PISA (Programme for International Student Assessment) – międzynarodowe badanie koordynowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Jego celem jest uzyskanie porównywalnych danych o umiejętnościach uczniów, którzy ukończyli 15. rok życia w celu poprawy jakości nauczania i organizacji systemów edukacyjnych.

Wyniki w roku 2012. "Maths" (Matematyka).
Wyniki w roku 2012. "Science" (Nauki ścisłe).
Wyniki w roku 2012. "Reading" (Czytanie ze zrozumieniem).

Cele i założenia badania edytuj

Program PISA powstał w 1997 roku. PISA bada umiejętności i wiedzę ważną z perspektywy wyzwań, przed jakimi 15-latkowie staną w swym dorosłym życiu. Punktem wyjścia jest pojęcie „alfabetyzmu” (literacy) odnoszące się do „zdolności stosowania wiedzy i umiejętności, analizowania, argumentowania i efektywnego komunikowania w procesie stawiania, rozwiązywania i interpretowania problemów w różnych sytuacjach” (OECD 2003:23).

Narzędzia badawcze ukierunkowane są na zbadanie umiejętności praktycznego kojarzenia i wykorzystania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin. Założeniu temu towarzyszy odwołanie do idei „kształcenia ustawicznego” – motywacji i postaw sprzyjających samodzielności w zdobywaniu dalszej wiedzy. Stąd treść zadań jest w możliwie dużym stopniu osadzona w codziennych sytuacjach życiowych. Testy PISA różnią się więc od typowych zadań szkolnych związanych z konkretnymi programami nauczania.

W badaniu PISA wyróżniono trzy podstawowe dziedziny: czytanie i interpretacja (ang. reading literacy), matematyka (mathematical literacy) i rozumowanie w naukach przyrodniczych (scientific literacy). Badanie realizowane jest regularnie co trzy lata, począwszy od 2000 r. W każdym z kolejnych badań szczególny nacisk jest położony na zbadanie jednej dziedziny: w 2000 roku było to czytanie ze zrozumieniem, 2003 – matematyka, w 2006 – rozumowanie w naukach przyrodniczych. W 2003 roku badano dodatkowo umiejętność rozwiązywania problemów (problem solving).

Metodologia edytuj

Każdy z uczniów biorących udział w badaniu wypełnia zeszyt testowy zawierający zadania z pytaniami. Następnie uczniowie wypełniają kwestionariusz. Osobny kwestionariusz jest wypełniany przez dyrektora szkoły i (od 2003 roku, w większości krajów) rodziców ucznia.

Na podstawie otrzymanych wyników szacuje się poziom umiejętność każdego ucznia. Pomiar opiera się na pytaniach wielokrotnego wyboru i pytaniach otwartych, wymagających skonstruowania przez ucznia własnych odpowiedzi. Odpowiedzi na pytania otwarte są skrupulatnie kodowane w oparciu o uzgodnione międzynarodowo klucze kodowe. Uzyskane wyniki są kalibrowane w taki sposób, by wynik krajów członkowskich OECD wynosił 500 punktów oraz by ok. dwie trzecie uczniów z tych krajów miało wynik mieszczący się w przedziale 400-600 punktów.

W 2012, Polska znalazła się w gronie 10 państw, w którym uczniowie zdobyli najwyższy wynik[1].

Wyniki badania edytuj

Pierwsze badanie PISA zrealizowano w 2000 roku: objęło ono 265 tys. uczniów z 32 krajów, w tym 28 krajów OECD. W PISA 2003 wzięło udział 42 krajów (ponad 275 tys. uczniów), w tym wszystkie kraje OECD. W badaniach PISA 2006 uczestniczyło 56 krajów, natomiast PISA 2009 badało uczniów z 64 krajów.

Czytanie i interpretacja edytuj

Najlepsze wyniki zanotowano w następujących krajach:

PISA 2000 PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009[2] PISA 2012[3] PISA 2015[4] PISA 2018 PISA 2022[5]
1.   Finlandia 546
2.   Kanada 534
3.   Nowa Zelandia 529
4.   Australia 528
5.   Irlandia 527
6.   Hongkong 525
7.   Korea

Południowa

525
8.   Wielka Brytania 523
9.   Japonia 522
10.   Szwecja 516
25.   Polska 479
1.   Finlandia 543
2.   Korea

Południowa

534
3.   Kanada 528
4.   Australia 525
5.   Liechtenstein 525
6.   Nowa Zelandia 522
7.   Irlandia 515
8.   Szwecja 514
9.   Holandia 513
10.   Hongkong 510
16.   Polska 497
1.   Korea

