Łąg
Łąg (kaszub. Łãg, niem. Long) – wieś borowiacka w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie chojnickim, w gminie Czersk.
| wieś | |
 Kościół w Łęgu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
1249 |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
89-652[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GCH |
| SIMC |
0083032 |
Położenie na mapie gminy Czersk  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chojnickiego  | |
 53°49′45″N 18°03′52″E/53,829167 18,064444[1]
| |
| Strona internetowa | |
Wieś leży w pobliżu linii kolejowej Tczew-Starogard Gdański-Chojnice, ze stacją Łąg i na trasie drogi krajowej nr 22.
W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łąg, po jej zniesieniu w gromadzie Czersk. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Historia
edytujOkres wczesny
edytujNajstarsze ślady osadnictwa pochodzą z okresu wczesnej epoki żelaza, tzw. kultury wschodniopomorskiej (650-100 p.n.e.). Z tego okresu pochodzi 10 grobów skrzynkowych z płasko łupanych płyt piaskowca[3]. Znalezisko to uznano za typowe dla tego terenu, w związku z czym że nie prowadzono na tym terenie poważnych prac archeologicznych, tym bardziej, że nieopodal odkryto wcześniejsze ślady (z epoki łużyckiej 1200-650 p.n.e.) w postaci kamiennych kręgów w pobliskim Złym Mięsie (zniszczone przed 1877 r.), Starzyskach (zniszczone w 1875 r.) i w bardziej znanych Odrach. Jeśli się weźmie pod uwagę, że prastary Łąg musiał znajdować się nad brzegiem jeziora – co sugerują stare zapiski i badania geologiczne oraz obecne ukształtowanie terenu i zasypany w końcu XX w. staw przeciwpożarowy – to można przyjąć, że istniały tu dobre warunki do jeszcze wcześniejszego osadnictwa. Z zapisków historycznych wynika, że do 1330 r. Łąg z Czerskiem, Brusami i Wielem należał do kasztelanii zaborskiej. Pod panowaniem Krzyżaków w` 1330 wszedł w skład komturstwa tucholskiego. Pierwszy zachowany dokument lokacyjny pochodzi z 1354 r. W nim to Wojciech Doryng i stryj jego Paweł nadali sołtysom Tomaszowi i Hieronimowi 60 włok ziemi[4]. Otrzymano też przywilej odprawiania 2 mszy w tygodniu[5]. W tym też czasie zaczęto wznosić w Łęgu pierwszą drewnianą kaplicę. O tym wydarzeniu opowiada jedna z trzech legend dotyczących łęskiego kościoła. W 1385 r. komtur Rudriiger von Elzer zapisał mieszkańcom wsi 6 nowych włók ziemi. W tym czasie przez Łąg przebiegał już szlak handlowy.
I Rzeczpospolita
edytujZa czasów I Rzeczypospolitej Łąg był wsią królewską należącą do starostwa tucholskiego. W 1570 r. w Łęgu były 3 karczmy kościół i 11 gburów. Rok 1655 – początek potopu szwedzkiego przyniósł wyludnienie wsi, której mieszkańcy w obawie przed represją i grabieżą Szwedów chowali się w borach. Po odejściu zaborców Łąg pozostał zniszczony i ograbiony. Opowiada o tym kolejna z łęskich legend. W 1664 były w wiosce 4 karczmy i „pełniono straż leśną w puszczy i barci leśnej”.
