Sobór Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie
Sobór Przeczystej Bogurodzicy – sobór katedralny prawosławnej eparchii wileńskiej i litewskiej, wybudowany w stylu nawiązującym do sztuki gruzińskiej, usytuowany w Wilnie przy ulicy Maironio (św. Anny). Siedziba parafii[1].
sobór katedralny | |||||||||||
![]() Widok ogólny soboru | |||||||||||
Państwo | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||
Wyznanie | |||||||||||
Kościół | |||||||||||
Eparchia | |||||||||||
Katedra |
od 1940 | ||||||||||
Wezwanie | |||||||||||
Wspomnienie liturgiczne |
15/28 sierpnia (Zaśnięcie Bogurodzicy) | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Wilna ![]() | |||||||||||
Położenie na mapie Litwy ![]() | |||||||||||
![]() | |||||||||||
Strona internetowa |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Orthodox_Cathedral_of_the_Dormition_of_the_Theotokos_2%2C_Vilnius%2C_Lithuania_-_Diliff.jpg/220px-Orthodox_Cathedral_of_the_Dormition_of_the_Theotokos_2%2C_Vilnius%2C_Lithuania_-_Diliff.jpg)
Pierwsza świątynia prawosławna w tym miejscu została zbudowana w 1346 r. przez wielkiego księcia Olgierda, według tradycji z inicjatywy jego żony Julianny. Obecnie stojący budynek zawiera fragmenty gotyckich murów wzniesionych na koszt hetmana Konstantego Iwanowicza Ostrogskiego w XVI wieku. W 1513 r. w soborze została pochowana Helena Moskiewska, żona króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka. W latach 1607–1794 była unickim soborem metropolitarnym. W 1748 r. cerkiew spłonęła. W 1785 r. została odbudowana w stylu barokowym. Cerkiew została zbombardowana przez wojska rosyjskie podczas insurekcji kościuszkowskiej.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Vilnia%2C_Pra%C4%8Dy%C5%9Bcienskaja._%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8F%2C_%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%87%D1%8B%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%28I._Trutnev%2C_XVII%2C_1870%29.jpg/220px-Vilnia%2C_Pra%C4%8Dy%C5%9Bcienskaja._%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8F%2C_%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%87%D1%8B%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%28I._Trutnev%2C_XVII%2C_1870%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Vilnia%2C_Pra%C4%8Dy%C5%9Bcienskaja._%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8F%2C_%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%87%D1%8B%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%28V._Griaznov%2C_XIX%2C_1870%29.jpg/220px-Vilnia%2C_Pra%C4%8Dy%C5%9Bcienskaja._%D0%92%D1%96%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8F%2C_%D0%9F%D1%80%D0%B0%D1%87%D1%8B%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%28V._Griaznov%2C_XIX%2C_1870%29.jpg)
Zaniedbana cerkiew została w 1808 r. kupiona przez Uniwersytet Wileński, który po klasycystycznej przebudowie w 1822 r. według projektu Karola Podczaszyńskiego umieścił w jej wnętrzach anatomicum, audytorium oraz bibliotekę. Po zlikwidowaniu uniwersytetu w ramach represji po powstaniu listopadowym, budynek otrzymała Akademia Duchowna, a po przeniesieniu jej do Petersburga w 1842 r. budynek przeznaczono na rosyjskie koszary wojskowe, mieszkania i bibliotekę. Z inicjatywy rosyjskiego gubernatora Michaiła Murawjowa, według projektu Aleksandra Riazanowa i Nikołaja Czagina powstała w latach 1865–1868 obecna cerkiew w stylu gruzińskim[1]. Przy jej budowie częściowo wykorzystano zachowane fragmenty murów z XVI wieku ufundowanych przez hetmana Ostrogskiego.
We wnętrzu znajdują się tablice pamiątkowe żołnierzy rosyjskich poległych w powstaniu styczniowym.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Krzysztof Wałejko (z zespołem red. ks. Marek Borysiak, Anna Franko, Irena Jutkiewicz i Katarzyna Jutkiewicz: Praktyczny przewodnik po Wilnie. Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Krzysztof Wałejko”, Suwałki 2003, s. 99. ISBN 83-918978-2-6.
Bibliografia edytuj
- Tomas Venclova: Wilno. Przewodnik. Wilno: R. Paknio Leidykla, 2002. ISBN 9986-830-47-8.