Uroczystość liturgiczna
Uroczystość (łac. sollemnitas) – w liturgii rzymskiej świąteczny dzień obchodów, który obok niedzieli należy do głównych dni roku liturgicznego. Uroczystości, w odróżnieniu od wszystkich obchodów niższej rangi (świąt i wspomnień), przenosi się na inny dzień, jeżeli z racji zbiegu różnych okazji nie można ich obejść we właściwym terminie; natomiast wszystkie obchody niższej rangi w danym roku się opuszcza. W tradycyjnej (przedsoborowej) terminologii liturgicznej uroczystościom odpowiadają święta pierwszej klasy (łac. festa I. classis, duplicia I. classis)[1].
Dzień obchodów uroczystości wyznacza data lub kalendarz liturgiczny (→święta ruchome).
Charakterystyka edytuj
Obchody uroczystości liturgicznych rozpoczynają się wieczorem dnia poprzedzającego (tzw. I nieszpory lub wigilia). Mają własny formularz mszalny. Część z nich ma odrębny formularz na mszę wigilijną. W liturgii mszalnej uroczystości nie są pomijane żadne elementy, a zatem odmawiane są Gloria (nawet w Wielkim Poście) i Wyznanie wiary.
Uroczystości dzielą się na ogólne (obchodzone w całym Kościele) lub własne (np. uroczystości patrona miasta, kraju lub diecezji), obchodzone lokalnie.
Obchód największych uroczystości, czyli Wielkanocy i Bożego Narodzenia[a] sprawowany jest przez osiem dni; jest to tzw. oktawa. Każda oktawa rządzi się własnymi prawami.
Obchody uroczystości mają pierwszeństwo liturgiczne, tzn. obchodzone są bez względu na przypadający dzień. Wyjątek stanowią: Wielki Tydzień, niedziele wielkiego postu i adwentu oraz Popielec. W tych przypadkach uroczystości przenoszone są na dzień następny, chyba że przepisy liturgiczne stanowią co innego. Częstym przypadkiem jest zbieg uroczystości Zwiastowania Pańskiego (25 marca) z Wielkim Tygodniem i oktawą Wielkanocy; wtedy Zwiastowanie obchodzi się w poniedziałek po Niedzieli Przewodniej[2].
W czasie obchodów uroczystości nie można sprawować mszy okolicznościowych i za zmarłych (żałobnych). Msze pogrzebowe można sprawować za zgodą własnego ordynariusza. Uroczystość natomiast znosi post zwykły.
Kan. 1246 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego określa uroczystości, których obchód jest obowiązkowy (tzw. święta nakazane)[3]. Lista tych uroczystości może zostać zmieniona przez Konferencję Episkopatu danego kraju[4]. Właściwy sposób świętowania polega na uczestnictwie we mszy oraz na powstrzymaniu się od nieobowiązkowej pracy.
Dni obchodów o randze uroczystości edytuj
W ciągu roku liturgicznego w kalendarzu polskim następujące dni mają rangę uroczystości liturgicznej (kursywą wyróżniono uroczystości związane z Polską):
- 1 stycznia – Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi
- 6 stycznia – Uroczystość Objawienia Pańskiego
- 19 marca – Uroczystość św. Józefa, Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny
- 25 marca – Uroczystość Zwiastowania Pańskiego
- marzec/kwiecień – Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego
- pierwsza niedziela po Wielkanocy – Uroczystość Miłosierdzia Bożego
- 23 kwietnia – Uroczystość św. Wojciecha, biskupa i męczennika, głównego Patrona Polski
- 3 maja – Uroczystość Najświętszej Maryi Panny, Królowej Polski, głównej Patronki Polski
- 8 maja – Uroczystość św. Stanisława, biskupa i męczennika, głównego Patrona Polski
- maj/czerwiec – Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego (40. dzień w okresie wielkanocnym)
- maj/czerwiec – Uroczystość Zesłania Ducha Świętego (50. dzień w okresie wielkanocnym)
- niedziela po Zesłaniu Ducha Świętego – Uroczystość Trójcy Przenajświętszej
- czwartek po uroczystości Najświętszej Trójcy – Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
- pierwszy piątek po oktawie Bożego Ciała – Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa
- 24 czerwca – uroczystość Narodzenia św. Jana Chrzciciela
- 29 czerwca – uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła
- 15 sierpnia – uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
- 26 sierpnia – uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej
- ostatnia niedziela października – uroczystość rocznicy poświęcenia własnego kościoła (w kościołach, których data poświęcenia nie jest znana)
- 1 listopada – Uroczystość Wszystkich Świętych
- ostatnia niedziela roku liturgicznego (tj. dzień między 20 a 26 listopada) – Uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata.[5]
- 8 grudnia – Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
- 25 grudnia – Uroczystość Narodzenia Pańskiego
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ W nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego obchodzona jest również oktawa Zesłania Ducha Świętego.
Przypisy edytuj
- ↑ Missale Romanum ex decreto Ss. Concilii Tridentini Restitutum Summorum Pontificum cura recognitum. Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis, 1962.
- ↑ Liturgia Horarum iuxta ritum Romanum: Editio typica altera: II: Tempus Quadragesimae, Sacrum Triduum Paschale, Tempus Paschale, Libreria Editrice Vaticana, 1986.
- ↑ Kodeks Prawa Kanonicznego: text - IntraText CT [online], www.intratext.com [dostęp 2022-05-07].
- ↑ Nakazane święta kościelne w 2022 roku [online], niedziela.pl [dostęp 2022-05-07] (pol.).
- ↑ Okres zwykły w Kościele w roku liturgicznym - święta [online], pl/religia/okres-zwykly-5442.html?strona=2 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. Kazimierz Dynarski (redaktor merytoryczny). Poznań: Pallottinum, 1986. ISBN 83-7014-040-8.
- Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza. KKBiDS. [dostęp 2012-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-01)].