Południowa

556
2.   Finlandia 547
3.   Hongkong 536
4.   Kanada 527
5.   Nowa Zelandia 521
6.   Irlandia 517
7.   Australia 513
8.   Liechtenstein 510
9.   Szwecja 508
10.   Polska 507
1.   ChinySzanghaj 556
2.   Korea

Południowa

539
3.   Finlandia 536
4.   Hongkong 533
5.   Singapur 526
6.   Kanada 524
7.   Nowa Zelandia 521
8.   Japonia 520
9.   Australia 515
10.   Holandia 508
15.   Polska 500
1.   ChinySzanghaj 570
2.   Hongkong 545
3.   Singapur 542
4.   Japonia 538
5.   Korea Południowa 536
6.   Finlandia 524
7.   Tajwan 523
7.   Kanada 523
7.   Irlandia 523
10.   Polska 518
1.   Singapur 535
2.   Hongkong 527
3.   Kanada 527
4.   Finlandia 526
5.   Irlandia 521
6.   Estonia 519
7.   Korea Południowa 517
8.   Japonia 516
9.   Norwegia 513
10.   Nowa Zelandia 509
13.   Polska 506
1.   Chiny[6] 555
2.   Singapur 549
3.   Makau 525
4.   Hongkong 524
5.   Estonia 523
6.   Kanada 520
7.   Finlandia 520
8.   Irlandia 518
9.   Korea Południowa 514
10.   Polska 512
1.   Singapur 543
2.   Irlandia 516
2.   Japonia 516
4.   Korea Południowa 515
4.   Tajwan 515
5.   Estonia 511
6.   Makau 510
7.   Kanada 507
8.   Stany Zjednoczone 504
9.   Nowa Zelandia 501
9.   Hongkong 500
15.   Polska 489

Matematyka edytuj

Najlepsze wyniki zanotowano w następujących krajach:

PISA 2000 PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009[7] PISA 2012[3] PISA 2015 PISA 2018 PISA 2022[5]
1.   Hongkong 560
2.   Japonia 557
3.   Korea Południowa 547
4.   Nowa Zelandia 537
5.   Finlandia 536
6.   Australia 533
7.   Kanada 533
8.   Szwajcaria 529
9.   Wielka Brytania 529
10.   Belgia 520
25.   Polska 470
1.   Hongkong 550
2.   Finlandia 544
3.   Korea Południowa 542
4.   Holandia 538
5.   Liechtenstein 536
6.   Japonia 534
7.   Kanada 532
8.   Belgia 529
9.   Makau 527
10.   Szwajcaria 527
24.   Polska 490
1.   Tajwan 549
2.   Finlandia 548
3.   Hongkong 547
4.   Korea Południowa 547
5.   Holandia 531
6.   Szwajcaria 530
7.   Kanada 527
8.   Makau 525
9.   Liechtenstein 525
10.   Japonia 523
25.   Polska 495
1.   ChinySzanghaj 600
2.   Singapur 562
3.   Hongkong 555
4.   Korea Południowa 546
5.   Tajwan 543
6.   Finlandia 541
7.   Liechtenstein 536
8.   Szwajcaria 534
9.   Japonia 529
10.   Kanada 527
25.   Polska 495
1.   ChinySzanghaj 613
2.   Singapur 573
3.   Hongkong 561
4.   Tajwan 560
5.   Korea Południowa 554
6.   Makau 538
7.   Japonia 536
8.   Liechtenstein 535
9.   Szwajcaria 531
10.   Holandia 523
13.   Polska 518
1.   Singapur 564
2.   Hongkong 548
3.   Makau 544
4.   Tajwan 542
5.   Japonia 532
6.   Chiny[8] 531
7.   Korea Południowa 524
8.   Szwajcaria 521
9.   Estonia 520
10.   Kanada 516
17.   Polska 504
1.   Chiny[6] 591
2.   Singapur 569
3.   Makau 558
4.   Hongkong 551
5.   Tajwan 531
6.   Japonia 527
7.   Korea Południowa 526
8.   Estonia 523
9.   Holandia 519
10.   Polska 516
1.   Singapur 575
2.   Makau 552
3.   Tajwan 547
4.   Hongkong 540
5.   Japonia 536
6.   Korea Południowa 527
7.   Estonia 510
8.   Szwajcaria 508
9.   Kanada 497
9.   Holandia 493
15.   Polska 489

Rozumowanie w naukach przyrodniczych edytuj

Najlepsze wyniki zanotowano w następujących krajach:

