Pomnik Karola Świerczewskiego w Poznaniu
Pomnik Karola Świerczewskiego – modernistyczny pomnik istniejący od 1975 do 2009 w Poznaniu na Osiedlu Karola Świerczewskiego (obecnie os. ks. Popiełuszki, przy ul. Grochowskiej). Upamiętniał gen. Karola Świerczewskiego Waltera.
 Pomnik Karola Świerczewskiego i kościół św. Jerzego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce |
ul. Grochowska |
| Styl architektoniczny | |
| Projektant | |
| Całkowita wysokość |
18 m |
| Data budowy |
styczeń 1975 |
| Data odsłonięcia |
11 października 1975 |
| Data likwidacji |
8 czerwca 2009 |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′25,679″N 16°52′27,779″E/52,407133 16,874383
| |
Opis dzieła edytuj
Całość założenia (pomnik, tereny zielone, sieć wodno-kanalizacyjną) zaprojektowano na powierzchni 7 140 m². Projektantami bryły pomnika byli Anna Krzymańska i Ryszard Skupin. Centralnym akcentem dość rozległego założenia pomnikowego była 18-metrowa bryła betonu w kształcie rękojeści bagnetu wbitego w ziemię. Towarzyszyły jej dwie stele ze scenami batalistycznymi z życia generała (generał Świerczewski wśród walczących Hiszpanów oraz generał Świerczewski wśród walczącego proletariatu). Na pierwszej był wyryty napis: Rok 1917. Wielka Rewolucja Październikowa / Braterstwo Broni, Przyjaźń, Lenino – Bug – Studzianki – Poznań – Wał Pomorski – Kołobrzeg – Gdańsk – Odra-Nysa – Berlin; na drugiej: Rok 1936. Hiszpania / Polska jest wszędzie gdzie bronią wolności (Józef Sułkowski). Na wysokości 3,10 m zainstalowany był poziomy cokół z elementami rzeźbiarskimi (płaskorzeźby orderów Budowniczy Polski Ludowej, Virtuti Militari, Krzyż Grunwaldu, Krzyż Walecznych).
Na licu pomnika widniał napis Generał Karol Świerczewski – Walter. Budowniczy Polski Ludowej. 1897-1947 oraz cytat z wiersza Władysława Broniewskiego:
Nie o każdym śpiewają pieśni
lecz to imię opiewać będą
ono potrafi się wznieść
ponad historię legendą
Otoczenie pomnika zaprojektował Jan Kopydłowski.
Historia edytuj
Pomnik powstał z inicjatywy działaczy społecznych poznańskiego Grunwaldu. W 1968 utworzony został Społeczny Komitet Budowy Pomnika Karola Świerczewskiego w Poznaniu na którego czele stanął Zygmunt Piękniewski (po jego śmierci w 1969 - Zygmunt Węgrzyk). Towarzyszyli mu w Prezydium Komitetu: Jan Dobry, Stanisław Gębczyński, Zenon Werner, Bolesław Usarewicz, Tadeusz Wojciechowski, Marian Jakubowicz, Wacław Głowiński, Czesław Skrzypek. Komitet formalnie działał jako stowarzyszenie[a].
W styczniu 1975 położono fundamenty pod pomnik. Prace realizowały przedsiębiorstwa miejskie oraz mieszkańcy Grunwaldu w ramach czynów społecznych. Prace ukończono jesienią 1975. Komitet Budowy rozwiązano 29 grudnia 1975.
Odsłonięcie edytuj
Na uroczystość odsłonięcia 11 października 1975 przybyli przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, LWP, przedstawiciele władz szczebla wojewódzkiego i miejskiego, kombatanci i mieszkańcy Poznania. Przemawiali: Józef Cichowlas (członek Egzekutywy KW PZPR, I sekretarz Komitetu Dzielnicowego PZPR Poznań-Grunwald), Władysław Śleboda (prezydent miasta), gen. broni Tadeusz Tuczapski (wiceminister Obrony Narodowej, Główny Inspektor Obrony Terytorialnej). Gen. broni Tadeusz Tuczapski odsłonił pomnik pod którym chwilę później złożono kwiaty i wieńce. Zgromadzona publiczność odśpiewała Międzynarodówkę.
Po uroczystości, w Szkole Podstawowej nr 88 im. Gen. K. Świerczewskiego, odbyło się spotkanie z budowniczymi pomnika połączone z wręczeniem odznaczeń.
-
Przed uroczystością -
Przemówienie wygłasza Józef Cichowlas -
Przemówienie wygłasza Władysław Śleboda -
Aktu odsłonięcia pomnika dokonuje gen. broni Tadeusz Tuczapski -
U stóp pomnika złożono wieńce i wiązanki kwiatów
Wyburzenie edytuj
Pomnik zburzono 8 czerwca 2009. Najpierw został pocięty, a następnie przewrócony[1][2].
W sąsiedztwie miejsca, gdzie kiedyś stał pomnik, znajduje się kościół św. Jerzego.
Uwagi edytuj
- ↑ zarejestrowane w Wydziale Spraw Wewnętrznych UMP 30.01.1969 pod nr 205
Przypisy edytuj
- ↑ Wojna o pomnik generała Świerczewskiego w: epoznan.pl z 27 marca 2007 (dostęp 2012-12-22)
- ↑ Pomnik Karola Świerczewskiego zostanie zburzony w: epoznan.pl (dostęp 2012-12-22)
Zobacz też edytuj
- pomnik Karola Świerczewskiego Waltera w Jabłonkach – inny pomnik związany z Karolem Świerczewskim
- ulica Bukowska – w czasach PRL ulica Karola Świerczewskiego, przebiegająca w pobliżu
- Wielkopolskie Zakłady Teleelektroniczne "Telkom-Teletra" im. Karola Świerczewskiego – w pobliżu
Bibliografia edytuj
- Sprawozdania w: Kronika Miasta Poznania 3/1976, s. 139-145; on-line: [1]
- Pomnik gen. Karola Świerczewskiego w Poznaniu. sztuka.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. w: sztuka.net (dostęp 2012-12-22)