Okres pruski
edytujW XIX wieku miejscowość była pisana jako Łęg[6]. II połowa XIX i początek XX w. to okres dynamicznego rozwoju Łęga we wszystkich dziedzinach. Od 15 lutego 1859 łęski kościół stał się samodzielną parafią (dotychczas filialny kościół parafii Czersk). W 1867 r. wieś nawiedziła epidemia cholery. Stąd nad bocznym wejściem do kościoła znajduje się namalowany wizerunek św. Rocha, patrona od zarazy i zwierząt. W 1870 wybudowano przez wieś kolej „Wschodnią” (Chojnice-Tczew). W 1877 powstał Bank Ludowy[7] oraz Towarzystwo Rolnicze (kółko rolnicze). W latach 1877–1882 parafia po śmierci (zagadkowym zniknięciu) proboszcza pozostawała bez kapłana. 14 I 1882 przybył do parafii oczekiwany nowy proboszcz ks. Augustyn Worzałła. On to w latach 1885-1887 wybudował obecny kościół w Łęgu i był animatorem wielu społecznych działań[8]. W 1884 wieś liczyła 1087 ha powierzchni, miała 329 budynków w tym 134 mieszkalne. Żyło w niej 1025 katolików, 61 ewangelików i kilka rodzin żydowskich. 14 stycznia 1894 r. powołano polsko-chrześcijańskie towarzystwo ludowe „Oświata”. W roku 1898 wybudowano młyn parowy, który służył mieszkańcom do lat 70 XX w. (obecnie hotel-restauracja „Stary Młyn”). W 1904 powstało Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” gniazdo „Łąg”, a 17 października 1905 r. druhowie z OSP podpisali oficjalnie swój statut (zarejestrowany 27 X 1905). W końcu stycznia 1920 wieś zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego przyłączono do państwa polskiego[9][10].
Od dwudziestolecia międzywojennego do teraźniejszości
edytujW latach 1928–1930 wybudowano przebiegającą przez Łąg „kolej francuską” (Bydgoszcz-Kościerzyna-Gdynia). Od tego czasu we wsi krzyżują się dwa szlaki kolejowe, choć nigdy nie przyniosło to dla Łęga większych korzyści. We wrześniu 1939 r. Łęga i okolic broniła grupa operacyjna „Czersk” pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Grzmota Skotnickiego. Okres II wojny światowej to kolejny czas zniszczeń i prześladowań. We wsi znajdowała się placówka żandarmerii, która dawała się we znaki ludności polskiej (tablica ku czci zamordowanych znajduje się w wejściu głównym kościoła).
49 armia 2 Frontu Białoruskiego wyparła z Łęga Niemców 22 lutego 1945 r. Rok 1956 to budowa nowej szkoły podstawowej. W 1958 część Łęga przyłączono do Czarnej Wody[11].
We wrześniu 1999 otwarto nowy ośrodek kultury z biblioteką i remizą OSP.
Dziś sołectwo Łąg liczy 607 hektarów i 1259 mieszkańców. Od 2009 roku odbywa się tu impreza plenerowa Łęskie Kapuśniaki.
Zabytki
edytujWedług rejestru zabytków NID[12] na listę zabytków wpisana jest chata nr 18, ul. Kościelna 27, XVIII w., nr rej.: 396 z 2.11.1957.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 72176
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 703 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Stanisław Gierszewski „Chojnice, dzieje miasta i powiatu” Gdańsk 1971 s. 37.
- ↑ Cz. Wycych „Powiat chojnicki. Ziemia-ludzie-przeszłość” Chojnice 1936, s. 59.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, t. V, Warszawa 1884, s. 653-654.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2024-02-19].
- ↑ Stanisław Gierszewski „Chojnice, dzieje miasta i powiatu”, Gdańsk 1971, s. 163.
- ↑ Sławomir Kukowski „Powstanie,rozwój i struktura organizacyjna parafii Łąg” Bydgoszcz 2005 s. 19.
- ↑ Dziennik Tczewski. Tczew 18 02 1920.
- ↑ Wyzwolenie Łęga w 1920 r.
- ↑ Dz.U. z 1958 r. nr 76, poz. 390.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024, s. 9 [dostęp 2016-12-26].
Linki zewnętrzne
edytujBibliografia
edytuj- Cz. Wycech „Powiat chojnicki. Ziemia – ludzie – przeszłość. Życie gospodarcze i społeczne” Chojnice 1936
- Stanisław Gierszewski „Chojnice,dzieje miasta i powiatu” Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971
- J. Milewski „Czersk i okolice. Z pogranicza Borów, Kaszub i Kociewia” Gdańsk 1988