Walter Późny
Walter Późny (ur. 22 lutego 1910 w Dębowcu[1], zm. 20 września 2012 w Olsztynie[2]) – polski działacz narodowy na Mazurach, dziennikarz i polityk, poseł na Sejm PRL II i III kadencji (1957–1965).
| Data i miejsce urodzenia |
22 lutego 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 września 2012 |
| Poseł na Sejm PRL II i III kadencji | |
| Okres |
od 1957 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys edytuj
Ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Działdowie, po czym studiował jako stypendysta Światowego Związku Polaków z Zagranicy w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Był aktywistą okręgu mazurskiego Związku Polaków w Niemczech, a także wydawcą „Mazura”. Działał również w Towarzystwie Młodzieży Polskiej. W 1939 wziął udział w wojnie obronnej, za co został w 1940 osadzony na Pawiaku (do grudnia 1940). Odbity z więzienia przez bojowników polskiego podziemia ukrywał się pod przybranym nazwiskiem Władysław Woźniak. Brał udział w ruchu oporu na Mazowszu i Lubelszczyźnie. W 1943 wraz z m.in. Bohdanem Wilamowskim organizował Związek Polaków z Warmii i Mazur (tzw. Związek Mazurów).
Po 1945 pełnił obowiązki pierwszego polskiego starosty powiatowego w Szczytnie[3]. W 1949 odsunięty od funkcji w administracji publicznej stanął na czele lokalnego muzeum, został również nauczycielem w Zespole Szkół Zawodowych w Szczytnie. Przez kilka miesięcy więziony w Olsztynie za tzw. odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne. Działał w Stronnictwie Ludowym, a następnie w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym. W 1951 mianowano go dyrektorem zespołu szkół zawodowych nr 1 na terenie powiatu szczycieńskiego. Po odwilży październikowej w 1957 został posłem na Sejm PRL z okręgu Mrągowo. Zasiadał w Komisji Nadzwyczajnej Ziem Zachodnich. W 1961 ponownie uzyskał mandat parlamentarzysty (w okręgu Olsztyn).
Przez krótki okres był redaktorem naczelnym pisma „Warmia i Mazury” (1957–1958). Po odejściu z Sejmu objął mandat radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie (do 1972 był wiceprzewodniczącym jej prezydium). Działał w Towarzystwie Rozwoju Ziem Zachodnich, pełnił funkcję prezesa Zarządu Wojewódzkiego i wiceprezesa Rady Naczelnej. Współzakładał również Stowarzyszenie „Pojezierze”, którego był wiceprezesem. W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego.
Na emeryturze pracował m.in. jako olsztyński przewodnik Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.
Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Olsztynie (kwatera 26-R1-12)[4].
Życie prywatne edytuj
Był synem działacza narodowego Bogumiła Późnego (1874–1945) oraz wujem Janusza Kijowskiego[5]. Miał brata Fryderyka (1912–1981), również zaangażowanego w walkę o polskość Mazur.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1985)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1 czerwca 1945)[6]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Złoty Krzyż Zasługi (19 sierpnia 1955)[7]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (22 lipca 1955)[8]
- Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego nr 5 (2006)[9]
Przypisy edytuj
- ↑ Setne urodziny Waltera Późnego. gazetaolsztynska.pl, 22 lutego 2010.
- ↑ Zmarł Walter Późny. tvp.pl, 26 września 2012.
- ↑ 100 lat starosty. kurekmazurski.pl, 16 lutego 2010.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Olsztynie.
- ↑ Janusz Kijowski: Siedem grzechów. gazeta.pl, 19 lutego 2007.
- ↑ M.P. z 1945 r. nr 19, poz. 60 („za zasługi w walce z okupantem niemieckim lub w odbudowie życia państwowego, społecznego, kulturalnego, gospodarczego Odrodzonej Polski”) – wymieniony jak Władysław Woźniak Późny.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 98, poz. 1335 („za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie szkolnictwa zawodowego”).
- ↑ M.P. z 1956 r. nr 3, poz. 27 – Uchwła Rady Państwa z dnia 22 lipca 1955 r. nr 0/1370 – na wniosek Prezesa Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego.
- ↑ Rejestr odznak. bip.warmia.mazury.pl.
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Oracki: Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1983.
- Agnieszka Wróblewska: Zgoda na wyjazd, Warszawa 1989.
- Arbatowski Robert: Walter Późny – ojciec powojennego Szczytna / Robert Arbatowski // „Kurek Mazurski” – 1999, nr 51, s. 24–25; 1999, nr 52, s. 24–25; 2000, nr 2, s. 10–11; nr 3, s. 10–11; nr 4, s. 10–11; nr 6, s. 10–11; nr 7, s. 11; nr 8, s. 11.
- 99 lat Waltera Późnego, „Kartki mazurskie”, Biuletyn Mazurskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Olsztynie, Nr 1/2 (67–68) Rok X, styczeń–luty 2009.
- Życzenia dla jubilata, „Kurek Mazurski”, 9 marca 2005.
- 100 lat starosty, „Kurek Mazurski”, 16 lutego 2010.