PISA 2000 PISA 2003 PISA 2006 PISA 2009[9] PISA 2012[3] PISA 2015 PISA 2018 PISA 2022[5]
1.   Korea Południowa 552
2.   Japonia 550
3.   Hongkong 541
4.   Finlandia 538
5.   Wielka Brytania 532
6.   Kanada 529
7.   Nowa Zelandia 528
8.   Australia 528
9.   Austria 519
10.   Irlandia 513
22.   Polska 483
1.   Finlandia 548
2.   Japonia 548
3.   Hongkong 539
4.   Korea Południowa 538
5.   Liechtenstein 525
6.   Australia 525
7.   Makau 525
8.   Holandia 524
9.   Czechy 523
10.   Nowa Zelandia 521
19.   Polska 498
1.   Finlandia 563
2.   Hongkong 534
3.   Kanada 534
4.   Tajwan 532
5.   Estonia 531
6.   Japonia 531
7.   Nowa Zelandia 530
8.   Australia 527
9.   Holandia 525
10.   Liechtenstein 522
23.   Polska 498
1.   ChinySzanghaj 575
2.   Finlandia 554
3.   Hongkong 549
4.   Singapur 542
5.   Japonia 539
6.   Korea Południowa 538
7.   Nowa Zelandia 532
8.   Kanada 529
9.   Estonia 528
10.   Australia 527
19.   Polska 508
1.   ChinySzanghaj 580
2.   Hongkong 555
3.   Singapur 551
4.   Japonia 547
5.   Finlandia 545
6.   Estonia 541
7.   Korea Południowa 538
8.   Wietnam 528
9.   Polska 526
10.   Liechtenstein 525
10.   Kanada 525
1.   Singapur 556
2.   Japonia 538
3.   Estonia 534
4.   Tajwan 532
5.   Finlandia 531
6.   Makau 529
7.   Kanada 528
8.   Wietnam 525
9.   Hongkong 523
10.   Chiny[8] 518
23.   Polska 501
1.   Chiny[6] 590
2.   Singapur 551
3.   Makau 544
4.   Estonia 530
5.   Japonia 529
6.   Finlandia 522
7.   Korea Południowa 519
8.   Kanada 518
9.   Hongkong 517
10.   Tajwan 516
11.   Polska 511
1.   Singapur 561
2.   Japonia 547
3.   Makau 543
4.   Tajwan 537
5.   Korea Południowa 528
6.   Estonia 526
7.   Hongkong 520
8.   Kanada 515
9.   Finlandia 511
10.   Australia 507
17.   Polska 499

Organizacja badania edytuj

PISA jest wspólnym przedsięwzięciem wielu krajów. Każdy z nich ma możliwość kształtowania celów i metodologii badania. Całość badania koordynuje 8-osobowy zespół w Sekretariacie OECD, w którym zasiadał m.in. dr Maciej Jakubowski z Polski. Priorytety badania określa Rada Zarządzająca (PISA Governing Board), w której zasiada po jednym przedstawicielu z każdego kraju (przedstawicielem Polski jest Piotr Mikiewicz z Ministerstwa Edukacji Narodowej). Na kształtowanie narzędzi badawczych mają także wpływ powoływane przez OECD grupy ekspertów. Polska reprezentowana jest w grupie eksperckiej ds. matematyki (prof. Zbigniew Marciniak). Realizację badania organizuje i nadzoruje międzynarodowe konsorcjum, które odpowiada też przed OECD za całość procesu badawczego. W Polsce od 2013 roku za realizację badań odpowiada Instytut Badań Edukacyjnych. Kierownikiem badania PISA 2018 była Elżbieta Barbara Ostrowska.

Przypisy edytuj

  1. http://www.oecd.org/pisa/keyfindings/pisa-2012-results-overview.pdf
  2. MEN, PISA: Wyniki badania 2009 w Polsce. 2009. s. 31. [dostęp 2011-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-20)].
  3. a b c OECD, PISA: Wyniki badania 2012. 2013. s. 1-32. [dostęp 2014-01-31].
  4. OECD, PISA: Wyniki badania 2015. 2016. s. 5. [dostęp 2017-09-05].
  5. a b c Instytut Badań Edukacyjnych: Umiejętności polskich piętnastolatków: Najważniejsze wyniki badania OECD PISA 2022. 2023.
  6. a b c Pekin-Szanghaj-Jiangsu-Zhejiang
  7. MEN, PISA: Wyniki badania 2009 w Polsce. 2009. s. 58. [dostęp 2011-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-20)].
  8. a b Pekin-Szanghaj-Jiangsu-Guangdong
  9. MEN, PISA: Wyniki badania 2009 w Polsce. 2009. s. 73. [dostęp 2011-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-20)].

Linki zewnętrzne edytuj