Wikipedia

STS Generał Zaruski

STS Generał Zaruski – jeden z najstarszych czynnych polskich żaglowców, pływający cały rok po wodach Bałtyku, w sezonie głównie w rejsach szkoleniowych dla młodzieży, mający w swojej karierze wyprawy także na wody podbiegunowe. Jako pływający zabytek sztuki szkutniczej ma dość trudne warunki bytowe dla załogi i jest częściowo wyposażony w archaiczne już dziś urządzenia i jako taki jest ulubioną jednostką polskich żeglarzy pielęgnujących stare morskie tradycje. Do tych tradycji weszły już na stałe coroczne rejsy (właściwie wyprawy) zimowe, np. wielodniowe rejsy sylwestrowe.

Generał Zaruski
Ilustracja
STS Generał Zaruski przy Ołowiance w Gdańsku (2016)
Poprzednie nazwy

Kryssaren, Mariusz Zaruski, Młoda Gwardia

Bandera

 Polska

Numer na żaglu

PZ 4
(daw. XXXI PZ-4)

Znak wywoławczy

SPG 2276

Port macierzysty

Gdańsk

Właściciel

miasto Gdańsk

Armator

MOSiR Gdańsk

Dane podstawowe
Materiał

drewno

Historia
Stocznia

B.Lunds Skeeps & Yachtvarv, Ekenäs, Szwecja

Data budowy

1939

Data wodowania

1940

Dane techniczne
Liczebność załogi

25 do 30 osób

Długość całkowita (L)

29,02 m

Długość kadłuba

25,32 m

Szerokość (B)

5,88 m

Zanurzenie (D)

3,26 m

Pojemność

71 RT

Pojemność brutto

88,95 GT

Masa całkowita

70

Ożaglowanie
Typ ożaglowania

kecz

Liczba żagli

4

Powierzchnia ożaglowania

327 m²

Wysokość masztów

37

Liczba masztów

2

Napęd mechaniczny
Silnik

silnik spalinowy

Moc silnika

2 x 114 KM[1]

Multimedia w Wikimedia Commons
STS Generał Zaruski przy Wałach Chrobrego w Szczecinie (2022 r.)

