Ľubietová
Ľubietová (węg. Libetbanya, niem. Libethen) – wieś (obec) na Słowacji położona w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Bańska Bystrzyca. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1379[5].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Starosta |
Pavel Zajac[1] |
| Powierzchnia |
61,04[2] km² |
| Wysokość |
471 m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
048 |
| Kod pocztowy |
976 55 |
| Tablice rejestracyjne |
BB |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°45′N 19°22′E/48,750000 19,366667
| |
| Strona internetowa | |
Położenie edytuj
Leży na pograniczu Kotliny Zwoleńskiej i Rudaw Weporskich, ok. 20 km na wschód od Bańskiej Bystrzycy. Zabudowania znajdują się w rozszerzeniu górnej części Doliny Lubietowskiej, w większości rozłożone po obu stronach potoku Hutná[6].
Historia edytuj
Powstała jako osada górnicza w XIII-XIV w. Po raz pierwszy wspominana w roku 1379, kiedy była podniesiona do rangi wolnego królewskiego miasta górniczego. Należała do związku siedmiu środkowosłowackich wolnych miast górniczych. W wiekach XIV-XV wydobywano tu złoto. Od XVI w. wydobywano tu rudy żelaza. W XIX w. stała się ośrodkiem wydobycia rud miedzi[7] oraz rud niklowo-kobaltowych. Centrum dawnej działalności górniczej znajduje się w rejonie zwanym Podlipa, w górnej części wsi. Do dziś istnieją tam wielkie hałdy skały płonnej oraz opuszczone sztolnie. W tym rejonie został odnaleziony i opisany w 1823 r. rzadki minerał libethenit, nazwany tak od niemieckiej nazwy wsi[8].
Działalność górnicza i związane z tym funkcje hutnicze zanikły z końcem XIX w. W ich miejsce rozwinęło się funkcjonujące tu od połowy wieku XVII garncarstwo i wyrób innej ceramiki. Wieś był również ośrodkiem tradycyjnego ludowego hafciarstwa[7].
Demografia edytuj
Według danych z dnia 31 grudnia 2010, wieś zamieszkiwało 1043 osób, w tym 528 kobiet i 515 mężczyzn[9].
W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco[10]:
Zabytki edytuj
- Kościół katolicki p.w. św. Marii Magdaleny - murowany, pierwotnie gotycki z XIV-XV w., przebudowany w stylu barokowym, otoczony murem obronnym.
- Kościół ewangelicki z lat 1805-1807, przebudowany w stylu neogotyckim w 1899 r.
- Kaplica klasycystyczna z 1803 r.
- Dom mieszczański w centrum miejscowości (nr 159), barokowy, z połowy XVIII w.[8]
Przypisy edytuj
- ↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2012-02-16]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 61,04S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2012-02-16]. (ang.).
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ a b Adamec Vladimír, Jedličková Nora: Slovensko. Turistický lexikon, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991, ISBN 80-7096-152-X, s. 135
- ↑ a b Ján Vicen. Obce Mikroregiónu Rentár. „Bystrický PERMON”. R. XIV (nr 3/2016), s. 15-16, październik 2016. Občianske združenie Permon. (słow.).
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2012-02-16]. (ang.).
- ↑ Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2012-02-16]. (ang.).