Trzecia Republika Czechosłowacka
Trzecia Republika Czechosłowacka (cz. Třetí Československá republika, słow. Tretia Československá republika – ČSR).
| 1945–1948 | |||||
| |||||
| Dewiza: Pravda vítězí (Prawda zwycięża) | |||||
| Hymn: Kde domov můj (Czechy) Nad Tatrou sa blýska (Słowacja) (Gdzie dom mój, Nad Tatrami się błyska) | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Data powstania | |||||
| Data likwidacji | |||||
| Prezydent |
(ostatni) Edvard Beneš | ||||
| Premier |
(ostatni) Klement Gottwald | ||||
| Powierzchnia |
127 900 km² | ||||
| Waluta |
korona czechosłowacka (Kčs, CSK) | ||||
| Strefa czasowa |
UTC +1 – zima | ||||
| Język urzędowy | |||||
Położenie na mapie
| |||||
.svg)
Po II wojnie światowej reaktywowano Czechosłowację, ale bez Rusi Zakarpackiej formalnie inkorporowanej do Ukraińskiej SRR w marcu 1945 roku (de facto została zajęta już w styczniu)[1]. Przyłączono za to odebrane Węgrom niewielkie skrawki terytorium w okolicach Bratysławy. 5 kwietnia 1945 ogłoszono w Koszycach powstanie nowej, demokratycznej Czechosłowacji.
W latach 1945-48 w rządach uczestniczyli obok promoskiewskich komunistów przedwojenni politycy socjaldemokratyczni i ludowi (prezydentem został ponownie Edvard Beneš, który powrócił z londyńskiej emigracji). Ministerstwo spraw wewnętrznych, policja oraz tzw. resorty siłowe zostały zdominowane przez partię komunistyczną. Jej dążenia doprowadziły do eliminacji z życia politycznego większości partii prawicowych, a także do stopniowego ograniczania demokracji. W dniach 20-25 lutego 1948 doszło w kraju do komunistycznego zamachu stanu (w komunistycznej Czechosłowacji zwanego Vítězný únor – "zwycięski luty") i pełnego przejęcia władzy przez Komunistyczną Partię Czechosłowacji[2][3], przy zachowaniu pozorów wielopartyjności i systemu demokracji parlamentarnej. Prezydent Edvard Beneš zatwierdził po przewrocie nowy rząd, na którego czele stanął przewodniczący Komunistycznej Partii Czechosłowacji Klement Gottwald. Dwa miesiące później prezydent odmówił podpisania nowej, komunistycznej konstytucji i po przeprowadzonych 30 maja na jedną listę (KPcz i jej organizacji satelitarnych) wyborach parlamentarnych, 7 czerwca 1948 ustąpił ze stanowiska. 14 czerwca 1948 prezydentem Czechosłowacji został Klement Gottwald.
Przypisy edytuj
- ↑ Piotr M. Majewski: Edvard Beneš i kwestia niemiecka w Czechach. Warszawa: DiG, 2001, s. 303–304. ISBN 83-7181-210-8, ISBN 978-83-7181-210-1.
- ↑ Norbert Wójtowicz, Nástup komunistickej diktatúry v Československu z pohľadu Poľska, [w:] Február 1948 a Slovensko (Zborník z vedeckej konferencie, Bratislava 14. – 15. február 2008), red. Ondrej Podolec, Bratislava Ústav pamäti národa 2008, s. 63-83.
- ↑ Norbert Wójtowicz, Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy, Warszawa-Wrocław 2021.