Wolfgang Schlachter

Wolfgang Schlachter (ur. 19 kwietnia 1908, Hamburg; zm. 4 stycznia 1999, Getynga) – niemiecki językoznawca, ugrofinista.

Życiorys

Schlachter urodził się jako drugie dziecko w rodzinie inżyniera. Egzamin maturalny zdał w 1927 r. we Frankfurcie nad Menem. Następnie studiował indoeuropeistykę, germanistykę i slawistykę w Getyndze i Berlinie. To właśnie w Berlinie zainteresował się pod wpływem swego nauczyciela Ernsta Lewy językami uralskimi (por. paralelny fragment biografii Hartmuta Katza). Studia w tym zakresie odbył na Węgrzech i w Szwecji. Zwłaszcza pobyt w Szwecji był bardzo dla niego znaczący, gdyż zrodzone wówczas zainteresowanie językami lapońskimi towarzyszyć będzie Schlachterowi przez całe życie. Wiosną 1940 r. Schlachter zbiera materiały do języka ume-lapońskiego, które wyda jednak dopiero prawie 20 lat później.

W 1949 r. Schlachter habilituje się w Monachium na podstawie pracy Das Passiv des Zentral- und Norwegischlappischen (opublikowanej następnie w czasopiśmie Ural-Altaische Jahrbücher w 5 częściach pod tytułem „Lappische Passivsyntax” w latach 1953–1960) i od 1959 r. prowadzi tam zajęcia jako Privatdozent. Profesorem zostanie w Getyndze w 1956 r., a w 1960 r. otrzyma (również w Getyndze) katedrę ugrofinistyczną – będzie miał wówczas już 52 lata. Schlachter ofertę Getyngi przyjmie i przeprowadzi się tam wraz z rodziną. W Getyndze pozostanie do śmierci, tj. przez następnych 40 lat życia.

Wada wzroku

Nieszczęściem w życiu Schlachtera była poważna wada wzroku, z którą borykał się od dzieciństwa. Mimo że czytać i pisać mógł tylko z pomocą lupy, nie poddał się losowi – ożenił się, miał dzieci, pracował naukowo. Wielką pomocą w życiu codziennym i zmaganiu się z kalectwem była mu żona, która jednocześnie potrafiła stworzyć niezwykłą atmosferę domu, zawsze gościnnego dla wszystkich językoznawców.

Dorobek publikacyjny

Bibliografia Schlachtera obejmuje ponad 100 pozycji. Niemal trzecia część tych publikacji poświęcona jest językom lapońskim. Za najważniejszą z nich wypada uznać Wörterbuch des Waldlappendialekts von Malå und Texte zur Ethnographie (1958) – dzieło kodyfikujące dosłownie w ostatniej chwili archaiczny (więc ważny naukowo) dialekt lapoński, dziś już praktycznie wymarły.

Młodzieńcze zainteresowania językiem węgierskim odżyły w Getyndze, gdzie Schlachter zetknął się z pracującymi tam lektorami języka węgierskiego, którzy okazali się również interesujący naukowo. Artykuły, które publikował z tego zakresu sam bądź we współpracy z owymi lektorami, dotyczyły głównie składni węgierskiej.

Równocześnie wydawał też serię artykułów o składni fińskiej (i tu nawiązując chętnie do problemu passiwu).

Pozostałym językom ugrofińskim oraz gramatyce tak porównawczej, jak i kontrastywnej poświęcał mniej uwagi, ale nie sposób pominąć tu milczeniem jego monografii Studien zum Possessivsuffix im Syrjänischen (1960), w której podjął problem rozdzielenia pierwotnych i wtórnych funkcji sufiksów posesywnych.

Literatura

• Bátori, I.: „Wolfgang Schlachter und die Finnougristik in der Bundesrepublik Deutschland”. – [www.uni-koblenz.de/~batori/archiv/schl2.ps]
• Winkler, E.: „Wolfgang Schlachter 1908-1999”. – Linguistica Uralica 35/2 (1999): 157-160.