ISBN 83-7043-122-4, OCLC 38703249 [dostęp 2021-01-22].
  30. Joanna Chmielewska, Tajemnica, Wyd. 2, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wyd. Interart, 1992, ISBN 83-7060-108-1, OCLC 27004439 [dostęp 2021-01-22].
  31. Joanna Chmielewska, Tajemnica, Wyd. 3, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wyd. Interart, 1992, ISBN 83-7060-161-8, OCLC 223250996 [dostęp 2021-01-22].
  32. Joanna Chmielewska, Drugi wątek, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1993, ISBN 83-7127-000-3, OCLC 32328410 [dostęp 2021-01-22].
  33. Joanna Chmielewska, Florencja córka diabła, Wyd. 1, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1993, ISBN 83-7043-178-X, OCLC 30995422 [dostęp 2021-01-22].
  34. Ewa Wierzchowska, Zbieg okoliczności, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wydawnictwo „Interart”, 1993, ISBN 83-7060-146-4, OCLC 297855138 [dostęp 2021-01-22].
  35. Joanna Chmielewska, Zbieg okoliczności, Wyd. 1, Gdańsk: Phantom Press International, 1993, ISBN 83-7075-458-9, OCLC 31242613 [dostęp 2021-01-22].
  36. Joanna Chmielewska, Jeden kierunek ruchu, Wyd. 1, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1994, ISBN 83-7043-131-3, OCLC 41511289 [dostęp 2021-01-22].
  37. Joanna Chmielewska, Lądowanie w Garwolinie, Warszawa: Vers, 1995, ISBN 83-7127-008-9, OCLC 33807197 [dostęp 2021-01-22].
  38. Joanna Chmielewska, Duża pó́łka, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1995, ISBN 83-7127-012-7, OCLC 34207794 [dostęp 2021-01-22].
  39. Joanna Chmielewska, Dwie głowy i jedna noga, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1996, ISBN 83-7127-017-8, OCLC 35323347 [dostęp 2021-01-22].
  40. a b Joanna Chmielewska, Wielki diament, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1996, ISBN 83-7127-025-9, OCLC 36826215 [dostęp 2021-01-22].
  41. Joanna Chmielewska, Hazard, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1997, ISBN 83-7127-035-6, OCLC 38175912 [dostęp 2021-01-22].
  42. Joanna Chmielewska, Krowa niebiańska, Wydanie 1, Warszawa, ISBN 83-7127-031-3, OCLC 39627737 [dostęp 2021-01-22].
  43. Joanna Chmielewska, Harpie, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. „Vers”, 1998, ISBN 83-7127-036-4, OCLC 39487947 [dostęp 2021-01-22].
  44. Joanna Chmielewska, Złota mucha, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. VERS, 1998, ISBN 83-7127-037-2, OCLC 40756707 [dostęp 2021-01-22].
  45. Joanna Chmielewska, Depozyt, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 1999, ISBN 83-7127-042-9, OCLC 43245912 [dostęp 2021-01-22].
  46. Joanna Chmielewska, Najstarsza prawnuczka, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. „Vers”, 1999, ISBN 83-7127-041-0, OCLC 41618072 [dostęp 2021-01-22].
  47. Joanna Chmielewska, Przeklęta bariera, Wyd. 1, Warszawa: Vers, 2000, ISBN 83-7127-043-7, OCLC 45463413 [dostęp 2021-01-22].
  48. Joanna Chmielewska, Książka ponieka̧d kucharska, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. Vers, 2000, ISBN 83-88601-04-0, OCLC 46960928 [dostęp 2021-01-22].
  49. Joanna Chmielewska, Trudny trup, Warszawa: Kobra, 2001, ISBN 83-88791-07-9, OCLC 47922026 [dostęp 2021-01-22].
  50. Joanna Chmielewska, Nieboszczyk mąż, Warszawa: Kobra, 2002, ISBN 83-88791-21-4, OCLC 50239645 [dostęp 2021-01-22].
  51. Joanna Chmielewska, Pech, Warszawa: Kobra, 2002, ISBN 83-88791-28-1, OCLC 51303331 [dostęp 2021-01-22].
  52. Joanna Chmielewska, Babski motyw, Warszawa 2003, ISBN 83-88791-35-4, OCLC 52716667 [dostęp 2021-01-22].
  53. Joanna Chmielewska, Bułgarski bloczek, Warszawa, ISBN 83-88791-45-1, OCLC 54807627 [dostęp 2021-01-22].
  54. Joanna Chmielewska, Kocie worki, Warszawa: Kobra, 2004, ISBN 83-88791-50-8, OCLC 56126556 [dostęp 2021-01-22].
  55. Joanna Chmielewska, Mnie zabić, Warszawa: Kobra, 2005, ISBN 83-88791-61-3, OCLC 57814373 [dostęp 2021-01-22].
  56. Joanna Chmielewska, Krętka blada, Warszawa: Kobra, 2006, ISBN 83-88791-68-0, OCLC 65532658 [dostęp 2021-01-22].
  57. Joanna Chmielewska, Zapalniczka, Warszawa: Kobra, 2007, ISBN 978-83-88791-83-3, OCLC 124504989 [dostęp 2021-01-22].
  58. Joanna Chmielewska, Rzeź bezkręgowców, Warszawa: Kobra, 2007, ISBN 978-83-88791-88-8, OCLC 184964197 [dostęp 2021-01-22].
