Tekla Borowiak
Tekla Borowiak, także Tekla Borowiakowa z domu Wojtczak, ps. „Ciotka”[1] (24 września 1894 w Widzewie, zm. 22 grudnia 1943 w Auschwitz-Birkenau)[2] – polska działaczka robotnicza, sekretarz Komitetu dzielnicowego PPR w Łodzi.
Data i miejsce urodzenia |
24 września 1894 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
22 grudnia 1943 |
Przyczyna śmierci | |
Zawód, zajęcie |
działaczka robotnicza |
Pracodawca |
Widzewska Manufaktura |
Partia | |
Rodzice |
Józef Wojtczak, Joanna z d.Klimkowska |
Małżeństwo |
Józef Borowiak |
Życiorys edytuj
Pracowała w Widzewskiej Manufakturze (WI-MA)[2] u fabrykanta Oskara Kona[3]. Tam działała w klasowym związku zawodowym włókniarzy, była również jego delegatką fabryczną[2] od 1926[4]. Miała również wyrabiać podczas pracy 300% normy[5]. W latach 20. XX w. należała do Komunistycznej Partii Polski[2]. W 1925 była inicjatorką powołania Michaliny Tatarkówny-Majkowskiej na delegatkę fabryczną[4].
W 1929 w konspiracji została przerzucona do Związku Sowieckiego, gdzie miała się spotkać z Władysławem Gomułką i Marią Koszutską[4]. Po powrocie do Polski została aresztowana[2] i skazana na 4 lata więzienia za działalność komunistyczną[4] wraz ze współuczestnikami[2]. Odsiedziała rok więzienia[4]. Współorganizowała strajki w Wi-Mie. W 1933 została brutalnie pobita przez policję[3], a następnie ponownie ją aresztowano – w więzieniu spędziła kilka miesięcy. Po wybuchu II wojny światowej była współorganizatorką organizacji Frontu Walki o Naszą i Waszą Wolność. Podczas wojny wraz z członkami Frontu przeniosła się do Polskiej Partii Robotniczej, gdzie została członkinią Komitetu Okręgowego oraz sekretarzem Komitetu Dzielnicowego, który współorganizowała z Mieczysławem Moczarem[2].
Została aresztowana przez Niemców w sierpniu 1943, a następnie wywieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau[2]. Została zamordowana przez Niemców 22 grudnia 1943[2] poprzez oblanie benzyną i podpalenie przed szeregiem więźniarek, co miało stanowić dla nich przestrogę, by nie organizowały ruchu oporu[6].
Życie prywatne edytuj
Tekla Borowiak była córką Józefa Wojtczaka i Joanny z domu Klimkowskiej. W okresie 20-lecia międzywojennego wyszła za Józefa Borowiaka[4] – telefoniarza pochodzenia polsko-niemieckiego[6], z którym zamieszkała przy ul. Częstochowskiej 22 w Łodzi. Mieli 1 córkę – Henrykę Wandę (ur. 1920)[4]. Zarówno mąż, jak i córka Tekli Borowiak przeżyli II wojnę światową[6].
Wnukiem Tekli Borowiak jest polsko-amerykański reżyser i scenarzysta – Andrzej Krakowski[6].
Upamiętnienie edytuj
- w 1951 ul. Pińską w Łodzi przemianowano na ul. Tekli Borowiak[7]. Nazwa ta istniała do 2018. W wyniku dekomunizacji została przemianowana na ul. Johna Wayne’a[8].
- 13 grudnia 1958 odsłonięto tablicę pamiątkową, upamiętniającą Teklę Borowiak przy alei marsz. Józefa Piłsudskiego 135 w Łodzi, wg projektu Eugeniusza Rogalskiego. W wyniku dekomunizacji tablicę usunięto w 2018[9],
- 1 września 1961 utworzono Widzewskie Szkoły im. Tekli Borowiak przy Alei marsz. J. Piłsudskiego 159. Obecnie w obiektach szkół funkcjonuje XXIII Liceum Ogólnokształcące im. Ks. J. Tischnera i Szkoła Policealna nr 1 Samorządu Woj. Łódzkiego[10][11].
Przypisy edytuj
- ↑ ul. Borowiakowej Tekli [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-03-06] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i MKKr BBŁd , ul. Borowiakowej Tekli, [w:] ipn.gov.pl [online], 6 marca 2022 .
- ↑ a b Tekla Borowiakowa [online], W poszukiwaniu alei Włókniarek, 23 czerwca 2016 [dostęp 2022-03-06] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Piotr Ossowski , Michalina Tatarkówna-Majkowska. Biografia, Łódź 2016 .
- ↑ Marek Zieleniewski , Niebo dupochronów [online], Wprost, 31 marca 2002 [dostęp 2022-03-06] (pol.).
- ↑ a b c d Katarzyna Bielas , Andrzej Krakowski: Ja uciekłem, Spielberg wytrzymał, „Duży Format”, 6 listopada 2017 [dostęp 2022-03-06] .
- ↑ Danuta Bieńkowska , Elżbieta Umińska-Tytoń , Słownik Nazewnictwa Miejskiego Łodzi, Łódź 2012 .
- ↑ Plac Kaczyńskiego zamiast Zwycięstwa i uhonorowanie rasisty. Czy tak wygląda dekomunizacja w Łodzi? [online], TwojaHistoria.pl [dostęp 2022-03-06] (pol.).
- ↑ Bartłomiej Czyżewski , al. Józefa Piłsudskiego 135 [online], Tablice miasta Łodzi, 24 lutego 2020 [dostęp 2022-03-06] .
- ↑ Stare zdjęcia Łodzi. Łódź w latach sześćdziesiątych XX wieku [online], Express Ilustrowany [dostęp 2022-03-06] (pol.).
- ↑ Łódź – XXIII Liceum Ogólnokształcące im. Ks. J. Tischnera i Szkoła Policealna nr 1 Samorządu Woj. Łódzkiego – stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2022-03-06] .