Kos (wyspa)
Kos (gr. Κως Kṓs, tur. İstanköy) – wyspa w Grecji w archipelagu Sporad Południowych (Dodekanez) na Morzu Egejskim u wybrzeża Turcji. Wyspa zawiera zarówno uprawne niziny, jak i nie nadające się do uprawy wyżyny.
 Widok na port w Kos | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Archipelag | |
| Powierzchnia |
290 km² |
| Najwyższy punkt |
843 m n.p.m. |
| Populacja • liczba ludności • gęstość |
|
Położenie na mapie Grecji  | |
 36°50′16,33″N 27°09′39,42″E/36,837870 27,160950
| |
Leży w administracji zdecentralizowanej Wyspy Egejskie, w regionie Wyspy Egejskie Południowe, w jednostce regionalnej Kos, w gminie Kos.
- Rozmiary: 50 km x 10 km
- Powierzchnia: ok. 290 km²
- Długość linii brzegowej: 112 km
- Ludność: 26 000
- Najwyższy szczyt: Dikeos – 843 m n.p.m.
Kos słynie z długich piaszczystych plaż (szczególnie na północy wyspy – okolice Tigaki) oraz odizolowanych wiosek. Głównym źródłem dochodu jest turystyka. Ludność wyspy zajmuje się także uprawą winorośli, migdałów, fig, oliwek, warzyw (pomidorów i sałaty) oraz pszenicy i kukurydzy.
Największe miasto wyspy nazywa się także Kos i jest lokalnym centrum turystycznym i kulturalnym, z dużą liczbą hoteli i restauracji oraz mniejszą liczbą nocnych klubów. Wyspa podzielona jest na trzy gminy: największą i najstarszą gminę Kos, gminę Heraklides i gminę Dikeos. Główny port wyspy znajduje się w mieście Kos. Przy wejściu do portu znajduje się XIV-wieczna twierdza wzniesiona w 1315 przez Joannitów. Niedaleko miasta Kos znajduje się międzynarodowy port lotniczy Kos "Hipokrates" (gr.) (Κρατικός Αερολιμένας Κω, Ιπποκράτης).
Na Kos znajdował się ośrodek kultu Asklepiosa i uważany za ojca medycyny Hipokrates urodził się na tej wyspie ok. 460 r. p.n.e. Hipokrates otworzył na wyspie najsłynniejszą szkołę medyczną. Po jego śmierci, w mieście Asklepiejon, jego uczniowie wybudowali szpital, przez wielu historyków uznawany za pierwszy na świecie. W samym centrum miasta Kos rośnie platan zwany "Drzewem Hipokratesa", pod którym – według tradycji – Hipokrates nauczał. W mieście znajduje się także Międzynarodowy Instytut oraz Muzeum Hipokratesa.
Inne istotne obiekty historyczne: Świątynia Afrodyty, Świątynia Herkulesa, Meczet Hassana Paszy, Casa Romana, Świątynia Dionizosa, Odeon, Asklepiejon[1].
Historia edytuj
Wyspa została skolonizowana w II tysiącleciu p.n.e. przez Achajów, następnie w XI wieku p.n.e. przez Dorów. Dorowie zorganizowali Federację Ateńską, która dwukrotnie oparła się najazdom Persów. Miasto Kos zostało zbudowane w roku 366 p.n.e. Wyspa została następnie wcielona do Imperium Rzymskiego, a następnie Cesarstwa Bizantyjskiego. W roku 1302 wyspa została zajęta przez Wenecjan, którzy następnie odsprzedali ją w 1314 Joannitom. Ponad dwieście lat później, 6 stycznia 1523 wyspa została podbita przez Turków. Panowanie Turcji trwało 400 lat, do wojny włosko-tureckiej, w wyniku której w 1912 roku Kos przeszła we władanie Włochów. Po kapitulacji Włoch w 1943 roku, po Bitwie o Kos wyspa została zajęta przez Niemców, następnie od roku 1945 była protektoratem Wielkiej Brytanii. W 1947 roku wyspa Kos została przekazana Grecji.
Gospodarka edytuj
Gospodarka Kos bazuje na wpływach z turystyki. Do innych dochodowych gałęzi gospodarki należy uprawa zbóż, tytoniu, oliwek, winorośli, figowców, migdałowców i warzyw. Na wyspie znajdują się gorące źródła mineralne[2].
Kultura edytuj
Najważniejszym portem a zarazem skupiskiem ludności na wyspie jest miasto Kos. Ze swoimi białymi budowlami stanowi również centrum kulturalne. Przypuszcza się, iż na wyspie urodził się Hipokrates. W centrum miasta pokazywane jest tzw. Drzewo Hipokratesa. W mieście znajduje się również muzeum dedykowane temu starożytnemu lekarzowi. Opodal muzeum znajduje się Asklepiejon, gdzie Herodicus miał uczyć Hipokratesa tajników medycyny.
Religia edytuj
Na wyspie dominuje greckie prawosławie, które wyznaje 97% mieszkańców. Katolicy stanowią około 0,4% mieszkańców. Kos posiada jedną z czterech katedr Dodekanezu. Na wyspie znajduje się również kościół katolicki pod opieką franciszkanów z Rodos. Wspólnota muzułmańska posiada własny meczet. Władze odrestaurowały miejscową synagogę, chociaż w czasie II wojny światowej wspólnota żydowska na Kos przestała istnieć. W synagodze, w której zachowały się żydowskie symbole religijne, odbywają się koncerty. Na wyspie działają również Świadkowie Jehowy posiadający Salę Królestwa, z której korzystają zbory: greckojęzyczny, albańskojęzyczny oraz grupa bułgarskojęzyczna[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Antoinette Kalleya-Gad: Kos. Ateny: 1998.
- ↑ Kos, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-05].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-08-14].
