Yoshiko Kawashima

Yoshiko Kawashima (jap. 川島芳子 Kawashima Yoshiko; właśc. Aisin Gioro Xianyu, pseudonim „Klejnot Wschodu”; ur. 24 maja 1907 w Pekinie, zm. 25 marca 1948) – chińska arystokratka, kuzynka cesarza Puyi, szpieg Japonii i marionetkowego rządu Mandżukuo. Została opisana w biografii Puyi, a kilkadziesiąt lat później przedstawiona jako jedna z postaci głośnego filmu Bernardo Bertolucciego „Ostatni cesarz” z 1987.

Yoshiko Kawashima

Imię chińskie osobiste Pismo uproszczone 显玗 Pismo tradycyjne 顯玗 Hanyu pinyin Xiǎnyú Wade-Giles Hsien³-yü²
Nazwisko rodowe chińskie Pismo uproszczone 爱新觉罗 Pismo tradycyjne 愛新覺羅 Hanyu pinyin Àixīnjuéluó
Imię japońskie
Kanji 川島芳子 Hiragana かわしま よしこ
Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia	24 maja 1907 Pekin
Data i miejsce śmierci	25 marca 1948 Pekin
Przyczyna śmierci	rozstrzelana przez kuomintangowców
Ojciec	Shanqi

Życie

Naprawdę nazywała się Aisin Gioro Xianyu (chiń. trad. 愛新覺羅·顯玗). Była córką Shanqi, dziesiątego syna księcia Su.

Po rewolcie w 1911 roku i obaleniu cesarstwa, w obawie o bezpieczeństwo córki, rodzice postanowili przekazać ją pod opiekę znajomemu rodziny, japońskiemu biznesmenowi, Naniwie Kawashimie. Trafiła do Japonii, gdzie mieszkała w Matsumoto.

W wieku 17 lat próbowała popełnić samobójstwo. Prawdopodobnie była biseksualistką. Lubowała się w noszeniu męskich strojów, przede wszystkim japońskich mundurów wojskowych, zwłaszcza lotniczych. Niewiele jest zdjęć, na których jest ubrana w damski strój.

Po próbie samobójczej przeszła krótką rekonwalescencję i wróciła do zdrowia. Wyszła za mąż, ale jej małżeństwo zakończyło się rozwodem po niecałych dwóch latach.

Wykazywała obsesyjne zainteresowanie Japonią, jej armią i militarnym nacjonalizmem, jaki wówczas w niej panował, i który popierała. Jednym z jej największych marzeń było ukończenie kursu pilotażu i wzięcie czynnego udziału w nalocie bombowym na Szanghaj.

Jej projapoński fanatyzm wykorzystali agenci, którzy wciągnęli ją do japońskiej siatki szpiegowskiej, działającej w Chinach i Mandżurii. Swoją pierwszą misję wykonała na początku lat 30. Miała za zadanie zwerbować ostatniego cesarza mandżurskiej dynastii Qing, Puyi. Misja była o tyle łatwiejsza, że cesarz był jej kuzynem i mogła się z nim swobodnie kontaktować. Przekonała go, aby opuścił Tianjin i wyjechał do Mandżurii, aby objąć tamtejszy tron.

W 1933 wróciła do Mandżukuo i wzięła udział w tłumieniu chińskiej partyzantki. W tym celu zorganizowała własny oddział kawalerii. Marionetkowy rząd okrzyknął ją „Joanną D'Arc Dalekiego Wschodu”. Stała się wówczas bardzo popularna. Zaczęła występować w programach radiowych, publikowała artykuły w propagandowych gazetach. Były to głównie zmyślone historie z czasów, gdy była agentką.

Wielki rozgłos medialny, jaki udało się jej osiągnąć sprawił, że jej dalsza działalność szpiegowska stała się niemożliwa i z czasem straciła znaczenie dla Japończyków. Taki stan rzeczy był dla niej bolesnym ciosem. Na początku 1938 zniknęła z życia publicznego Mandżukuo.

Po zajęciu Mandżurii przez Związek Radziecki w sierpniu 1945 uciekła stamtąd. Przez jakiś czas ukrywała się w Szanghaju. Jednak 11 listopada tego samego roku została schwytana przez tajne służby Kuomintangu. Po blisko trzech latach spędzonych w więzieniu stanęła przed sądem. Została uznana za winną działalności na szkodę Republiki Chińskiej i kolaboracji z wrogiem i skazana na śmierć. 25 marca 1948 została rozstrzelana na dziedzińcu więzienia Hebei w Pekinie, a jej ciało wystawiono na widok publiczny.