  59. Joanna Chmielewska, Porwanie, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2009, ISBN 978-83-62136-00-1, OCLC 469142049 [dostęp 2021-01-22].
  60. Joanna Chmielewska, Byczki w pomidorach, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2010, ISBN 978-83-62136-03-2, OCLC 635646818 [dostęp 2021-01-22].
  61. Joanna Chmielewska, Gwałt, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2011, ISBN 978-83-62136-54-4, OCLC 748380608 [dostęp 2021-01-22].
  62. Joanna Chmielewska, Krwawa zemsta, Wyd. 1, Warszawa: Klin, 2012, ISBN 978-83-62136-69-8, OCLC 812289780 [dostęp 2021-01-22].
  63. Joanna Chmielewska, Zbrodnia w efekcie, Wydanie I, Warszawa, ISBN 978-83-62136-70-4, OCLC 863238236 [dostęp 2021-01-22].
  64. Joanna Chmielewska, Nawiedzony dom, Wyd. 1, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1979, ISBN 83-203-0009-6, OCLC 17190207 [dostęp 2021-01-22].
  65. Joanna Chmielewska, Wielkie zasługi, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1981, ISBN 83-203-1202-7, OCLC 749599732 [dostęp 2021-01-22].
  66. Joanna Chmielewska, Duch, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, ISBN 83-03-00287-2, OCLC 316611409 [dostęp 2021-01-22].
  67. Joanna Chmielewska, Skarby., Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, ISBN 83-203-1879-3, OCLC 499854415 [dostęp 2021-01-22].
  68. Joanna Chmielewska, Ślepe szczęście, Wyd. 1, Warszawa: Wyd. Alfa, 1990, ISBN 83-7001-368-6, OCLC 26199970 [dostęp 2021-01-22].
  69. Joanna Chmielewska, 2/3 sukcesu, Warszawa: Wyd. ALFA, 1991, ISBN 83-7001-618-9, OCLC 38722890 [dostęp 2021-01-22].
  70. Joanna Chmielewska, Wszelki wypadek, Warszawa: Alkazar, 1993, ISBN 83-85784-05-5, OCLC 29694690 [dostęp 2021-01-22].
  71. Joanna Chmielewska, Wszelki wypadek, Warszawa: Agencja Praw Autorskich i Wydawnictw Interart, 1993, ISBN 83-7060-146-4, OCLC 749796001 [dostęp 2021-01-22].
  72. Joanna Chmielewska, Pafnucy, Wyd. 1, Warszawa: Polski Dom Wydawniczy, 1994, ISBN 83-7043-020-1, OCLC 52272663 [dostęp 2021-01-22].
  73. Włodzimierz Kukliński, Las Pafnucego, Warszawa: Kobra Media, 2003, ISBN 83-88791-42-7, OCLC 69560830 [dostęp 2021-01-22].
  74. Joanna Chmielewska, Jak wytrzymać z mężczyzną?, Warszawa: Wyd. Wiedza i Życie, 1996, ISBN 83-86805-61-7, OCLC 36821681 [dostęp 2021-01-22].
  75. Joanna Chmielewska, Jak wytrzymać ze współczesną kobietą?, Warszawa: Wyd. Wiedza i Życie, 1996, ISBN 83-86805-47-1, OCLC 36515756 [dostęp 2021-01-22].
  76. Joanna Chmielewska, Jak wytrzymać ze sobą nawzajem, Warszawa: Kobra, 2001, ISBN 83-88791-12-5, OCLC 49190398 [dostęp 2021-01-22].
  77. Joanna Chmielewska, Przeciwko babom!, Warszawa: Kobra, 2005, ISBN 83-88791-62-1, OCLC 61195427 [dostęp 2021-01-22].
  78. Joanna Chmielewska, Traktat o odchudzaniu, Warszawa: Kobra, 2007, ISBN 978-83-88791-85-7, OCLC 271206270 [dostęp 2021-01-22].
  79. Lekarstwo na miłość w bazie filmpolski.pl
  80. Skradziona kolekcja w bazie filmpolski.pl
  81. Kim jesteś kochanie w bazie filmpolski.pl
  82. Randka z diabłem w bazie filmpolski.pl
  83. Całe zdanie nieboszczyka w bazie filmpolski.pl
  84. Pan ili propal w bazie IMDb (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj