Wikipedia

Przemysław Czapliński

polski krytyk literacki

Przemysław Roman Czapliński (ur. 6 listopada 1962 w Poznaniu[1]) – polski krytyk literacki, profesor literatury współczesnej. Pracuje w Instytucie Filologii Polskiej UAM. Członek korespondent Polskiej Akademii Nauk.

Przemysław Czapliński
Data i miejsce urodzenia

6 listopada 1962
Poznań

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: krytyka literacka, teoria i historia literatury XX w.
Alma Mater

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Doktorat

17 grudnia 1992

Habilitacja

23 lutego 1998

Profesura

12 czerwca 2002

Polska Akademia Nauk
Status

członek korespondent

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Życiorys edytuj

Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu[2]. Doktoryzował się w 1992, habilitował w 1998, a rok później uzyskał stanowisko profesora na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Tytuł profesora otrzymał w 2002 roku. W latach 2002-2008 pełnił funkcję kierownika Pracowni Krytyki Literackiej (na Wydziale Filologii Polskiej UAM), od 2008 jest kierownikiem specjalności krytycznoliterackiej (od 2015 nazwa specjalności: Krytyka i praktyka literacka). W latach 2001-2006 był redaktorem czasopisma Poznańskie Studia Polonistyczne[3]; od 2016 wchodzi w skład redakcji czasopisma „Teksty Drugie”[4]. W latach 2002-2006 był członkiem Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk[5]. W latach 1997-2001 oraz 2010-2013 wchodził w skład jury Nagrody Literackiej Nike[6], od 2008 zasiada w jury konkursu teatralnego poświęconego polskiej dramaturgii współczesnej „Metafory rzeczywistości”[7]. Autor wielu publikacji krytycznoliterackich (m.in. Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976-1996, Ruchome marginesy: szkice o literaturze lat 90.).

W 2016 został wybrany na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk[8].

Nagrody i nominacje edytuj

  • 1993 – II nagroda w Konkursie Fundacji im. Konrada i Marty Górskich
  • 1996 – Medal Młodej Sztuki
  • 1997 – Nagroda im. Ludwika Frydego, przyznawana przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Krytyki Literackiej
  • 1998 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich
  • 1999 – Nagroda Prezesa Rady Ministrów
  • 2004 – Nagroda im. Kazimierza Wyki[9]
  • 2014 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego[10]
  • 2017 – nominacje za książkę Poruszona mapa: do nagrody im. Jerzego Giedroyca; do Górnośląskiej nagrody Orfeusz
  • 2017 – nagroda im. Jana Długosza za książkę Poruszona mapa
  • 2019 – Nagroda Marszałka Województwa Wielkopolskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury
  • 2020 – nagroda American Association of Teachers of Slavic and East European Languages przyznawana najlepiej zredagowanej wieloautorskiej książce naukowej (AATSEEL Annual Award for the Best Edited Multi-Author Scholarly Volume) za dzieło Being Poland: A New History of Polish Literature and Culture since 1918, edited by Tamara Trojanowska, Joanna Niżyńska, and Przemysław Czapliński, with the assistance of Agnieszka Polakowska (University of Toronto Press, 2018)
  • 2020 - Nagroda Michaela Henry'ego Heima za rok 2020 (The 2020 Michael Henry Heim Prize in Collegial Translation) za przekład artykułu Katastrofa wsteczna dokonany przez Joannę Trzeciak Huss (Kent State University)

Publikacje edytuj

  • Tadeusz Konwicki, Poznań 1994.
  • Poetyka manifestu literackiego 1918 – 1939, Warszawa 1997.
  • Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976 – 1996, Kraków 1997. ISBN 83-08-02723-7
  • Literatura polska 1976-1998. Przewodnik po prozie i poezji, Kraków 1999 (wraz z Piotrem Śliwińskim).
  • Kontrapunkt. Rozmowy o książkach, 1999, (wraz z Piotrem Śliwińskim).
  • Wzniosłe tęsknoty. Nostalgie w prozie lat dziewięćdziesiątych, Kraków 2001.
  • Mikrologi ze śmiercią: motywy tanatyczne we współczesnej literaturze polskiej, Poznań 2001.
  • Ruchome marginesy: szkice o literaturze lat 90, Kraków 2002. ISBN 83-240-0145-X
  • Świat podrobiony. Krytyka i literatura wobec nowej rzeczywistości, Kraków 2003.
  • Kalendarium życia literackiego 1976 – 2000. Wydarzenia, dyskusje, bilanse, Kraków 2003, (wraz z: Maciejem Lecińskim, Elizą Szybowicz, Błażejem Warkockim).
  • Efekt bierności. Literatura w czasie normalnym, Kraków 2004.
  • Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości, Kraków 2007.
  • Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, Warszawa, 2009 [przekład na jęz. rumuński: Polonia în schimbare: modernitatea târzie și marile noastre narațiuni, Trad. Constantin Geambasu. Paideia, București 2015].
  • Resztki nowoczesności. Dwa studia o literaturze i życiu. Kraków 2011.
  • The Remnants of Modernity. Two Essays on Sarmatism and Utopia in Polish Contemporary Literature. Trans. by Thomas Anessi. Peter Lang Edition, Frankfurt am Main 2015.
  • Poruszona mapa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016. ISBN 978-83-08-06195-4
  • P. Czapliński, Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński, Literatura i jej natury. Przewodnik ekokrytyczny dla nauczycieli i uczniów szkół średnich. Wydawnictwo Rys, Poznań 2017.

