William Howard Livens
William Howard Livens DSO MC (ur. 28 marca 1889, zm. 1 lutego 1964 w Londynie) – brytyjski oficer i inżynier, specjalista od broni chemicznej i zapalającej w czasie I wojny światowej. Konstruktor taniego i skutecznego moździerza chemicznego, noszącego jego imię, oraz nowoczesnej zmywarki do naczyń.
| |
 kapitan
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
konstruktor, inżynier |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Przed I wojną światową William Howard Livens, inżynier z wykształcenia, pracował dla swojego ojca, w firmie Ruston & Proctor (która później odegrała ważną rolę w rozwoju czołgu). Do armii wstąpił jesienią 1914 roku[1]. Po niemieckim ataku gazowym w czasie II bitwy pod Ypres zaczął prace nad bronią, dającą możliwość odwetu (choć jeszcze był w trakcie szkolenia). W sierpniu 1915 roku dołączył, jako jeden z nielicznych nie-chemików do oddziałów gazowych brytyjskich saperów[1] i w 1916 roku (według A. Saundersa już w 1915[2]) został dowódcą kompanii miotaczy ognia w Royal Engineers Special Brigade[1]. W odpowiedzi na użycie przez Niemców miotaczy ogni zajął się (z pomocą ojca, także inżyniera) konstrukcją takiej broni. W listopadzie 1916 roku jego wielkoskalowy miotacz Livens Large Gallery Flame Projector, oraz mniejszy (także stacjonarny) model, zostały użyte nad Sommą[3].
Według jemu współczesnych, Livensa charakteryzowała wielka energia i równie wielka nienawiść do Niemców. Chciał osobiście zemścić się za ofiary zatonięcia „Lusitanii” (przekonany, że wśród ofiar znalazła się jego żona, poprzysiągł zabić identyczną liczbę Niemców, ilu zginęło pasażerów transatlantyku[4]). By zdobyć potrzebne materiały, nie wahał się używać pozaregulaminowych środków[5]. Jego najważniejsze dzieło, skonstruowany w 1916 roku prosty, ale bardzo skuteczny moździerz do miotania bomb zapalających, został pierwotnie zbudowany ze zbędnych beczułek (broń tę potem powszechnie nazywano Livens Drum – „beczką Livensa”)[2][6]. Gdy wynalazek uznano za zbyt niebezpieczny by testować go na oficjalnym poligonie chemicznym w Porton, oddział Livensa przeprowadził testy na własną rękę[4].
Moździerz Livensa stał się standardową bronią brytyjskich ataków gazowych w drugiej połowie wojny: wyprodukowano go w około 150 tys. egzemplarzy[7]. Livens miał nadzieję, że masowe użycie jego moździerzy pozwoli zmniejszyć koszt zabicia jednego Niemca do 16 szylingów[4]. Broń pozostała na wyposażeniu do czasów II wojny światowej.
Kapitan Livens 14 stycznia 1916 roku został odznaczony Military Cross[8] i Distinguished Service Order z dniem nadania 28 grudnia 1917 roku[9]. We wrześniu 1917 roku został członkiem Trench Warfare Committee, pracując nad rozwojem swojego moździerza[10].
Po wojnie, w 1924 roku, skonstruował pierwszą nowoczesną zmywarkę do naczyń z obrotowym spryskiwaczem i półkami na naczynia[11]. W czasie II wojny światowej pracował dla wojska jako cywilny konsultant.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c J.M. Bourne: Who’s who in World War On. London ; New York: Routledge, 2001, s. 175. ISBN 978-0-415-14179-6.
- ↑ a b Saunders 2000 ↓, s. 142.
- ↑ Saunders 2000 ↓, s. 150.
- ↑ a b c Jones 2007 ↓, s. 27.
- ↑ Robert Harris, Jeremy Paxman: A higher form of killing: the secret story of chemical and biological warfare. New York: Hill and Wang, 1982. ISBN 978-0-08-090547-1. (ang.).
- ↑ Saunders 2000 ↓, s. 152.
- ↑ Saunders 2000 ↓, s. 155.
- ↑ „The London Gazette”, s. 588, 1916-01-14. (ang.).
- ↑ „The London Gazette”, s. 23, 1918-01-01 (suplement do wydania 28-12-1917). (ang.).
- ↑ Saunders 2000 ↓, s. 154.
- ↑ Steve Myall. Made in the UK: The life-changing everyday innovations which put British genius on the map. „Mirror”, 2012-09-01. [dostęp 2014-05-13]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Simon Jones: World War I gas warfare tactics and equipment. Oxford, UK; New York, NY, USA: Osprey, 2007, seria: Elite. ISBN 978-1-84603-151-9. (ang.).
- Anthony Saunders: Weapons of the Trench War, 1914-1918. Phoenix Mill: Sutton Publishing, 2000. ISBN 978-0750925051.