Zamieszki w Hamie (1964)
Zamieszki w Hamie – wystąpienie przeciwko rządom partii Baas w Syrii w 1964 roku zorganizowane przez syryjskich Braci Muzułmańskich.
| |||
| Czas |
1964 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
wystąpienie islamistów przeciwko rządowi | ||
| Wynik |
stłumienie buntu | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Przebieg wydarzeń edytuj
W marcu 1963 partia Baas przejęła władzę w Syrii drogą zamachu stanu. Wydarzenie to działające w kraju sunnickie organizacje religijno-polityczne przyjęły z wielkim niezadowoleniem[1], gdyż zawarta w ideologii baasizmu interpretacja islamu była ich zdaniem herezją[2]. Manifestacje i protesty, m.in. demonstracyjne zamykanie sklepów, miały miejsce w całym kraju, szczególnie silne były jednak w Hamie[1]. Od kwietnia 1964 sunniccy imamowie w mieście, w którym religijny konserwatyzm był szczególnie silny, zaczęli w kazaniach ostro krytykować rząd utworzony przez partię Baas[2].
Według Abd al-Halima Chaddama, ówczesnego gubernatora Hamy, otwarte protesty wybuchły w mieście po tym, gdy miejscowi urzędnicy nakazali wyjazd z miasta trzem nauczycielom uznanym za przeciwników baasizmu. Na ulice miasta wyszli wówczas studenci. Gdy poparcie dla demonstracji wyraził szajch Muhammad al-Hamid z meczetu Sułtana w Hamie, dołączyło do niej wielu mieszkańców miasta[2]. W zamieszkach wzięli udział także niektórzy zwolennicy Akrama al-Hauraniego, rozczarowani postawą baasistów[3]. Jerzy Zdanowski uważa ponadto, że protesty w Hamie organizowali ludzie niezadowoleni z wdrażanych przez partię Baas reform społecznych i gospodarczych (w tym nacjonalizacji banków i reformy rolnej)[4]. Podczas pochodu partię Baas nazywano wrogiem islamu. Został zamordowany lokalny działacz baasistowski Munzir asz-Szimali[2].
Przeciwko demonstrantom wystąpiło wojsko, uniemożliwiając przekształcenie manifestacji w większe powstanie zbrojne. Po dwóch dniach walk ulicznych powstańcy, dowodzeni przez Marwana Hadida, wycofali się do meczetu Sułtana[2]. Wówczas przywódcy partii Baas zdecydowali o natychmiastowym stłumieniu powstania. Raphael Lefèvre uważa, że decyzja ta zapadła na najwyższym szczeblu władzy, a przesądzili o niej gen. Amin al-Hafiz i gen. Salah Dżadid[2]. W kręgach baasistowskich o samowolne zastosowanie szczególnie drastycznych środków represji oskarżany był Hamad Ubajd (któremu przypisywano kierowanie się przesłankami religijnymi, gdyż był Druzem[3]). Natomiast Nikolaos van Dam uważa za prawdopodobną wersję Mustafy Talasa, który podał, że odpowiedzialny za działania przeciwko powstańcom w Hamie był Izzat Dżadid[5]. Wojsko zbombardowało meczet Sułtana, a powstanie stłumiono[2]. Liczbę zabitych szacuje się na ok. 70 osób, zaś nieustalona liczba rannych była z pewnością wyższa[6]. Po wydarzeniach z 1964 wrogość znacznej części mieszkańców miasta do rządów partii Baas stała się jeszcze większa. Hama pozostała jednym z centrów syryjskiego ruchu Braci Muzułmańskich[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b J. McHugo, Syria, s. 144–146.
- ↑ a b c d e f g R. Lefèvre, Ashes..., s. 45–46.
- ↑ a b c N. van Dam, The Struggle..., s. 43.
- ↑ Zdanowski J., Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2010. ISBN 978-83-04-05039-6, s. 240.
- ↑ N. van Dam, The Struggle..., s. 153–154.
- ↑ P. Seale: Asad of Syria. The Struggle for the Middle East. Berkeley-Los Angeles: University of California Press, 1989, s. 93. ISBN 0-520-06667-7.
Bibliografia edytuj
- van Dam N.: The Struggle for Power in Syria. Politics and Society under Asad and the Ba'ath Party. London: I. B. Tauris, 2011. ISBN 978-1-84885-760-5.
- Lefèvre R.: Ashes of Hama. The Muslim Brotherhood in Syria. London: Oxford University Press, 2013. ISBN 978-0-19-933062-1.
- McHugo J.: Syria. From the Great War to Civil War. Londyn: Saqi Books, 2014. ISBN 978-0-86356-753-7.