Wikipedia

Mirza Khazar

azerski dziennikarz, pisarz, politolog, tłumacz i wydawca

Mirza Kerim oglu Mikayilov (azer. Mirzə Kərim oğlu Mikayılov), znany jako Mirza Khazar (azer. Mirzə Xəzər) (ur. 29 listopada 1947, Göyçay, Azerbejdżańska SRR, ZSRR, zm. 31 stycznia 2020 w Niemczech[1][2]) – azerski autor, politolog, mówca, dziennikarz radiowy, wydawca, tłumacz Biblii na język azerski. Znany także jest jako Mirza Michaeli[3].

Mirza Khazar
Ilustracja
Mirza Khazar
Imię i nazwisko

Mirzə Kərim oğlu Mikayılov

Data i miejsce urodzenia

29 listopada 1947
Göyçay, Azerbejdżan

Data i miejsce śmierci

31 stycznia 2020
Niemcy

Narodowość

amerykańska

Dziedzina sztuki

Publicystyka

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Młodość edytuj

W lipcu 1973 ukończył prawo na Stanowym Uniwersytecie Azerbejdżańskim. Od sierpnia 1973 do stycznia 1974 pracował jako prawnik w Sumgait. W czerwcu 1974 wyemigrował do Izraela i zaczął uczęszczać na specjalne kursy dla prawników z ZSSR organizowane na Uniwersytet Tel Awiw. Od czerwca 1975 do stycznia 1976 służył w Siłach Obronnych Izraela[4].

Tłumaczenie Biblii edytuj

Na prośbę Instytutu Tłumaczeń Biblii w Sztokholmie, Mirza Khazar przełożył Biblię – Nowy Testament i Stary Testament – na język azerski. Mirza Khazar rozpoczął tłumaczenie całej Biblii w 1975 i ukończył w 1984[potrzebny przypis]. W 1982 Instytut Tłumaczeń Biblii w Sztokholmie, Szwecja, wydał nowe, współczesne tłumaczenie Nowego Testamentu na język azerski przez Mirzę Khazara, wersję, która dziś jest używana w Azerbejdżanie. Pierwsza edycja została wydrukowana w Zagrzebiu. Tłumaczenie Nowego Testamentu przez Mirzę Khazara zostało dodrukowywane pięć razy przez kolejne lata. Mirza Khazar ukończył tłumaczenie Starego Testamentu w 1984 roku, ale to tłumaczenie nie zostało jeszcze opublikowane.

Przeszłość: Pierwsze azerskie tłumaczenie przez Mirzę Farrukh i Feliksa Zaręnba było tłumaczeniem Ewangelia Mateusza, wydane w 1842 w Londynie przez Towarzystwo Misyjne Basel. Całość Nowego Testamentu została w pełni przetłumaczona i wydana w 1878 w Londynie, a Starego Testamentu w 1891.

Praca edytuj

Od stycznia 1976 do października 1985 pracował jako zastępca redaktora naczelnego azerbejdżańskiej stacji radiowej Radia Wolna Europa/Wolne Radio w Monachium, Niemcy. W październiku 1985 został zaproszony do Waszyngtonu na stanowisko redaktora naczelnego azerbejdżańskiej stacji radiowej Głosu Ameryki. W lutym 1987 Mirza Khazar wrócił do Monachium, aby zostać naczelnym azerbejdżańskiej stacji radiowej Radia Wolna Europa/Wolne Radio i pracował tam aż do września 2003. W styczniu 2004 założył gazetę Głos Mirzy Khazara (Mirzə Xəzərin Səsi) w Baku[5]. Mirza Khazar obecnie prowadzi gazetę online Głos Mirzy Khazara w trzech językach: po azerbejdżańsku, angielsku i rosyjsku[6]. Od września do października 2005 Mirza Khazar prowadził program na antenie telewizji Azadlig (wolna telewizja), pierwszej niezależnej stacji nadającej z zagranicy do Azerbejdżanu[7]. W grudniu 2005 rozpoczął program w radiu internetowym Głos Mirzy Khazara, gdzie słuchacze odwiedzający stronę mogą słuchać wcześniej nagranych audycji[8].

Gazety edytuj

Artykuły Mirzy Kazara odnoszące się do politycznej i ekonomicznej sytuacji Azerbejdżanu i innych państw byłego Związku Radzieckiego były publikowane w Azerbejdżanie, Turcji i Czechach oraz innych krajach na całym świecie[9]. Formacja Popularnego Frontu Mirzy Khazara w Azerbejdżanie (28 grudnia, 1988) była pierwszą gazetą naukową mówiącą o próbach lokalnych intelektualistów i patriotów wprowadzenia narodowego ruchu demokratycznego w Azerbejdżanie. Azerbejdżański Popularny Front został oficjalnie utworzony w 1989. W sierpniu 1989 zostało opublikowane jego towarzystwo Birlik podczas Azerbejdżańskiego Demokratycznego Ruchu Narodowego[10].