Antologie i przekłady

  • Literatura ustna. Wybór tekstów, wstęp, kalendarium i bibliografia P. Czapliński. Gdańsk 2010.
  • Kamp. Antologia przekładów. pod red. P. Czaplińskiego i Anny Mizerki. Kraków 2012.
  • Ekonomia prestiżu. Nagrody, wyróżnienia i wymiana wartości kulturowej. Przeł. P. Czapliński, Łukasz Zaremba. Wstęp P. Czapliński, Warszawa 2013.

Prace zespołowe

  • Nuda w kulturze, pod red. P. Czaplińskiego i Piotra Śliwińskiego. Poznań 1999.
  • Normalność i konflikty. Rozważania o literaturze i życiu literackim w nowych czasach, pod red. P. Czaplińskiego, P. Śliwińskiego, Poznań 2006.
  • Lacan, Žižek – rewolucja pod spodem, pod red. P. Czaplińskiego. Poznań 2008.
  • Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania. Red. P. Czapliński, Ewa Domańska, Poznań 2009
  • Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa. Red. P. Czapliński, Anna Legeżyńska, Marcin Telicki, Poznań 2010.
  • Nowoczesność i sarmatyzm. Red. P. Czapliński, Poznań 2011.
  • Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku. Red. P. Czapliński, Renata Makarska, Marta Tomczok (Cuber). Katowice 2013.
  • Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii. Red. P. Czapliński, Ryszard Nycz. IBL PAN, Warszawa 2017.
  • Prognozowanie teraźniejszości. Myślenie z wnętrza kryzysu. Red. P. Czapliński, Joanna B. Bednarek. Wydawnictwo Katedra Gdańsk 2018.
  • O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce. Red. P. Czapliński, Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński. Instytut Wydawniczy Książka i Prasa (seria Biblioteka Le Monde Diplomatique), Warszawa 2019.
  • Being Poland: A New History of Polish Literature and Culture since 1918, edited by Tamara Trojanowska, Joanna Niżyńska, and Przemysław Czapliński, with the assistance of Agnieszka Polakowska, University of Toronto Press, 2018.
  • Tożsamość po pogromie. Świadectwa i interpretacje Marca '68. Red. Alina Molisak, P. Czapliński. IBL PAN, Warszawa 2019.
  • To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii. Red. P. Czapliński, Joanna B. Bednarek, Instytut Wydawniczy Książka i Praca (seria Biblioteka Le Monde Diplomatique), Warszawa 2022, ss. 460.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Nagroda im. Kazimierza Wyki. malopolskie.pl, 22 11 2004. [dostęp 2014-05-18].
  2. ↑ Małgorzata Wyszyńska: Czapliński Przemysław. [dostęp 2008-12-28]. (pol.).
  3. ↑ Laureat 2004 Nagrody im. Kazimierza Wyki. web.archive.org. [dostęp 2008-12-28]. (pol.).
  4. ↑ Bibliografia "Tekstów Drugich"; Wyszukiwarka: Przemysław Czapliński. [w:] Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” (ISSN 0867-0633); dwumiesięcznik literaturoznawczy [on-line]. Instytut Badań Literackich PAN we współpracy ze Stowarzyszeniem Pro Cultura Litteraria. [dostęp 2020-09-19].
  5. ↑ Prof. Przemysław Roman Czapliński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-12-28].
  6. ↑ Nagroda Nike (oficjalna strona). [dostęp 2008-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 lutego 2015)].
  7. ↑ Metafory Rzeczywistości – regulamin. [dostęp 2010-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  8. ↑ Uchwała Nr 5 /2016 Zgromadzenia Ogólnego Polskiej Akademii Nauk z dnia 1 grudnia 2016 r. w sprawie prawomocności wyboru członków korespondentów Polskiej Akademii Nauk. sip.lex.pl. [dostęp 2019-08-24].
  9. ↑ Laureat 2004. Nagroda im. Kazimierza Wyki, 2004. [dostęp 2014-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-02)].
  10. ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-05-30].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Przemysław_Czapliński&oldid=73237598”