Marek Zybura
Marek Henryk Zybura, ps. „Henryk Niżański” (ur. 15 lipca 1957 w Nisku) – polski historyk literatury i kultury, komparatysta, tłumacz, prof. zw. w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego (CSNE); członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, polskiego PEN-Clubu, niemieckiego PEN-Zentrum Deutschland, Saskiej Akademii Sztuk (Drezno). W 2022 r. niemieckie i polskie środowisko naukowe i literackie uhonorowało go księgą pamiątkową: Wer hat Angst vor Multikulturalitӓt? Erfahrungen und Vorstellungen in der deutschen und polnischen Kultur. Marek Zybura zum 65. Geburtstag. Hrsg. von Hans-Jürgen Bömelburg und Izabela Surynt, Wiesbaden 2022, przynoszącą teksty blisko pięćdziesięciu autorów.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| profesor nauk filologicznych | |
| Specjalność: filologia germańska, literaturoznawstwo niemieckie | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Wykształcenie edytuj
Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Czarnieckiego w Nisku[1]. Po studiach germanistyki i historii sztuki we Wrocławiu i Wiedniu 1976-1980 (stypendysta Österreichisches Bundesministerium für Wissenschaft und Forschung). Od 1981 asystent w Instytucie Filologii Germańskiej UWr. W 1989 roku po rocznym stażu (DAAD) na Uniwersytecie Maksymiliana w Monachium obronił na UWr pracę Ludwig Tieck als Übersetzer und Herausgeber. Zur frühromantischen Idee einer „deutschen Weltliteratur” i uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa (promotorem pracy był Gerard Koziełek). Za monografię tę, jeszcze w maszynopisie, otrzymał w 1990 roku jako pierwszy polski germanista Oskar-Seidlin-Preis, nagrodę przyznawaną w Niemczech za badania nad romantyzmem niemieckim[2][3]. W 1997 roku po rocznym stypendium Fundacji im. Aleksandra Humboldta na Uniwersytecie Henryka Heinego w Düsseldorfie uzyskał na UWr. stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy August Scholtis 1901-1969. Untersuchungen zu Leben, Werk und Wirkung. 2 grudnia 2002 roku uzyskał tytuł profesora[4].
Kariera naukowa edytuj
Zawodowo związany z Uniwersytetem Wrocławskim (i okresowo z Uniwersytetem Opolskim). W latach 1981–1998 pracował jako asystent, starszy asystent, adiunkt w Instytucie Filologii Germańskiej UWr. W latach 1998–2004 pracownik naukowy IFG Uniwersytetu Opolskiego, gdzie zorganizował Zakład Historii Literatury i Kultury Krajów Niemieckich XIX i XX w.[5] Od 2004 z powrotem na UWr., jest kierownikiem Katedry Germanistyki i Seminarium Doktorskiego w CSNE. Zasiada w redakcji wielu książkowych serii wydawniczych, m.in. Polonica leguntur: literatura polska w krajach języka niemieckiego (Universitas, Kraków), Studia Brandtiana (fibre, Osnabrück), German and European Studies of the Willy Brandt Center at the Wroclaw University (Nomos, Baden-Baden). Organizator licznych międzynarodowych konferencji naukowych. Gościnnie wykładał w wielu uczelniach zagranicznych w Niemczech, Austrii i Szwajcarii.
Zainteresowania edytuj
Zajmuje się historią literatury niemieckiej od XVIII w. do współczesności, polską literaturą XX w. (Gombrowicz, Mackiewicz, Miłosz, Różewicz, Herbert, Tymoteusz Karpowicz), polsko-niemiecką komparatystyką literacką i kulturową, niemieckim dziedzictwem kulturowym w Polsce i historią germanistyki. Od 2015 r. wydaje z Wojciechem Kunickim w Leipziger Universitätsverlag historię polskiej germanistyki literaturoznawczej (Geschichte der literaturwissenschaftlichen Germanistik in Polen, dotąd trzy tomy). Tłumaczył utwory m.in. Volkera Brauna, Reinera Kunzego, Josefa Neubauera, Jana Patočkę, Karla Hansa Strobla.
Odznaczenia edytuj
W 2022 roku odznaczony Srebrną Odznaką Honorową Wrocławia[6].
Publikacje edytuj
Autor i (współ)redaktor kilkudziesięciu książek, słowników (m.in. Pisarzy niemieckojęzycznych XX wieku, 1996, i Współczesnych pisarzy niemieckojęzycznych, 2007) opracowań, artykułów i wywiadów, redaktor wydawnictw zbiorowych. Teksty jego autorstwa ukazują się w krajowych i zagranicznych czasopismach naukowych, kulturalnych, społeczno-politycznych, jak i prasie codziennej. Opublikował m.in.:
- Odsłony dialogu. Literatura, kultura i polityka w relacjach polsko-niemieckich, Kraków 2023.
- Facetten des Literatur- und Kulturdialogs, Dresden 2022.
- Książki - Ludzie - Rozmowy, Wrocław 2022.
- "Bronislaw Huberman, Vaterland Europa". Herausgegeben und kommentiert von Marek Zybura, Dresden 2020.
- "Im gemeinsamen Haus. Zur Geschichte der Deutschen in Polen", Berlin 2019.
- „Bardzo potrzebna mi jest przyjaźń Pana”. Zbigniew Herbert, Heinrich Kunstmann – Listy 1958-1970. Wstęp i opracowanie Marek Zybura, Kraków 2018
- Ein Patagonier in Berlin. Texte der deutschen Gombrowicz-Rezeption. Ausgewählt und herausgegeben von Marek Zybura, Neisse Verlag, Dresden 2018.
- Der Geist Polonias. Dwa wieki recepcji kultury polskiej w Niemczech 1741-1942. Wybór, wstęp i opracowanie Marek Zybura (Poznańska Biblioteka Niemiecka, 47), Poznań 2017.
- Karl Dedecius – Tadeusz Różewicz. Listy 1961-2013. Wstęp i opracowanie Marek Zybura, Andreas Lawaty, t. 1-2, Kraków 2017.
- „Der du mein ferner Bruder bist...”. Polnische Deutschlandfreunde in Porträts. Herausgegeben von Krzysztof Ruchniewicz und Marek Zybura, Osnabrück 2017.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ 100 lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Czarnieckiego w Nisku. Praca zbiorowa pod redakcją Mariusza Kowalika, Nisko 2012, s. 477.
- ↑ Powyższe dane biograficzne za: Kto jest kto we Wrocławiu. Informator biograficzny. Opracowanie i redakcja Krzysztof Gluziński, Wrocław 1999, s. 546–547.
- ↑ Uniwersytet Wrocławski. Wydział Filologiczny. Wykaz doktoratów 1945-2010
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 grudnia 2002 r., nr 115-12-02, o nadaniu tytułu naukowego profesora, Monitor Polski nr 12, poz. 162, s. 743.
- ↑ Por. 50 lat Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Księga Jubileuszowa pod redakcją Mieczysława Balowskiego i Stanisława Kochmanna, Opole 2005, s. 42 n.
- ↑ Odznaka Honorowa Wrocławia - Wrocław z wdzięcznością "Wratislavia Grato Animo" [online], bip.um.wroc.pl [dostęp 2022-12-16].