Historia i rejsy edytuj

  • 1938. Zamówiony przez Ligę Morską i Kolonialną, z inicjatywy gen. Mariusza Zaruskiego, jako jeden z 10 podobnych jachtów, które miały stanowić trzon przyszłej morskiej flotylli harcerskiej.
  • 1939. Rozpoczęcie budowy w szwedzkiej stoczni B. Lunda w Ekenäs koło Kalmaru, według planów szwedzkiego jachtu szkolnego „Kaparen” z 1934 roku. Na prośbę gen. Zaruskiego budowę nadzorował Gustaf Bernhardt, założyciel i szef Svenska Seglarskola. Jacht od początku miał nosić nazwę "Generał Mariusz Zaruski"[2].
  • 6 lutego 1940. Sprzedaż jachtu na licytacji w celu pokrycia nieopłaconych kosztów budowy. Nowym właścicielem zostało stowarzyszenie Colbus powołane specjalnie w tym celu 25 października 1939 roku do życia.
  • Czerwiec 1940. Wodowanie kadłuba i początek prac z ożaglowaniem i zabudową wnętrz.
  • Październik 1940. Stowarzyszenie Colbus sprzedaje skończony jacht (ale jeszcze bez zamontowanych silników) Svenska Seglarskola za 40 000 koron. W kontrakcie znajdują się zapisy zakazujące dalszej sprzedaży jednostki przez 5 lat.
  • Okres wojny jacht spędził na szwedzkich wodach terytorialnych żeglując pod nazwą „Kryssaren”, wykorzystywany przez szwedzką organizację „Svenska Seglarskolan” („Szwedzka Szkoła Żeglarska”).
  • 1945. Strona szwedzka przypomniała, że znajduje się u nich nieodebrany, spłacony jeszcze przed wojną jacht.
  • 1946. 17 stycznia żaglowiec przypłynął do kraju na holu. Otrzymał nazwę „Generał Zaruski” w hołdzie inicjatorowi budowy żaglowca, postaci najbardziej przed wojną zasłużonej dla morskiego wychowania polskiej młodzieży[według kogo?]. Jacht przejęła reaktywowana Liga Morska[3]. Decyzją LM żaglowiec został przekazany do Centralnego Ośrodka Morskiego w Ustce[4]. Pierwszy większy rejs po Bałtyku odbywa się we wrześniu 1946.
  • 1947. Kapitanem jachtu na kilka lat został Michał Sumiński[3].
  • 1948-1949. Jacht został czarterowany organizacji Służba Polsce[3].
  • Sierpień 1950. Zmiana nazwy na „Młoda Gwardia”. W tym roku rejs pod dowództwem kpt. Szpakowskiego do portów NRD.
  • 1953. Przejęcie jachtu przez Ligę Przyjaciół Żołnierza (przemianowana od 1962 na Ligę Obrony Kraju) po włączeniu do niej Ligi Morskiej[3].
  • 1957. Zmiana nazwy na „Mariusz Zaruski” (jeszcze bez dopisku „Generał”). W czerwcu rejs z Zewem Morza do Narwiku.
  • 1958. Remont i wymiana oryginalnych silników Bolinder na June Munktell (2 x 45 KM).
  • 1962. Wymiana napędu na 2 silniki Albin Motors (2 x 75 KM).
  • 1969. Przywrócenie nazwy „Generał Zaruski”.
  • 1975. Rejs na Spitsbergen pod dowództwem kpt. Rościszewskiego. "Generał Zaruski" pierwszym polskim żaglowcem, który dotarł do stacji badawczej Hornsundzie.
  • 1976. Wymiana silników na marynizowane w Puckich Zakładach Mechanicznych jednostki „Rekin” (każda po 95 KM).
  • 1977. Wejście na mieliznę pod Kopenhagą[5][6].
  • 1978–1982. Remont w stoczni „Nauta” w Gdyni. Wstawienie nowych silników (2 x 140 KM).
  • 1982. Pierwszy rejs Bractwa Żelaznej Szekli na Zaruskim.
  • 1984. W porcie Jastarnia za burtę jachtu wylatuje jego bosman i ponosi śmierć[7].
  • 1988. Podczas wakacyjnego rejsu szkoleniowego po Morzu Bałtyckim żaglowiec łamie maszt.
  • 1993. Rejs z niepełnosprawnymi do Maarianhaminy (szw. Mariehamn).
  • W połowie lat 90. został wyczarterowany prywatnej osobie (Ryszardowi Herrmannowi ,przeprowadzającemu jego remonty). Pływał głównie w rejsach z młodzieżą, lecz także w zimowe rejsy sylwestrowe (2000/2001, 2001/2002). Na wiosnę 2003 wskutek braku remontów stracił klasę PRS, został wyłączony z eksploatacji i zacumowany w Jastarni.
  • Od sierpnia 2003 przekazany został pod opiekę fundacji Polskie Żagle im. Gen. Zaruskiego, zamierzającej wyremontować jacht i przywrócić mu funkcję zaplanowaną jeszcze przed wojną – szkolenie żeglarskie młodzieży. Przeprowadzony na slip stoczni rybackiej we Władysławowie w maju 2005 roku. Pod koniec 2006 roku szeroko zakrojony remont został przerwany na skutek wycofania się głównego sponsora – Poczty Polskiej.
  • 2005. Fundacja Kompania Morska[8] odnalazła w Szwecji i przekazała do Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku rysunki konstrukcyjne jachtu „Kaparen”, który był pierwowzorem dla „Generała Zaruskiego”.
  • 15 września 2008. podpisanie listu intencyjnego dotyczącego przejęcia przez miasto Gdańsk żaglowca i przekazania go Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji[9].
  • 3 listopada 2008. Gdańsk kupił żaglowiec za 150 000 zł[10].
  • Kwiecień 2009 - przyholowanie jednostki do Gdańskiej Stoczni „Remontowej”.
  • 15 września 2009. Fundacja Kompania Morska[8] sprowadza do Polski odnalezione na strychu Bertila Lunda oryginalne rysunki i plany budowy „Generała Zaruskiego”. Kopie planów przekazuje Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w Gdańsku.
  • Na początku 2010 roku międzynarodowa grupa ekspertów negatywnie odniosła się do przyjętych do realizacji rozwiązań konstrukcyjnych wprowadzających znaczne modyfikacje w stosunku do planów historycznych[11].
  • Koniec 2010. Początek remontu jednostki na terenie Gdańskiej Stoczni „Remontowej”[12].
  • 5 grudnia 2011. Wodowanie kadłuba w basenie Gdańskiej Stoczni Remontowej w obecności Andersa Berga, Honorowego Prezydenta European Maritime Heritage.
  • 30 października 2012 Podniesienie bandery w Gdańskiej Stoczni Remontowej w obecności Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego[13].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jerzy Uklejewski „«Generał Zaruski» pod biało-czerwoną banderą”, TwojaGazeta.pl, listopad 2012
  2. ↑ Jacht 'Gen. Mariusz Zaruski' buduje się w Szwecji, „Dzień Dobry”, IX (177), Warszawa, 29 czerwca 1939, s. 12.
  3. ↑ a b c d Jerzy Miciński, Marek Twardowski, Księga statków polskich 1918–1945, tom 2, Maria Radecka (red.), Gdańsk: „Polnord - Oskar”, 1997, s. 84-99, ISBN 83-86181-31-1, OCLC 749749877.
  4. ↑ "Dziennik Bałtycki" nr 46 (263), R.II, 16 lutego 1946 r. Żaglowiec "gen. Mariusz Zaruski" dla Centr. Ośr. Morskiego w Ustce, s. 3.
  5. ↑ WEJŚCIE s/y GENERAŁ ZARUSKI NA MIELIZNĘ MIDDEL GRUND W DNIU 27 SIERPNIA 1977 R.. [dostęp 2012-09-10].
  6. ↑ Generał Zaruski, 1977, wejście na mieliznę, Sund – Wypadki jachtów [online] [dostęp 2023-06-28] (pol.).
  7. ↑ Generał Zaruski, 1984, wypadnięcie za burtę i utonięcie bosmana, Port Jastarnia – Wypadki jachtów [online] [dostęp 2021-05-04] (pol.).
  8. ↑ a b Fundacja Kompania Morska. [dostęp 2021-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-08)].
  9. ↑ Żaglowiec „Generał Zaruski” w Gdańsku?. Gdańsk - oficjalna strona miasta, 2008-09-16. [dostęp 2012-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-10)].
  10. ↑ „GENERAŁ ZARUSKI” - POZYSKANY. [dostęp 2012-02-29].
  11. ↑ Po owocach ich poznacie
  12. ↑ Generał Zaruski odzyska historyczny blask [online], trojmiasto.pl, 23 listopada 2009 [dostęp 2009-11-23].
  13. ↑ Podniesienie bandery na STS „Generał Zaruski”. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2012-10-30. [dostęp 2012-11-27].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=STS_Generał_Zaruski&oldid=70746452”