Kaplica Scrovegnich

Kaplica Scrovegnich, kaplica Arena – kaplica w Padwie we Włoszech, dekorowana malowidłami Giotta. Jest to pierwsze chronologicznie dzieło, którego autorstwo jest mu bezdyskusyjnie przypisywane i uważane równocześnie za jedno z jego najwybitniejszych osiągnięć.

Kaplica Scrovegnich
w Padwie
Cappella degli Scrovegni
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Padwa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

Matki Boskiej Litościwej

Położenie na mapie Padwy
Mapa konturowa Padwy, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kaplica Scrovegnichw Padwie”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, u góry znajduje się punkt z opisem „Kaplica Scrovegnichw Padwie”
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej
Mapa konturowa Wenecji Euganejskiej, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kaplica Scrovegnichw Padwie”
Ziemia45°24′42″N 11°52′46″E/45,411667 11,879444
Strona internetowa

Historia edytuj

Kaplica została wzniesiona przez Enrico Scrovegni w celu ekspiacyjnym za grzechy jego ojca Reginaldo, który znacznie wzbogacił się na lichwie, uważanej wówczas za jeden z najcięższych grzechów. Reginaldo stał się nawet bohaterem Boskiej komedii, w której Dante umieścił lichwiarza w piekle. W 1300 roku Enrico kupił teren, mieszczący ruiny rzymskiego cyrku Arena i wzniósł na nim pałac, a obok kaplicę. Budowla pod wezwaniem Matki Boskiej Litościwej została poświęcona 25 marca 1305 roku.

Kształt budowli jest skromny – jest to kaplica jednonawowa, sklepiona beczkowo, zakończona prezbiterium o sklepieniu żebrowym. Dekoracja malarska jest niezwykle bogata, co wywołało nawet protest sąsiadujących z posiadłością eremitów, którzy 9 stycznia 1305 roku wnieśli skargę do kurii biskupiej w Padwie, protestując przeciw nadmiernemu, ich zdaniem, przepychowi kaplicy.

Freski edytuj

Freski w kaplicy Scrovegnich (dell'Arena) w Padwie namalował Giotto w latach 1303-1306.

Ściany wewnątrz budowli są gładkie, a wszelkie zdobienia zostały wykonane malarsko. Stworzone pędzlem listwy, gzymsy, ramy naśladują do złudzenia rzeczywiste, wykreślając przy tym misterny, lecz bardzo przejrzysty system podziałów geometrycznych, w którym – jak wykazała precyzyjna analiza pomiarowa – dokonano szeregu niezauważalnych okiem korektur optycznych[1]. Malowidła zawierają także elementy iluzji: na arkadzie, prowadzącej do prezbiterium, artysta namalował dwie puste kapliczki z lampami, stwarzające wrażenie głębi, a powyżej dwie konstrukcje architektoniczne, które z kolei wyglądają, jakby odstawały od powierzchni muru i wychodziły przed nią.

Ściany boczne nawy zawierają 36 scen z dziejami Joachima i Anny, życiem Maryi oraz historią Jezusa aż do zmartwychwstania. Sceny te ułożone są w trzech pasach na każdej ze ścian; na ścianie prawej od wejścia, u góry, znalazł się cykl z Joachimem i Anną, a poniżej w dwóch pasach sceny z życia Chrystusa. Na lewej ścianie u góry – sceny z życia Maryi, poniżej, także w dwóch pasach, sceny z Jezusem[2].

Poniżej przedstawień figuralnych ściany do wysokości 3,1 m ozdobiono malowanym cokołem z marmurowymi płytami i malowanymi posągami siedmiu cnót i wad między nimi. Na arkadzie, oprócz wymienionych już kapliczek, Giotto namalował Pakt Judasza i Nawiedzenie, wyodrębnione z cyklu scen na ścianach nawy; powyżej, także już wzmiankowane, architektoniczne konstrukcje ze Zwiastowaniem, a na ścianie tarczowej, wieńczącej arkadę, scenę powierzenia Gabrielowi misji zwiastowania. Nad wejściem umieszczono scenę sądu ostatecznego.

Tytuł Wielkość Grafika Tytuł Wielkość Grafika Tytuł Wielkość Grafika
Wypędzenie Joachima z świątyni 200 x 185 cm   Joachim wśród pasterzy   Zwiastowanie św. Annie  
Ofiara Joachima   Sen Joachima   Spotkanie przy Złotej Bramie  
Narodziny Maryi   Ofiarowanie Maryi w świątyni   Konkurenci przynoszą swe różdżki do świątyni  
Czuwanie nad różdżkami   Zaślubiny Maryi   Orszak weselny  
Wysłanie archanioła Gabriela do Maryi   Zwiastowanie    Odwiedziny Elżbiety  
Boże Narodzenie   Pokłon Trzech Króli   Ofiarowanie Jezusa w świątyni  
Ucieczka do Egiptu   Rzeź niewiniątek   Chrystus wśród uczonych  
Chrzest Chrystusa   Wesele w Kanie   Wskrzeszenie Łazarza  
Wjazd do Jerozolimy   Wypędzenie przekupniów ze świątyni   Wręczenie srebrników Judaszowi  
Ostatnia Wieczerza   Chrystus umywa nogi apostołom   Pocałunek Judasza  
Chrystus przed Kajfaszem   Biczowanie Chrystusa   Droga na Golgotę  
Ukrzyżowanie   Opłakiwanie Chrystusa   Zmartwychwstanie  
Wniebowstąpienie   Zesłanie Ducha Świętego   Sąd Ostateczny  

Przypisy edytuj

  1. M. Skubiszewska, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980, s. 57.
  2. Na podstawie planu kaplicy: http://www.wga.hu/art/g/giotto/padova/location.jpg

Bibliografia edytuj

  • Skubiszewska Maria, Malarstwo Italii w latach 1250-1400, Warszawa 1980.

Linki zewnętrzne edytuj