Czarny Styczeń 1990 edytuj

Podczas wydarzeń Czarnego Stycznia wojsko radzieckie uniemożliwiło przekazywanie wiadomości o wydarzeniach. W przededniu militarnej inwazji radzieckiej w Baku, w celu odcięcia ludności od wszelkich źródeł informacji, przez oficerów wywiadu zostało wysadzone źródło dostaw energii do azerbejdżańskich stacji telewizyjnych i radiowych. Telewizja i radio milczały, a druk prasy został zakazany[11].

Osobny artykuł: Czarny Styczeń.

Mirza Khazarowi i jego pracownikom Radia Wolna Europa/Wolne Radio udało się dalsze nadawanie codziennych raportów z Baku, co uczyniło ich jedynym źródłem wiadomości dla Azerów wewnątrz i poza granicami kraju przez kilka dni. Przywództwo Kremla starało się zachować w nieświadomości o wojskowej inwazji cały świat i populację wewnątrz Azerbejdżanu, ale Mirza Khazar i jego pracownicy udaremnili te próby. Dzięki Mirza Khazar i jego pracownikom z Wolnego Radia, Azerowie w Azerbejdżanie i na całym świecie oraz cała społeczność międzynarodowa, dowiedzieli się o inwazji sowieckiej i uzyskali szansę zorganizowania akcji protestacyjnych. Wstrząśnięty tym „zaskakującym” rozwojem sytuacji rząd ZSRR oficjalnie złożył skargę do Stanów Zjednoczonych o nadawanie informacji przez Radia Wolna Europa/Wolne Radio o inwazji na Azerbejdżan[12]. 20 stycznia około 1990 stacji radiowych uznało Mirza Khazara za legendę wśród Azerów w Azerbejdżanie i na zewnątrz. Melahet Agacankizi, znana poetka i pisarka Azerska, podczas audycji w radiu opisała wygląd Mirza Khazar w czasie wojskowej inwazji radzieckiej w następujący sposób: „W dniu 20 stycznia, Mirza Khazar swoim pięknym głosem, darem od Boga, dał nadzieję umierającym Azerom.”[13] Jego charakterystyczny głos i jego imię znane są wszystkim Azerom w Azerbejdżanie i na całym świecie[14].

Nagrody edytuj

Nazwisko Mirzy Khazara zostało umieszczone w książce pod tytułem „100 Wielkich Azerów” przygotowanej przez naukowca i autora Alisa Nijat i wydanej w Baku w 1999. W 1990 Popularny Front Azerbejdżański nagrodził Mirzę Khazara nagrodą Məmmədəmin Rəsulzadə za rolę jaką odegrał w Narodowym Ruchu Demokratycznym w Azerbejdżanie. Məmmədəmin Rəsulzadə był jednym z założycieli pierwszej niezależnej Republiki Azerbejdżańskiej w 1918. Sabir Rustamkhanly, pisarz azerski i polityk, nazwał Mirzę Khazar „symbolem naszej walki narodowej” w wywiadzie, którego udzielił gazecie „Cumhuriyet” we wrześniu 2003.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Mirzə Xəzər vəfat edib – Report.az [online], report.az [dostęp 2020-02-05] (azer.).
  2. ↑ Mirza Khazar passes away [online], apa.az [dostęp 2020-02-05] (azer.).
  3. ↑ ГОЛОС МИРЗЫ ХАЗАРА – Сайт горских евреев – gorskie.ru – gorskie evrei.
  4. ↑ Biografia.
  5. ↑ Мирза Хазар – человек, говорящий на языке Свободы. ru.mirzexezerinsesi.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-22)].
  6. ↑ Mirza Xazar – Berita Hari Ini Indonesia dan Dunia [online], www.mirzexezerinsesi.net [dostęp 2017-11-25] (ang.).
  7. ↑ FROM ABROAD, AZERBAIJANI TV STATIONS TRY TO SPEAK OUT.
  8. ↑ Live365 Internet Radio [online], www.live365.com [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2009-09-22].
  9. ↑ Reference to Mirza Michaeli’s research paper, the book “Ethnic Fears and Ethnic War In Karabagh”, by Stuart J. Kaufman, University of Kentucky, October 1998.
  10. ↑ Reference to Mirza Michaeli, the book “Soviet-American relations after the cold war”, by Robert Jervis, Seweryn Bialer, Duke University Press.
  11. ↑ 20 January 1990: Black Face of the Red Terror in Azerbaijan.
  12. ↑ Soviet Officials Charge Voice of America, Radio Liberty Fueled Riots.
  13. ↑ Article on Mirza Khazar. [dostęp 2009-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-23)].
  14. ↑ Broadcasting Freedom: The Cold War Triumph of Radio Free Europe.

Bibliografia edytuj

Artykuły opublikowane w języku angielskim edytuj

Artykuły opublikowane w języku azerskim edytuj

Artykuły opublikowane w języku rosyjskim edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mirza_Khazar&oldid=69582564”